هنډبوک جرمني تاسې ته تر ټولو غوره محتويات وړاندې کوي.
موږ ستاسې د کتنې په اړه مالومات په (کوکيز) کې خوندي کوو. د وېبسایټ په کتلو تاسې د کوکيز کارول منئ.
په وېبسایټ کې د کوکيز د کارونې په اړه په نور مالومات کلېک وکړئ.
د بهرنيانو چارو ادارې په اړه لاندې وګورئ.
پنا (Asyl): پنا هغه خونديتوب دی چې دولتونه يې تر شکنجه لاندې کسانو ته ورکوي. هغه کسان چې تر تعقيب لاندې دي؛ په کوربه هېواد کې د دايمي اوسېدو غوښتنه کوي. د دې کار لپاره د پناغوښتنې اړتيا ده. د دولت مسؤولين هره دوسيه څيړي او د اسنادو له مخې پرېکړه کوي چې پنا ورکړي که نه او که هو نو کوم ډول. که څوک په جرمني کې پنا ترلاسه کړي؛ دلته اوسېدلای شي.
که د چا د پنا غوښتنه رد شي؛ له پناغوښتونکي غوښتل کيږي چې له جرمني ووزي. که اړوند کس د ټاکل شوې مودې د ننه په خپله خوښه هېواد پرې نه ږدي؛ له جرمني نه ايستل کيږي. دا ايستل ډېر وخت په زور وي او ښايي له پوليسو مرسته وغوښتل شي. له ايستلو وروسته دا کس بيا جرمني ته د راتګ اجازه هم نه لري او که له اجازې پرته راشي؛ قانوني چلند ورسره کيږي. د دې ممنوعيت موده محدوده ده.
په جرمني کې د بهرنيو کسانو مهاجرت د استوګنې د قانون (Aufenthaltsgesetz) له مخې تنظيميږي. دا قانون جرمني ته د راتللو، وتلو، اوسېدنې، ادغام او کار مقررات هم روښانوي.
کډوال په جرمني کې د اوسېدو لپاره د استوګنې اجازې ته اړتيا لري. په جرمني کې د استوګنې بېلابېلې اجازې شته چې له د دايمي او لنډمهاله اوسېدنې اجازې پکې شاملې دي. د دايمي اجازې له مخې مهاجر کولای شي د جرمني په هر ځای کې ژوند يا کار وکړي.
دا اداره جرمني ته د ټولو مهاجرتونو مسؤوله ده. د جرمني په ټولو ښارونو کې دا اداره د استوګنې په اړه ستاسې پوښتنو ته ځواب وايي. دا اداره د بهرنيانو د دايمي يا لنډمهالې استوګنې، ډيپورټ، ډولډونګ او ويزا په اړه پرېکړه کوي.
د جرمني لپاره د اروپا شين کارت د استوګنې يو سند دی چې د لوړو مهارتونو او مدارکو لرونکو کسانو ته ورکول کيږي او کولای شي د دې کارت په مرسته په جرمني کې پاته شي. هغه کسان چې غواړي دا کارت ولري؛ بايد لاندې شرایط پوره کړي:
د مهاجرت او کډوالو فدرالي اداره کولای شي په دې اړه تاسې ته ډېر مالومات درکړي.
د بمف اداره د پناغوښتنې پروسې او مهاجرو د خونديتوب مسؤوليت لري. دا اداره د پناغوښتنې او مهاجرت په اړه مالومات برابروي او په دې اړه مشورې ورکوي. دا اداره همدا شان د ادغام او جرمني ژبې کورسونه هم وړاندې کوي.
د جرمني فدرالي جمهوريت له ۱۶ ايالتونو جوړ دی چې هر يو يې خپل دولت لري. ډېر سياسي موضوعات له دولت سره اړه لري او په هره ايالت کې له بل سره توپير کوي. د بېلګې په ډول د زدکړو سيستم او کلتوري فعاليتونه په ټولو ايالتونو کې بېلابېل ډولونه لري. فدرالي دولتونه ملي قانون پلی کوي او د هغو په پلي کولو کې خلاص لاس لري. که څه هم د مهاجرت او پناغوښتنې په اړه ملي قوانين پلي کيږي؛ خو د ايالتونو د ډېرو واکونو له کبله ښايي په هره سيمه کې تغيير وکړي.
دغير اروپايي هېوادونو اوسېدونکي د اروپايي ټولنې په يوه هېواد کې له پينځه کاله قانوني استوګنې وروسته د دايمي پاته کېدو سند ترلاسه کولای شي. د دې سند له مخې کډوال کولای شي د تل لپاره په دې هېواد کې پاته شي او يا د دې ټولنې بل هېواد ته کډه وکړي.
ډولډونګ د ايستلو يا ډيپورټ د لنډمهاله ځنډ لپاره ورکول کيږي. که د چا د پناغوښتنې ونه منل شي او د استوګنې سند ترلاسه نه کړي؛ بايد له جرمني ووزي خو که ډولډونګ سند ترلاسه کړي؛ سملاسي به ونه ايستل شي. دا کار ښايي بېلابېل لاملونه ولري: اړوند کس ښايي ناروغ وي او د سفر وړتيا ونه لري؛ پاسپورت ونه لري څو بېرته ولېږل شي او يا يې په خپل وطن کې حالت خراب وي. دا کسان ښايي په جرمني کې تر هغې پاته شي څو يې د ځنډ دا سند معتبر وي.
د دوبلين پورسيجر د اروپايي ټولنې د قوانينو برخه دی. د دوبلين III قانون په ګوته کوي چې د اروپايي ټولنې کوم هېواد د يوه چا د پناغوښتنې د پروسې مسؤول دی. د دوبلين د مقرراتو له مخې هغه هېواد د يوه کس د پناغوښتنې د قضيې مسئوول دی چې دا کس لومړی ځل ورته داخل شوی وي. که کوم بشري دلايل وجود ولري؛ دا قانون په پام کې نه نيول کيږي. له اتلس کالونو د ټيټ عمر لرونکي کولای شي د دې قانون پر خلاف له خپلو کورنيو سره يوځای شي.
مهاجر د لنډمهاله ځنډ دا سند د پېژندنې د سند په توګه ترلاسه کوي. په ياد مو وي چې دا د استوګنې سند نه دی او یوازې دا په ډاګه کوي چې اړوند کس که څه هم د جرمني پرېښودو ته اړ ايستل شوی خو په جرمني کې د اوسېدو لپاره تر څار لاندې نه نيول کيږي. که څوک د څو کالونو لپاره دا سند ولري؛ ښايي وروسته د بشردوستانه دلایلو له مخې د اوسېدنې سند هم ترلاسه کړي.
دا مرکزونه جرمني ته د نويو راغلو کسانو د اړيکو لومړني ځايونه دي. په دې مرکزونو کې کډوال تر دريو مياشتو پورې پاته کيږي.
دا ټکی د جرمني د تابعيت ترلاسه کولو په مانا دی او له ترساسه کولو وروسته يې د يوه جرمني وګړي په شان حقونه او مسؤوليتونه لرئ. په جرمني کې له اته کاله اوسېدو وروسته کولای شئ د تابعيت غوښتنه وکړئ خو بايد په جرمني ژبه وپوهېږئ؛ جرمي سابقه ونه لرئ او مالي خپلواکي ولرئ. له دوهزرم کال را په دې خوا هغه ماشومان چې په جرمني کې زيږي او ميندې او پلرونې يې د تابعيت شرایط پوره کړي؛ د مور او پلار د اصلي تابعيت تر څنګ د جرمني تابعيت هم ترلاسه کوي.
د بمف د آی ټي هغه سيستم چې نوي راغلي کسان دجرمني په ۱۶ ايالتونو تقسيموي.
هغه کس ته ویل کيږي چې د محکمې له لوري د يوه ماشوم سرپرستي ورکول کيږي او له مخې يې د ماشوم د پلار او مور ځينې مسؤوليته ورله غاړې کيږي. دا کس کولای شي د پنا غوښتنې په شان په ځينو قانوني مسايلو کې د ماشوم وکالت وکړي.
د مهاجرو لپاره د جينوا کنوانسیون له دولتونو غواړي چې د هغو کسانو خونديتوب تضمين کړي چې په خپل هېواد کې يې ژوند يا آزادي ګواښل شوي وي. اړوند کس ښايي د نژاد، دين، تابعيت يا سياسي نظريو او همدا شان د يوې ځانګړې ډلې غړيتوب پر بنسټ ګواښ شوی وي. په جرمني کې که څوک د جينوا د کنوانسيون له مخې د پنا د ورکړې وړ وګڼل شي؛ د مهاجرت او کډوالو د فدرالي ادارې له لوري د مهاجر په توګه پېژندل کيږي او د مهاجرت د حالت حق ترلاسه کوي.
بله غوښتنه هغه غوښتنه ده چې د پنا د لومړۍ غوښتنې له ردېدلو يا کنسل کېدلو وروسته کيږي. دا غوښتنه يوازې هغه وخت کيږي چې د پناغوښتنې لپاره نوي دلايل وجود ولري. د بېلګې په ډول که پنا غوښتونکی وکړای شي داسې اسناد وړاندې کړي چې مسؤولين د بيا غوښتنې لپاره قانع کړي او يا په اصلي هېواد کې امنيتي حالت تر پخوا هم خراب شوی وي؛ کولای شي بياځلې د پنا غوښتنه وکړي. دوهم ځل غوښتنه په لازمي توګه د استوګنې د حقونو ترلاسه کولو سبب نه کيږي خو که د بمف يا مهاجرت او کډوالو فدرالي ادره ومني چې نوي دلايل د منلو وړ دي؛ کېدای شي د استوګنې حق ترلاسه کړئ.
د پېژندنې سند د پېژندنې د شخصي کارت، تذکرې يا د سفر د اسنادو په شان يو سند دی چې د اړوند کس پېژندنه ورباندې کيږي. د پېژندنې د سند ورکولو پر مهال مامورين د اړونده کسانو عکسونه او د ګوتو نښې اخلي. دوی ښايي ستاسې د نامه، زېږېدنې نېټې او مليت په شان ستاسې شخصي مالومات له ځان سره وساتي.
د اغام کورسونه د جرمني ژبې د زدهکړې او په جرمني کې د ژوند آسانولو لپاره دي. په جرمني کې د ژوند د آسانۍ لپاره د جرمني ژبې زده کول اړين دي. هغه کسان چې ژبه يې زده وي؛ کولای شي په اسانۍ کار او ملګري په اسانۍ او چټکۍ پيدا کړي. په دې کورسونو کې د ژبې تر څنګ د جرمني د تاريخ، حقوقي سيسم، کلتور او خلکو په اړه هم مالومات وړاندې کيږي.
دا د هغه توافق نوم دی چې له مخې يې هر ايالت ته د هغه د ماليې او وګړو شمېر له مخې ټاکلې اندازه مهاجر ورکول کيږي.
د دايمي استوګنې او اوسېدنې اجازه په جرمني کې د اوسېدنې د اجازې دوه ډولونه دي چې دلته د پاته کېدو پر مهال ورکول کيږي. د دايمي پاته کېدو اجازه د اوسېدنې د اجازې پر خلاف د وخت محدوديت نه لري. د دې اجازې له مخې کډوال کولای شي په دايمي ډول په جرمني کې پاته شي؛ کار وکړي او يا پیسې وګټي. د مهاجرت او کډوالو فدرالي اداره له درې کالو وروسته هغو کسانو ته د اوسېدو دايمي اجازه ورکوي چې د استوګنې اجازه يې نه وي کنسل شوې.
د فرعي خونديتوب لرونکي مهاجر يا نور کسان کولای شي له پينځه کالو وروسته د اوسېدنې دايمي اجازه ترلایه کړي. دا کار هغه وخت کيږي چې په ښه توګه په جرمني ژبه خبرې وکړای شي؛ د جرم سابقه ونه لري او په تېره موده کې يې کار کړی وي. د لوړ تخصص لرونکي کسان کولای شي دا اجازه ژر ترلاسه کړي.
د جرمني د اساسي قانون (Grundgesetz) له مخې هغه کسان چې په خپل هېواد کې له تاوتريخوالي يا ځورېدنې سره مخ شوي دي؛ په جرمني کې د پناغوښتنې حق لري. ډېرو کسانو ته د مهاجرت حالت د جينوا کنوانسيون د مقرراتو له مخې ورکول کيږي او يوازې له يوه تر دوه فيصده کسان د جرمني د اساسي قانون له مخې پنا ترلاسه کوي.
د جرمني د قوانينو له مخې ډېر هېوادونه خوندي هېوادونه ګڼل کيږي. د بېلګې په ډول بوسنيا او هرزګوينا، ګانا، مقدونيا، سنېګال او سربيا خوندي هېوادونه ګڼل کيږي. د خوندي هېوادونو دا ډلبندي په ټولو اروپايي هېوادونو کې يو شان نه ده. هغه کسان چې له خوندي هېوادونو څخه راځي؛ د پنا غوښتنه يې ژر ارزول کيږي او ډېر وخت رد ځواب ترلاسه کوي. رد شوي کسان يوازې يوه اونۍ وخت لري چې اعتراض وکړي او ښايي د څلورو اونيو په اوږدو کې ډېپورټ شي.
هغه کسان چې تر سياسي ګواښ لاندې نه وي او مهاجرو د خونديتوب شرايط هم پوره نه کړي؛ ښايي د بشري حقونو لپاره د اروپايي کميسيون د مقرراتو له مخې فرعي خونديتوب ترلاسه کړي او په جرمني کې پاته شي. د خونديتوب دا ډول هغو کسانو ته ورکول کيږي چې په خپل هېواد کې د ځورېدنې، اعدام، وسلهوالو شخړو او تاوتريخوالي له جديګواښونو سره مخ وي. د مهاجرت او کډوالو فدرالي اداره (BAMF) د دې کسانو د پنا غوښتنې په اړه پرېکړه کوي او ښايي د اوسېدنې يو کلنه اجازه ورکړي.
که د چا د پنا غوښتنه رد شي؛ کولای شي د دې پرېکړې پر وړاندې په اداري محکمه کې عريضه وکړي.
ويزه د دولت له لوري ورکول کيږي او هېواد ته د ورتللو، سفر کولو او پاته کېدلو لپاره د يوه بهرني کس حق تاييدوي. ويزه په معمول ډول په پاسپورت کې نښلول کيږي او د يوې ټاکلې مودې لپاره اعتبار لري.
