Almanya Seçim Sistemi

Almanya'da birkaç seçim gerçekleşir: Bundestag (federal meclis) seçimleri, eyalet seçimleri, yerel seçimler ve Avrupa seçimleri.

• Federal Meclis seçimlerinde("Bundestagswahl"), meclis üyeleri seçilir. Sonrasında onlar da Federal Şansölye’yi seçerler. 
• Eyalet seçimleri("Landtagswahl"), 16 eyaletin her birinde, aynı zamanda olmasa da, her beş yılda bir gerçekleşir. Bremen, seçimlerin dört yılda bir gerçekleştiği tek eyalettir. Eyalet meclislerinin ismi her şehirde aynı değildir: Hamburg ve Bremen'de "Bürgerschaft", Berlin'de "Abgeordnetenhaus" ya da "Temsilciler Meclisi" ve geriye kalan diğer tüm federal eyaletlerde "Landtag" olarak adlandırılır.
• Yerel seçimlerde("Kommunalwahl"), yerel konseyler ve belediye meclisi için politik temsilcilerin yanı sıra, belediye başkanları ve ve belediye meclisi üyeleri seçilir. AB vatandaşı olarak, Alman vatandaşlığınız olmasa dahi, belediye seçimlerine katılabilirsiniz.
• Alman vatandaşları, tüm diğer AB vatandaşları gibi, her beş yılda bir Avrupa Meclisi’ndeki temsilcilerini seçerler("Europawahl"). Avrupa seçimlerinde, her vatandaşın, yalnızca bir partiyi seçip oy kullanma hakkı vardır.

Federal seçimlerde(Bundestagswahl) 18 yaşından büyük ve Alman vatandaşlığına sahip olan herkesin oy kullanmasına izin verilir.

Eyalet seçimlerinde(Landtagswahl) 18 yaşını doldurmuş ve Alman vatandaşı olan herkes oy kullanabilir. Brandenburg, Schleswig-Holstein, Bremen, Baden-Württemberg, Mecklenburg-Vorpommern ve Hamburg'da 16 yaşından itibaren oy verebilirsiniz. Alman vatandaşlığı şarttır.

Tüm Alman vatandaşları ve üç aydan uzun süredir Almanya'da yaşayan AB vatandaşları(Kommunalwahl) yerel seçimlerde oy kullanabilirler. Oy kullanmak için gereken asgari yaş, eyalete bağlıdır. Saksonya, Saarland, Rhineland-Palatinate, Hesse ve Bavyera'da sadece 18 yaş ve üstü kişilerin oy kullanmasına izin verilmektedir. Diğer federal eyaletlerde, 16 yaşından itibaren yerel seçimlerde oy kullanılabilir.

18 yaşından büyük tüm AB vatandaşlarının Avrupa seçimlerinde(Europawahl) oy kullanmalarına izin verilmektedir.

18 yaşından büyük ve Alman vatandaşlığına sahip herkes seçilebilir. Hessen'deki eyalet seçimleri bir istisnadır: Burada seçilmek isteyenlerin en az 21 yaşında ve Alman vatandaşlığına sahip olması gerekir.

İlke olarak, Almanya'da seçimler her zaman Pazar günleri yapılır, çünkü çoğu insan bu gün çalışmaz ve sandık başına gitmek için zamanları vardır. Ancak posta yoluyla önceden oy kullanma imkanı da vardır. Posta ile oy kullanmayı talep edebilirsiniz.  Tüm seçmenlere ilgili seçimden birkaç hafta önce posta yoluyla gönderilen oylama bildiriminde bu şekilde nasıl oy kullanılacağı anlatılır.

Federal, eyalet veya yerel, bütün bu seçimler için her seçmenin iki oyu vardır: birinci (Erststimme) ve ikinci oylama (Zweitstimme). İlk oylama ile seçmenler kendi bölgelerinden bir aday seçerler (Direktwahl). İkinci oylarını ise bir partiye verirler (Verhältniswahl). İkinci oy daha önemlidir çünkü bu oylama ile meclisteki koltukların dağılımına karar verilir. Bu sistem ayrıca "kişiselleştirilmiş nispi temsil" (personalisierte Verhältniswahl) olarak adlandırılır.

Eyalet seçimlerinde oy kullanma hakkı ve dolayısıyla oy sayısı da federal eyalete bağlı olarak farklılık gösterir. Çoğu federal eyalette, kişiselleştirilmiş nispi temsil sistemi eyalet seçimleri için de geçerlidir. Bu nedenle seçmenlerin birinci ve ikinci oylama hakları vardır.

Yerel seçimlerde oy kullanma hakkı ve dolayısıyla oy sayısı, federal eyalete göre farklılık gösterir.

Avrupa seçimlerinde bir partiyi seçmek için yalnızca bir oy hakkı vardır.

Seçmenlerin hepsinin, seçim gününden en geç üç hafta önce, ilgili oylama merkezlerinde kayıtlı olan adreslerine postayla "seçim bildirimi"("Wahlbenachrichtigung")  gönderilir. Geçici olarak okullara veya diğer kamu binalarına oylama istasyonları kurulur. Oylama istasyonlarına seçim kabinleri yerleştirilir. Oylama istasyonuna geldiğiniz zaman, seçim görevlileri, oy kullandıktan sonra sizi seçmen listesinden çıkarmak için, isminizi sorup, kimliğinizi ve seçim bildiriminizi görmek isterler. Bu, herkesin yalnızca bir kez oy kullanmasını sağlar. Seçmen oy pusulasını alır, seçim kabinlerinden birine girer ve oy pusulasında iki seçenek işaretler (birinci ve ikinci oy). Kabinler gizlilik amacıyla kullanılır, böylece diğer seçmenler verdiğiniz oyu göremezler. Seçmen iki seçeneğini işaretledikten sonra, oy pusulasını katlar ve oyunu mühürlü sandığa atar.

Önemli: Oy kullanmaya uygun olmanıza rağmen seçim bildirimi almadıysanız, kayıtlı olduğunuz belediyeyle iletişime geçin.

Eğer seçim gününde oy kullanmak için vaktiniz yoksa posta ile oy  kullanmak için başvurmanız mümkündür. Daha sonra oy pusulanızı postayla alırsınız ve bu pusulayı seçim gününden önce evde doldurup gönderen adrese geri gönderebilirsiniz.

Size gönderilen seçim bildiriminin arkasında bir form ve genellikle bir de e-posta adresi, internet adresi veya QR kodu bulunur. Oyunuzu bu şekilde evde kullanabilirsiniz. Bunu nasıl yapacağınızı öğrenmek için aşağıdaki videomuzu izleyebilirsiniz.

Seçim sırasında birçok yardımcıya ihtiyaç duyulur. Seçim görevlileri, oy hakkı olan ve seçimde gönüllü olarak çalışan bireylerdir. Oy pusulalarını dağıtır, seçmenin doğru oylama istasyonunda olup olmadığını kontrol eder ve oylama bitiminde oyları sayarlar. Oy kullanma hakkınız varsa, seçimde gönüllü olarak görev almak için belediyeye, vatandaş danışma bürosuna veya ilçe dairesine kayıt olabilirsiniz.

Almanya'daki seçimler aşağıdaki ilkeler çerçevesinde gerçekleşmelidir:

• Halka açık: 18 yaş ve üstündeki her Alman vatandaşının seçme ve seçilme hakkı vardır.
• Doğrudan: Meclis üyeleri, doğrudan veya parti listeleri vasıtasıyla seçilir, ABD’deki Seçmenler Heyeti Sistemi’nde olduğu gibi seçmenler tarafından değil.
• Özgür: Oy kullanmak mecburi değildir, kimse oy vermeye zorlanamaz.
• Eşit: Herkesin oyu eşittir.
• Güvenilir: Sadece sonuç paylaşılır. Seçmenlerin bireysel tercihleri gizli tutulur.

Federal seçimlerde ve bazı durumlarda eyalet seçimlerinde "yüzde beş barajı" kuralı uygulanır. Bu kural, bir partinin mecliste temsil edilebilmesi için verilen oyların en az yüzde beşini veya aynı partinin üç milletvekilinin doğrudan meclise girmeyi başarması gerekmektedir. Buna, "yüzde beş barajı" denir ve mecliste birçok küçük partinin yer alıp parçalanmaya sebep olmasına engel olmak için yapılır.

Federal Meclis üye sayısının her seçimden sonra değişmesinin nedeni „Überhangmandate“ yani “ek milletvekili” olarak bilinen kural.

Seçmenlerin ikinci oyu, bir partinin mecliste kaç sandalyeye sahip olacağını belirler. Ancak, bir parti ilk oylamada ikinci oylamada sahip olduğundan daha fazla sandalye alırsa, fazladan milletvekili alır. Bu, partinin Federal Meclis'e ek milletvekili göndermesine izin verildiği anlamına gelir. Tüm taraflar arasındaki güç dengesini korumak için, diğer partilere "telafi edici yetkiler" verilir - ayrıca meclise ek milletvekili göndermelerine izin verilir.

Sonuç olarak, öngörülen 598 milletvekili sayısı genellikle aşılır. 2021 Federal Meclis seçimlerinden sonra, Federal Meclis'te 736 üye olacak - her zamankinden daha fazla.

Tarafların ne kadar fazladan milletvekili ve telafi edici yetki alacağı karmaşık formüller kullanılarak hesaplanır. Aşağıda yer alan “Überhangmandate” hakkındaki filmimizi izlemek bu durumu anlamanıza yardımcı olabilir.

Almanya'daki kendine özgü seçim sisteminin bir sonucu olarak, tek bir partinin hükümeti kurması pek mümkün değildir. Bunu yapabilmek için bir partinin vekaletin %50'sinden fazlasını kazanması gerekmektedir. Yani genelde partiler arasında koalisyon kurulur. Bu da iki ya da daha fazla partinin bir koalisyon kurup ülkeyi birlikte yöneteceği anlamına gelir. Bu nedenle, partiler, seçim öncesi  olası koalisyon ortaklarıyla iletişime geçerler.

Her seçimde, seçimde oy kullanmaya yetkin seçmenlerin katılımı ölçülür, yani oy kullanan seçmenlerin oranı. Almanya'da seçimlere katılım düzeyi genelde yüksektir. Yetmişlerde, bu oran %90'ın üzerindeydi. 1990'daki birleşmeden bu yana bu oran %80 civarında olmaya başladı. 2021’de yapılan meclis seçimlerinde ise, oylamaya seçmenlerin %76,6'sı katıldı.

Oy kullanma hakkınız olmasa bile, politik olarak aktif olmanın birçok yolu vardır.

• Örneğin, bir Vatandaş Girişimi'ne ("Bürgerinitiative") katılabilirsiniz.  Bir vatandaş girişiminde, kişiler, örneğin bir sokak inşa etmek veya bir parkı korumak gibi amaçlarla faal olarak harekete geçebilirler. Amacınıza ulaştıktan sonra oluşturduğunuz vatandaş girişimi de sona ermiş olur.
• Uzun vadeli bir siyasi faaliyete katılmak istiyorsanız, bir dernek kurma ("Interessenverband") seçeneğini deneyebilirsiniz. Bu derneklerde insanlar ortak bir konuyla ilgilenmek için bir araya gelirler, mesela daha iyi çevre koruması veya işçi hakları için.
• Bir partiye de üye olabilir, bir Alman partisi kapsamında ortak ya da alt bir organizasyon kurabilir, ya da belediyelerdeki göçmen organizasyonları (“Migrantenorganisationen”) veya entegrasyon konseyleriyle (“Integrationsbeiräten”) birlikte çalışabilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgi için “Siyasi Partiler” bölümüne bakabilirsiniz.

Göçmenler Almanya siyaseti hakkında hazırladığımız "Göçmen olarak Almanya'da siyasi katılım" ve "Almanya'da siyasi hayata katılım" videoları da konu hakkında bilgilenmenize yardımcı olabilir.