Almanya'da Engelli Bireyler

Altı aydan uzun süren ve bir insanın yaşına uygun bir yaşam sürdürmesini engelleyen fiziksel, zihinsel veya ruhsal yeterliklerin sınırlı halde olduğu durumlar engel olarak tanımlanır. Engelliler dendiğinde, bu sadece fiziksel ve zihinsel engelleri değil aynı zamanda kronik hastalıkları (romatizma, multipl skleroz, kanser) ve zihinsel hastalıkları olanları da içerir.

20 ila 100 arasında değişebilen çeşitli engel dereceleri vardır. Engel dereceniz ne kadar yüksekse, engeliniz de hayatınızda sizin o kadar zorluk yaratır ve bu durumda devletten de daha çok destek alırsınız. Engel dereceniz doktor tarafından belirlenir.

Alman devleti, engelli kişilerin engelleri nedeniyle hayatta karşılaştıkları dezavantajların üstesinden gelebilmeleri için onları destekler. Buna "dezavantaj tazminatı" denir.

Engelli bireylerin aldığı destekler aşağıdaki gibidir:

• Özel tıbbi bakım
• İş arayışı ve çalışma sırasında yardım
• Evde yardım
• Çocuk bakım masraflarına yardım
• Ücretsiz otobüs ve tren kullanımı
• Erken emeklilik hakkı
• Daha az vergi

Ancak engelli olan herkes destek almaz. Destek alıp almayacağınız veya ne tür destek alacağınız kişisel durumunuza bağlıdır.

Devlet desteğine başvurmak için öncelikli olarak bir “Engelli Kimlik Kartı” almak için kayıt yaptırmanız gerekir. Ancak engel derecesi ciddi bir şekilde yüksek olan (50 veya daha yüksek) kişiler bu kartı alabilirler. Engelli kimlik kartı almak için bir başvuru formu doldurmalı ve bu formu diğer sağlık raporlarınızla birlikte yetkili bakım dairesine sunmalısınız. Sizden sorumlu bakım dairesini integrationsaemter.de adresinde bulabilirsiniz. Eğer engel dereceniz 50’den düşükse belli koşullar altında yine de destek almanız mümkün olabilir. Böyle bir durumda, bir danışma merkezinden tavsiye almanız faydalı olacaktır. Örneğin yetişkinler için göç danışma merkezleri veya gençlik göçmenlik hizmetlerinden yardım alabilirsiniz. Burada çalışan personel birçok farklı dilde hizmet verir. teilhabeberatung.de adresinden engelli bireyler konusunda Almanca olarak danışmanlık alabilirsiniz. Özellikle kendi dilinizde danışmanlığa ihtiyacınız varsa, Berlin’de yer alan MINA – Leben in Vielfalt e.V. ile de iletişime geçebilirsiniz. Buradaki personel Almanca, Arapça, Bulgarca, Fransızca, İngilizce, Rusça ve Türkçe olarak hizmet vermektedir. MINA danışma merkezine, Pazartesi, Çarşamba ve Perşembe günleri 10:00-15:00 saatleri arasında 030-25796959 telefon numarası üzerinden veya info@mina-berlin.de adresine e-posta göndererek ulaşabilirsiniz.

Lütfen unutmayın: Oturum izni durumunuz ne olursa olsun engelli kimlik kartı için başvuruda bulunabilirsiniz. Bu da iltica süreciniz hâlen devam ediyor olmasına ya da Duldung sahibi olmanıza rağmen yine de engelli kimlik kartı alabileceğiniz anlamına gelir.

Tüm danışmanlık merkezleri engelli bireylere de danışmanlık hizmeti sunarlar. Örneğin, yetişkinler için göç danışma merkezine başvurabilirsiniz. Eğer 27 yaş altındaysanız, bölgenizde bulunan gençlik göç danışma merkezinden de danışmanlık alabilirsiniz. Burada görev yapan kişiler farklı dillerde hizmet vermektedirler. Bunun yanı sıra mülteciler 069-242 31472 numaralı telefonu arayarak veya proasyl@proasyl.de adresine e-posta göndererek ProAsyl’den Almanca ve İngilizce danışmanlık alabilirler.

teilhabeberatung.de adresinden engelli bireyler konusunda Almanca olarak danışmanlık alabilirsiniz. Özellikle kendi dilinizde danışmanlığa ihtiyacınız varsa, Berlin’de yer alan MINA – Leben in Vielfalt e.V. ile de iletişime geçebilirsiniz. Buradaki personel Almanca, Arapça, Bulgarca, Fransızca, İngilizce, Rusça ve Türkçe olarak hizmet vermektedir. MINA danışma merkezine, Pazartesi, Çarşamba ve Perşembe günleri 10:00-15:00 saatleri arasında 030-25796959 telefon numarası üzerinden veya info@mina-berlin.de adresine e-posta göndererek ulaşabilirsiniz.

Aşağıda Almanya'da engelli bireyler için kurulmuş beş ana ulusal dernek sıralanmıştır. Burada, engellilere dair, günlük hayat, hukuk, iş, sağlık sigortası ve diğer konularda ayrıntılı tavsiyeler bulabilirsiniz (Almanca).

• Körler ve Görme Engelliler Derneği Federasyonu (Deutscher Blinden – und Sehbehindertenverband, DBSV)
• Bedensel ve Birden Fazla Engelliler Derneği Federasyonu (Bundesverband für Körper und Mehrfachbehinderte, BVKM)
• Engelliler Derneği Federasyonu (Bundesverband Selbsthilfe Körperbehinderter e. V., BSK)
• Almanya İşitme Engelliler Derneği (Deutscher Gehörlosenbund)
• Zihinsel Engelli Bireyler için Yaşam Boyu Yardım Derneği Federasyonu (Bundesvereinigung Lebenshilfe für Menschen mit geistiger Behinderung)

Engelli çocuklardan, belediyenize veya bölgenize bağlı bulunan gençlik dairesi sorumludur ve buralardan tavsiye ve destek alabilirler. www.jugendaemter.com adresinde sizden sorumlu gençlik dairesinin hangisi olduğunu öğrenebilirsiniz.  www.familienratgeber.de ve www.kindergesundheit-info.de adreslerine girerek engelli çocukların haklarınız ve seçenekleriyle ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz. www.bvkm.de adresinde engelli çocuklar için Türkçe olarak da hazırlanmış bir yardım broşürüne ulaşabilirsiniz. www.patiententelefon.de adresinde ise engelli çocukları olan ebeveynler için gerekli telefon numaralarına ve bağlantılara ulaşabilirsiniz.

Engelli çocukların, diğer çocuklarla birlikte aynı okullara devam etmeleri Almanya’da teşvik edilen bir durumdur. Ancak engelli çocukların ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak hazırlanmış okullar da vardır. Bu konuda sizden sorumlu olan gençlik dairesine veya gençlik göç danışma merkezine danışabilirsiniz.

Engelli park yerine sadece engelli kimlik kartınız ve engelli park izniniz varsa park edebilirsiniz. Engelli park izni genellikle sadece "olağandışı yürüme engelli" (“aG” kısaltmasıyla belirtilir) veya görme engelli (“Bl” kısaltmasıyla belirtilir) kişilere verilir. Bazı federal eyaletlerde, "G" ve "B" sembollerine sahip ağır engellilere engelli park izni verilir. Engelli park izni bulunmayan ağır engellilerin engelli park yerine park etmelerine izin verilmez. Önemli: Aracı mutlaka ağır engelli olan kişiler sürmek zorunda değildir. Örneğin, ağır engelli çocuğu olan biri onun için engelli park izni başvurusunda bulunabilir. Çocuk da araçta olduğu sürece, engelli park alanı kullanılabilir.

Engelli park izni başvurusu için hangi makamın sorumlu olduğu şehirden şehire farklılık göstermektedir. Belediyeye veya şehir yönetimine giderek böyle bir  park izni için nereye başvurabileceğinizi sorabilirsiniz. Ayrıca bir göç danışmanlığı merkezinden veya gençlik göçmenlik merkezinden de yardım alabilirsiniz.

Önemli: Engelli park izniniz olmayan engelli bir park yerine park ederseniz, para cezası ödemeniz gerekecektir. Ayrıca aracınız (masrafları size ait olmak üzere) çekilebilir.

Dinlenme tesisleri, tren istasyonları, halka açık ameydanlar ve benzeri yerlerdeki umumi engelli tuvaletleri genellikle serbestçe erişilebilir değildir. Kullanabilmek için, "Euro anahtarı" olarak bilinen bir anahtara ihtiyacınız var. Bu özel anahtarla tüm Avrupa'da engelliler için tüm tuvaletleri açabilir ve kullanabilirsiniz. Bu anahtarı, Engelliler Kulübü ve Arkadaşları’ndan 23 avro karşılığında talep edebilirsiniz. Bu anahtarı almanın ön koşulu, aşağıdaki işaretlerden birine sahip bir engelli kimlik kartına sahip olmanızdır: aG, B, H veya BL. G işaretli ağır engelli kimliği olan kişiler de GdB'leri 70 veya daha yüksekse bu anahtarı alma hakkına sahiptirler.

Restoranlarda, otellerde veya işletmelerde engelli tuvaletleri olması durumunda, bu tuvaletlerin engelli olmayanlar için de erişilebilir olup olmadığını işletme sahibi belirler. Ancak genel olarak şu durum geçerlidir: Engelliler tuvaletleri, gerçekten ihtiyacı olan kişiler için ücretsiz tutulmalıdır.

Engeliniz nedeniyle, "özel koruma ihtiyacı olan" olarak kabul edilirsiniz ve özel haklarınız vardır. Sığınmacı olarak kaydolurken çalışanlara engelinizi mutlaka açıklayın. Gerekirse, özel bir konaklama yerine yerleştirilme ve tıbbi bakım alma hakkınız vardır. Bazen özel ihtiyaçlarınız için ekstra para da alabilirsiniz. İlk varış merkezindeki personel size yardımcı olamıyorsa, kaldığınız yerdeki bir sosyal hizmet görevlisinden veya bir danışma merkezinden yardım isteyin. Yakınlarınızdaki bir danışma merkezini bulmak için proasyl.de sayfasına bakabilirsiniz.

Engelli olmak, Almanya'da sığınma, mülteci statüsü veya geçici koruma hakkı almak için tek başına bir neden değildir. Ancak, engelli olmanız sebebiyle zulme uğradıysanız, bu mülteci olarak kabul edilmeniz için bir neden olabilir. Eğer ülkenizde insanlık dışı muameleye tabi tutulduysanız, bu durum geçici koruma hakkı almanız için bir neden olabilir. Engelinizin derecesinin iltica için bir önemi yoktur. İltica prosedürü sırasında önemli olan, engeliniz sebebiyle zulme uğramanız ya da insanlık dışı muameleye tabi tutulmanızdır. Eğer bu durum sizin için geçerliyse, bir danışma merkezinden veya avukattan bu konuda yardım almanız tavsiye edilir. Proasyl.de adresine girerek yakınlarınızdaki bir danışma merkezini bulabilirsiniz. Bir avukat bulmak için rechtsberaterkonferenz.de adresine girebilirsiniz. İltica prosedürü hakkında daha fazla bilgi almak için "İltica Prosedürü" bölümümüze bakabilirsiniz.

Düzenli tıbbi bakıma ihtiyacınız varsa ve bu tedaviyi kendi ülkenizde alamıyorsanız, BAMF’ın size sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasal hakkı verme ihtimali vardır. Sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak hakkı aldığınız zaman size bir yıllık oturum izni verilir. Bu oturum izni, sağlık durumunuz veya ülkenizdeki durumunuz veya sağlık durumunuz değişmezse uzatılabilir.

Tıbbi bakıma ihtiyacınız yoksa, ancak engelli olmanız sebebiyle çalışamıyorsanız ve ne kendi devletiniz ne de orada yaşayan aileniz sizi destekliyorsa, sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak hakkı alabilirsiniz. Sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak hakkı aldığınız zaman size bir yıllık oturum izni verilir. Bu oturum izni, sağlık durumunuz veya ülkenizdeki durumunuz veya sağlık durumunuz değişmezse uzatılabilir.

İltica prosedürünüz sırasında, BAMF sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak hakkınız olup olmadığını kontrol edecektir. Duruşmaya gelirken, Almanya’dan ve kendi ülkenizden aldığınız bütün raporlarınızı yanınızda getirin. BAMF, geldiğiniz ülkedeki durumu ve oradaki seçeneklerinizi kontrol edecektir. Bir danışma merkezinden veya avukattan bu konuda yardım almanız tavsiye edilir. Proasyl.de adresine girerek yakınlarınızdaki bir danışma merkezini bulabilirsiniz. Bir avukat bulmak için rechtsberaterkonferenz.de adresine girebilirsiniz. İltica prosedürü hakkında daha fazla bilgi almak için "İltica Prosedürü" bölümümüze bakabilirsiniz.

Kural olarak, sosyal yardım dairesinden maddi destek aldığınız sürece süresiz oturum izni alamazsınız. Ancak eğer engelliyseniz bu durum bir istisna oluşturabilir. Çalışamaz durumda olmanızın sebebi engelli olmanızsa, süresiz oturum izni alabilirsiniz. Ancak, doktor raporuyla engelli olduğunuzu kanıtlamanız gerekir.