حق اقامت مستقل از ازدواج

در صورتی که شهروند کشوری خارج از اتحادیه اروپا باشید، برای زندگی در آلمان به اقامت نیاز دارید. همیشه به یک دلیل خاص این اجازه اقامت را دریافت می کنید. این مورد می تواند به عنوان مثال ازدواج با فردی باشد که تابعیت آلمانی و یا اقامت معتبر آلمان را دارد. پس از جدا شدن از همسر و یا شریک زندگی تان، دلیلی که به خاطر آن اقامت دریافت کرده بودید دیگر صدق نمی کند. اگر شریک زندگی شما فوت کند، باز هم اجازه اقامت خود را از دست خواهید داد. در واقع باید در هر دو مورد آلمان را ترک کنید. اما:حق اقامت مستقل از ازدواج به شما این حق را می دهد که همچنان در آلمان بمانید. در این شرایط میتوانید طبق ماده ۳۱ قانون اقامت، اجازه اقامت دریافت کنید و یک سال در آلمان بمانید. در جریان این یک سال مجبور به تامین هزینه های زندگی خود نیستید. شما می توانید کمک های اجتماعی (Sozialhilfe) یا مزایای بیکاری ۲ (Arbeitslosengeld II) دریافت کنید. پس از یک سال می تواند اقامت شما تمدید شود. برای اینکه بدانید جهت تمدید اقامت باید چه شرایطی داشته باشید، بخش (آیا می توانم اجازه اقامت مستقل خود را تمدید کنم؟) را مطالعه کنید.

در صورت داشتن تمام شرایط زیر می توانید اقامت مستقل از ازدواج را دریافت کنید:

• از طریق الحاق خانواده به آلمان آمده اید تا با همسر یا شریک زندگی خود زندگی کنید.

• موضوع الحاق خانواده باید دلیل فعلی اقامت در آلمان باشد. این در صورتی است که بر اساس ماده های ۲۸، ۲۹ یا ۳۰ قانون اقامت، اجازه اقامت دریافت کرده باشید.

لطفاً دقت داشته باشید: اگر از طریق الحاق خانواده به آلمان آمده اید و پس از مدتی اقامت دیگری دریافت کرده اید، اقامت مستقل از ازدواج  برای شما تعلق نمی گیرد.

• از همسر یا شریک زندگی تان جدا شده اید، یا شریک زندگی شما فوت کرده است.

• در صورت جدایی، باید حداقل سه سال در آلمان به عنوان فرد متاهل زندگی کرده باشید. این موضوع در مورد افرادی که به عنوان شریک زندگی ثبت شده اند نیز صدق می کند. نحوه محاسبه دوره سه ساله توسط اداره های دولتی را می توانید در قسمت (دوره سه ساله چگونه محاسبه می شود؟) بخوانید.

مهم: اگر شریک زندگی شما فوت کند، لازم نیست شرایط زیر را داشته باشید:

• شما و شریک سابق زندگی تان اقامت معتبر آلمان را دارید. مجوز اقامت باید برای دوره ای معتبر باشد که در آن دوره به عنوان زوج متاهل یا شریک زندگی در آلمان، با هم زندگی کرده باشید. نوع اقامت شریک زندگی سابق تان باید برای او یا شما اجازه اقامت طولانی مدت در آلمان را بدهد. برای مثال، این مورد می تواند اجازه اقامت دائم آلمان (Niederlassungserlaubnis) باشد.

مهم: برای اتباع ترکیه این دوره سه ساله اعمال نمی شود. اتباع ترکیه می توانند پس از تنها دو سال ازدواج و زندگی مشترک در آلمان، درخواست اقامت مستقل از ازدواج نمایند. مبنای قانونی این موضوع، توافقنامه بین اروپا و ترکیه در سال ۱۹۸۰ است. وکیل حقوقی یا مراکز مشاوره می‌توانند به شما اطلاعات داده و کمک‌تان کنند. آدرس های مراکز مشاوره یا وکلا را در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) جستجو کنید.

جدایی یا فوت همسر به این معنی است که دلیل اقامت (ازدواج یا داشتن رابطه مشترک در زندگی) شما دیگر پا برجا نیست. بنابراین از نظر اداره های دولتی دیگر هیچ دلیلی برای ماندن شما در آلمان وجود ندارد. اداره های دولتی می توانند مدت زمان اقامت شما را کاهش دهند. یعنی ممکن است مجبور شوید قبل از اینکه تاریخ اقامت فعلی شما به پایان برسد، آلمان را ترک کنید. در موارد این چنینی، وکیل حقوقی می‌تواند به شما کمک کند. در صورت ارایه‌ی فوری درخواست اقامت مستقل، ناچار نیستید خاک آلمان را ترک کنید و تا زمانی که در مورد درخواست شما تصمیم گیری شود، می توانید در آلمان بمانید.

لطفا توجه داشته باشید که: برای طلاق لازم نیست در آلمان باشید. در این حالت اداره امور اتباع بیگانه

 (Ausländerbehörde) می تواند مدت زمان اقامت شما را کاهش دهد. اگر اداره مهاجرت و امور خارجیان چنین تصمیمی در مورد شما گرفت، می توانید در برابر آن اعتراض کنید. وکلای حقوقی و مراکز مشاوره می‌توانند به شما کمک کنند. آدرس های مراکز مشاوره را می توانید در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) جستجو کنید.

طبق قانون باید حداقل به عنوان فرد متاهل سه سال در آلمان زندگی کرده باشید تا اقامت مستقل از ازدواج برای شما تعلق گیرد. همین مدت زمان در مورد افرادی که به عنوان شریک زندگی باهم هستند نیز صد می کند. فقط سال هایی را که به عنوان زوج متاهل یا شریک زندگی قانونی در آلمان سپری کرده اید، محاسبه می شود. اگر قبلاً در کشور خود به عنوان زن و شوهر ثبت شده بودید، این سال ها محاسبه نمی شود.

اداره امور اتباع بیگانه سالهای ازدواج شما در آلمان را از روزی که اجازه اقامت خود را دریافت کرده اید، محاسبه می کند. از این زمان تا تاریخ جدایی رسمی سه سال محاسبه می شود؛ یعنی روزی که از شریک زندگی خود جدا شدید. برای اطلاعات در مورد اینکه از چه زمانی به عنوان فرد جدا شده محسوب می شوید، به بخش (چه زمانی به عنوان فرد جدا شده محسوب می شوم؟) مراجعه کنید.

مهم: روز طلاق شما به عنوان روز جدایی شما محسوب نمی شود. برای اینکه بتوانید در آلمان طلاق بگیرید، معمولاً باید یک سال از هم جدا باشید و سپس طلاق بگیرید. اطلاعات بیشتر در مورد طلاق را در فصل (طلاق) بخوانید.

از نظر اداره های دولتی، زمانی که زن و شوهر یا دو شریک زندگی توافق کنند که رابطه شان به پایان رسیده، ازدواج برای همیشه منقضی اعلام می شود. مثلاً این مورد زمانی است که هر دوی شما همزمان از دادگاه خانواده تقاضای طلاق نمایید. برای اطلاعات بیشتر در مورد اینکه چطور می توانید درخواست طلاق نمایید، فصل (طلاق) بخوانید.

مهم: اگر در این بین با یکدیگر آشتی کنید و بعد از حدود سه ماه دوباره جدا شوید، باز هم از نظر اداره های دولتی به عنوان فرد جدا شده محسوب می شوید.

 اگر همسر سابق شما با طلاق و جدایی از شما موافق نباشد، باز هم به عنوان فرد جدا شده تلقی می شوید، البته زمانی که دیگر با هم و در زیر یک سقف زندگی نکنید. اثبات این موضوع معمولاً بسیار دشوار است، بنابراین اداره های دولتی در این مورد به دلیل نشانه های خاصی شبیه طلاق توافق کرده اند. به عنوان مثال، اگر شما یا شریک زندگی تان از آپارتمان مشترک خارج شوید و در آپارتمان دیگری زندگی کنید، این نشانه ی طلاق و جدایی است. اگر قصد زندگی در یک آپارتمان دیگر را دارید، منطقا بهتر است به سرعت خود را در آدرس جدید ثبت کرده و به اداره امور اتباع بیگانه (Ausländerbehörde)  اطلاع دهید. نحوه پیدا کردن یک آپارتمان جدید را می توانید در فصل (جستجوی آپارتمان) بخوانید.

از آنجایی که پیدا کردن خانه و اسباب‌کشی معمولاً دشوار است، می‌توانید در آپارتمان مشترک بمانید. در این صورت منطقا بهتر است که فضای منزل مشترک را بین خود و همسر/شریک زندگی سابق خود تقسیم کنید. به این معنی که تصمیم بگیرید هرکدام از شما در کدام اتاق اقامت داشته باشید. جداکردن امورات روزمره‌ی زندگی، مثل خرید روزانه یا شستن لباس‌ها به صورت جداگانه نیز برای مقامات دولتی نشان‌دهنده‌ی این است که زندگی مشترک شما به پایان رسیده.  توصیه می‌شود که توافق‌نامه‌ی کتبی مبنی بر جدایی داشته باشید که همسر/شریک زندگی سابق شما آن را امضا کرده باشد. این توافق‌نامه را به عنوان مدرکی مبنی بر جدایی، می توانید به اداره اداره امور اتباع بیگانه ارسال کنید.

اینکه از یکدیگر طلاق گرفته باشید ولی با هم زندگی کنید، می تواند منجر به مشکلات شود. اگر زندگی با همسر سابقتان برای شما آزار دهنده است، می توانید درخواست کمک کنید.  با مراجعه به وبسایت  Frauen gegen Gewalt e.V. می توانید مراکز مشاوره ای را که در منطقه شما فعالیت دارند و به زبان خودتان نیز مشاوره می دهند، جستو کنید. برای انجام این کار، واژه (Gewalt“ oder „Familie& Partnerschaft& Trennung) را از کادر (Alle Beratungsfelder) انتخاب کنید. سپس در کادر (Ort oder PLZ) نام محل سکونت یا کد‌پستی خود را وارد کنید. اکنون مراکز مشاوره در منطقه شما روی نقشه با رنگ آبی نمایش داده می شود. با کلیک روی رنگ آبی، آدرس، شماره تلفن، وب سایت و ساعات کاری مراکز مشاوره را خواهید دید.

هیچ الزام قانونی مشخصی وجود ندارد که باید جدایی و طلاق خود به اداره امور اتباع بیگانه گزارش دهید. البته اگر این مورد را گزارش ندهید، ممکن است برای  شما تأثیر داشته باشد. این مورد ممکن زمانی تاثیر منفی داشته باشد، که پیش از پایان رابطه زناشویی به اداره اداره امور اتباع بیگانه اطلاع داده باشید و اداره نیز در این مورد اطلاع حاصل کند.  همچنین موظف هستید که تغییرات مهمی مانند اسباب کشی و زندگی در یک مکان جدید را به اداره مهاجرت و امور خارجیان اطلاع دهید. اگر این کار را نکنید، ممکن است دیگر نامه های مهمی از این اداره دریافت نکنید.

مهم: تصمیم برخی از اداره های مهاجرت این است که در صورت طلاق و یا جدا شدن باید به این اداره گزارش دهید. معمولاً این کار را می توانید با ارسال به اصطلاح  یک (Auflage) انجام دهید. (Auflage) را همراه با اجازه اقامت خود دریافت خواهید کرد. اگر مطمئن نیستید که چنین (Auflage) را دریافت کرده اید یا خیر، می‌توانید از یک مرکز مشاوره اطلاعات کسب کرده و کمک بگیرید. آدرس مراکز مشاوره را در بخش (از کجا می توانم کمک و دریافت کنم؟) جسجو کنید.

به عنوان یک قاعده کلی، باید سه سال در آلمان به عنوان فرد متاهل زندگی کرده باشید تا بتوانید اقامت مستقل از ازدواج را دریافت کنید. البته استثنا وجود دارد. استثنا زمانی است که مشکل خاصی وجود داشته باشد. مشکل به شرایط زیر اشاره دارد:

• در صورت بازگشت به کشورتان، زندگی، آزادی و/یا سلامتی شما به خطر بیفتد. این امر در مورد برگشت فرزندان شما نیز صدق می کند. تهدید و خطر یعنی اگر شما نتوانید در کشورتان از خود مراقبت کنید و خانواده تان در شرایطی نباشد که بتواند از شما حمایت کند. این موضوع مهم است تا ثابت کنید که به دلیل تهدید و خطر شخصاً نمی توانید در هیچ نقطه‌ی از کشورتان زندگی کنید. در این مورد یک مرکز مشاوره می تواند شما را کمک کند. با مراجعه به بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) مراکز مشاوره را جستجو کنید.

• زمانی که شما و یا فرزندانتان از جانب شریک زندگی خود مورد خشونت قرار گرفته اید. خشونت خانگی به عنوان جرم کیفری محسوب می شود و باید آن را به پلیس گزارش دهید. اگر دلیل درخواست شما خشونت خانگی است، باید معمولاً آن را به اداره مهاجرت و امور خارجیان ثابت کنید. شواهد احتمالی می تواند برای مثال، گواهی پزشکی در مورد جراحات، گزارش های پلیس یا اظهارات و شهادت دوستان، آشنایان یا مراکز مشاوره در مورد اعمال خشونت توسط شریک سابق زندگی تان باشد.

• اگر هنگام ازدواج زیر ۱۸ سال سن داشتید. در آلمان، زوج ها زمانی مجاز به ازدواج هستند که هر دو به سن قانونی رسیده باشند، یعنی بیش از ۱۸ سال سن داشته باشند.

• اگر مجبور به ازدواج اجباری با شریک زندگی خود شده اید.

• حتی اگر شریک زندگی شما فوت کرده باشد، می توانید بدون سپری کردن مهلت سه ساله در آلمان بمانید.

مهم: اگر شما یا فرزندانتان مورد خشونت قرار گرفته اید، می‌توانید شبانه‌روز با خط ارتباطی 116016-0800 به صورت رایگان تماس بگیرید. همه کارمندان این بخش خانم ها هستند. شما می توانید در مورد مشکلات خود با آنها صحبت کنید. معمولاً می توانید به زبان خودتان نیز صحبت کنید. اگر نمی توانید و یا نمی خواهید تلفنی صحبت کنید، گزینه چت نیز وجود دارد. هر موردی را که با مشاوران صحبت کنید، محرمانه می ماند. گزینه های کمکی بیشتر را در فصل «خشونت خانگی» جستجو کنید.

وقتی محل زندگی شما از محل زندگی فرزندتان دور باشد، خیلی دشوار است تا بتوانید از او مراقبت کنید. بنابراین، به عنوان یک مادر یا پدر، اگر فرزند شما زیر ۱۸ سال سن داشته باشد و دارای اجازه اقامت معتبر  باشد و یا تابعیت آلمان را داشته باشد، معمولاً می توانید در این کشور بمانید. علاوه بر این، باید حق حضانت فردی یا با شریک زندگی خود حق حضانت مشترک داشته باشید. یعنی به تنهایی یا با هم از فرزند خود مراقبت کنید. اطلاعات بیشتر در مورد حضانت فرزند در فصل «حضانت».

هنگام تصمیم گیری در مورد اینکه آیا می توانید به خاطر فرزندتان در آلمان بمانید یا خیر، موضوع رفاه و آسایش فرزندتان مطرح است. در این حالت بررسی می شود که آیا فقط می توانید در آلمان از فرزند خود مراقبت کنید یا خیر و اینکه رابطه شما با فرزندتان تا اکنون چگونه بوده است. در این حالت موضوع بصورت فردی (Einzelfallprüfung) بررسی میشود. لذا هیچ تضمینی وجود ندارد که اجازه اقامت دریافت میکنید یا خیر.

جهت دریافت اقامت مستقل از ازدواج به اداره‌ی اتباع بیگانه (Ausländerbehörde) درخواست دهید. زمانی می توانید تقاضای اقامت مستقل از ازدواج کنید که به اداره اتباع بیگانه در مورد طلاق و یا جدا شدن خود اطلاع دهید. برای این کار باید وقت قبلی بگیرید. مشاوره گرفتن قبل از درخواست وقت از اداره‌ی امور اتباع بیگانه، منطقا می‌تواند کمک‌کننده باشد. اطلاعات بیشتر در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟). کارکنان مراکز مشاوره می توانند شما را در تهیه تمام مدارک لازم برای قرار ملاقات با اداره‌ی اتباع بیگانه کمک کنند.

اگر شریک سابق زندگی تان یا فرد دیگری به اداره‌ی اتباع بیگانه اطلاع دهد که شما از همسر و یا شریک زندگی خود جدا شده اید، معمولاً از این اداره نامه ای دریافت خواهید کرد. اداره‌ی اتباع بیگانه در این نامه از شما می پرسد که آیا هنوز متاهل هستید یا طلاق گرفته اید. همچنین ممکن است اتفاق بیفتد که اداره امور خارجیان در این نامه به شما اطلاع دهد که اجازه اقامت فعلی شما دیگر معتبر نیست یا مدت زمان آن کاهش یافته است.

این امکان را دارید که در پاسخ به این نامه به مقامات اداره‌ی اتباع بیگانه اطلاع دهید که برای اقامت مستقل از ازدواج اقدام خواهید کرد و همچنان می‌توانید توضیح دهید که چرا باید برای شما چنین اقامتی داده شود؟ اینکه نظر به چه دلالیلی ممکن چنین اقامتی را دریافت کنید، بخش (آیا اقامت مستقل از ازدواج برای من داده خواهد شد؟) و (آیا می توانم بدون سپری کردن مهلت سه ساله اقامت مستقل از ازدواج را دریافت کنم؟) را بخوانید. همچنین می توانید یک کپی از اسنادی که اظهارات شما را تایید کند را به اداره امور خارجیان بفرستید. این مدارک می تواند کپی درخواست طلاق، تاییدیه ثبت محل زندگی (Anmeldebestätigung) یا گزارش پلیس باشد.

مهم: باید به نامه دریافتی پاسخ دهید. مهلت قانونی تعیین شده حتما باید رعایت شود. قبل از پاسخ دادن به نامه حتما مشاوره بگیرید. آدرس های مراکز مشاوره در منطقه خود را می توانید در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) جستجو کنید.

ادراه امور اتباع بیگانه که مسوولیت رسیدگی به پرونده شما را دارد، اقامت مستقل از ازدواج را صادر می کند. در این صورت می‌توانید مستقیماً از اداره مذکور بپرسید که باید دقیقاً تا چه زمان و چه مدارکی را برای این اداره بفرستید. برای این درخواست باید پول بپردازید. این که چه مبلغی، مستقیماً از اداره مهاجرت و امور خارجیان بپرسید.

اکثر اداره های مهاجرت و امور خارجیان به این مدارک نیاز دارند:

• کپی اجازه اقامت فعلی

• یک قطعه عکس پاسپورتی (عکس بیومتریک)

• هر مدرکی که طلاق شما را ثابت کند. این مدرک می تواند کپی درخواست طلاق یا تاییدیه ثبت محل زندگی

• (Anmeldebestätigung) باشد.

• اگر می خواهید درخواست ویژه ای داشته باشید، باید این مورد را ثابت کنید. به عنوان مثال، با گزارش پلیس یا سند پزشکی در مورد خشونت خانگی. بهتر است در این مورد از یک مرکز مشاوره کمک بگیرید. آدرس های مراکز مشاوره در منطقه خود را می توانید در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) جستجو کنید.

• اگر خانم و یا شوهرتان فوت کرده، باید یک کپی گواهی فوت (Sterbeurkunde) را به اداره مهاجرت و امور خارجیان بفرستید. گواهی فوت (Sterbeurkunde) یک سند رسمی است که مرگ خانم و یا شوهرتان را تأیید می کند. این سند را می توانید از اداره ثبت اسناد رسمی (Standesamt) که مسوولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد، دریافت کنید. آدرس اداره ثبت اسناد رسمی (Standesamt) که مسوولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد، می توانید از وب سایت شهر یا شهرداری خود جستجو کنید. همچنین می توانید از طریق گوگل نیز آدرس اداره ثبت اسناد رسمی (Standesamt) را جستجو کنید. برای این کار در گوگل نام محل سکونت و عبارت (Standesamt) را بنویسید.

با داشتن اقامت مستقل از ازدواج، اجازه دارید یک سال در آلمان بمانید. در جریان این یک سال مجبور به تامین هزینه های زندگی خود نیستید. شما می توانید کمک های اجتماعی (Sozialhilfe) یا کمک‌هزینه‌ی شهروندی (Bürgergeld) دریافت کنید.

پس از یک سال اقامت شما می تواند تمدید شود. این اقامت را می توان دو بار، هر بار برای دو سال تمدید کرد. شما می‌توانید در مجموع تا چهار سال در آلمان بمانید. منطقا بهتر است که پیش از پایان تاریخ اقامت، به موقع برای تمدید آن اقدام کنید. برای اینکه اقامت شما تمدید شود، باید ثابت کنید که می توانید از خود و در صورت لزوم از فرزندانتان مراقبت کنید. باید شرایط کار کردن را داشته باشید و اینکه درآمد شما چقدر باید باشد و چه کمک های دولتی به شما تعلق می‌گیرد، بستگی به تعداد افرادی دارد که از آنها مراقبت می کنید. همچنین باید از شرایط خاص دیگری نیز برخوردار باشید. به عنوان مثال، بیمه سلامت داشته باشید. برای اینکه بدون فوت وقت بدانید به چه مدارکی احتیاج دارید، می‌توانید از اداره امور اتباع بیگانه (Ausländerbehörde) که مسوولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد، کسب اطلاع کنید.

اگر قادر به دریافت اقامت مستقل از ازدواج نیستید، می توانید گزینه های زیر را برای ماندن در آلمان آزمایش کنید:

• آیا در حال انجام آوسبیلدونگ (Berufsausbildung)، تحصیل یا کار هستید؟ یا می خواهید یکی از این گزینه ها را در آلمان آغاز کنید؟ در این حالت تحت شرایط خاصی می توانید به خاطر آموزش، تحصیل و یا کار اقامت دریافت کنید. اطلاعات بیشتر در فصل «ویزای ملی آلمان».

• آیا فرزندی دارید که تابعیت یا اقامت آلمان را داشته باشد و شما حضانت مشترک یا انفرادی فرزند خود را بر عهده دارید؟ در این حالت شاید بتوانید در آلمان بمانید تا از فرزندتان مراقبت کنید. اطلاعات بیشتر در بخش «فرزند من در آلمان زندگی می کند، این روی اقامت من تأثیر دارد؟».

• اگر اهل کشوری هستید که در اکنون آن جنگ جریان دارد و یا در آن کشور مورد تعقیب قضایی بوده‌اید، ممکن است مستحق پناهندگی باشید. آدرس مراکز مشاوره و اطلاعات بیشتر در این مورد در فصل «روند پناهندگی در آلمان».

مهم: مراکز مشاوره می‌توانند به شما کمک کرده و اطلاعات مهمی در اختیارتان بگذارند. آدرس های مراکز مشاوره را می‌توانید در بخش (از کجا می توانم کمک و مشاوره دریافت کنم؟) جستجو کنید.

هنگام درخواست برای اقامت مستقل از ازدواج، مهم است که در مورد موضوع اقامت خود به صورت خاص مشاوره بگیرید. آدرس مراکز مشاوره را می توانید به عنوان مثال در وب سایت Pro Asyl یا شورای پناهندگان ایالت خود

(Flüchtlingsrat) جستجو کنید. همچنین از طریق مراکز مشاوره پناهجویی (Migrationsberatung) مشاور دریافت کنید. آدرس های وکلا در وبسایت های:

• www.rechtsberaterkonferenz.de 
• https://www.fluechtlingsrat.de/
• http://www.rechtsberaterkonferenz.de/mitgliederliste.html
• https://bamf-navi.bamf.de/de/Themen/Migrationsberatung/