د زده‌کړو تمويل

بافوګ د فدرالي زدکړو د مرستې قانون (Bundesausbildungsförderungsgesetz) مخفف دی. بافوګ د محصلينو لپاره يو دولتي مرستندوی پروګرام دی. په عمومي ډول هغه جرمنيان او ځينې بهرنيان چې خپله يا مور او‌ پلار يې د دوی د زده‌کړو لګښتونه نه شي ورکولای؛ د دې مرستې ترلاسه کولو غوښتنه کولای شي. د یوه اصل له مخې محصلين نه شي کولای له جاب‌سنټر يا سوسيال څخه مالي مرسته ترلاسه کړي؛ بافوګ له دوی سره د زده‌کړو په بشپړولو کې ډېره مرسته کوي.

دا مرسته دوې مساوي برخې لري چې يوه برخه يې مرسته او بله يې بې‌سوده دولتي قرض دی. دا په دې مانا چې له فراغت او کار موندلو وروسته د درکول شوو پیسو يوازې نيمايي او پرته له کوم سوده بېرته دولت ته ورکول کيږي. بافوګ يوازې د زدکړو د معيارې دورې (Regelstudienzeit) لپاره تر لاسه کولای شئ. د دې دورې وخت ستاسې د زدکړو له څانګې او پوهنتون سره تړاو لري. که إضافي وخت ته اړتيا لرئ؛ کولای شئ د وخت د تمديد غوښتنه وکړئ خو په ياد مو وي چې دا تمديد يوازې د يوه يا دوو سمسترونو لپاره وي.

د بافوګ تر لاسه کولو لپاره په جرمني کې ستاسې د استوګنې حالت، د زده‌کړو اسناد او ځينې وخت عمر مهم دي.

• که د جرمني د اساسي قانون د ۱۶الف مادې له مخې مو سياسي پنا تر لاسه کړې وي؛ يا مو د پناغوښتنې قانون د دريمې مادې له مخې د کډوالۍ او يا هم د همدې قانون د ۴مې مادې له مخې د فرعي خونديتوب حق تر لاسه کړی وي؛ کولای شئ په جرمني کې د اوسېدو د وخت په له پام کې نيولو پرته د بافوګ غوښتنه وکړئ.
•  که د استوګنې قانون د شپېتمې مادې د پنځم او اووم بند مطابق مو ډيپورټ ځنډول شوی وي؛ ډولډونګ مو ترلاسه کړی وي او‌يا دلته د خپلې کورنۍ له غړو سره تازه یوځای شوي ياست؛ جرمني ته له راتګ ۱۵ مياشتې وروسته د بافوګ تر لاسه کولو غوښتنه کولای شئ.
•  که د پناغوښتنې پروسه مو لا روانه وي او ځواب يې نه وي راغلی؛ د بافوګ تر لاسه کولو وړ نه ګڼل کېږئ خو کولای شئ د زده‌کړو په مرسته د خپلې پناغوښتنې له پروسې سره مرسته وکړئ.

بافوګ د لسانس، دوه‌ګونې حرفوي روزنې او ماسټرۍ اخستلو لپاره ورکول کيږي. د دوکتورا تر لاسه کولو لپاره بايد نورې مالي آسانتياوې ولټوئ. په ياد مو وي چې که جرمني ته په تحصيلي ويزا راغلي ياست؛ بافوګ نه درکول کيږي. د لسانس لپاره د بافوګ غوښتلو پر مهال مو بايد عمر له ۳۰ او د ماسټرۍ لپاره له ۳۵ کالونو زيات نه وي. البته په ځانګړو حالاتو کې ځينې استثناوې هم په پام کې نيول کيږي. د بېلګې په ډول که په خپل وطن کې د خرابو حالاتو له کبله زده‌کړې نيمګړې پاته شوې وي او يا په جرمني کې د ابيتور له بشپړولو وروسته سملاسي لوړې زده‌کړې پیل کول غواړئ؛ د عمر محدودیت په استثنايي ډول ځنډېدلای شي.

که د بافوګ تر لاسه کولو شرايط مو پوره کړي وي؛ کولای شئ اړوندې ادراې ته غوښتنليک ولېږئ. د دې کار لپاره بايد بېلابېل فورمونه ډک کړئ او په خپل پوهنتون کې يې د بافوګ ادارې (BAföG-Amt) ته ولېږئ. د دې تر څنګ د بانکي حساب د جزياتو او په پوهنتون کې د داخلېدو په شان ځينو نورو سندونو ته هم اړتيا ده. اوس د بافوګ لپاره په انلاين ډول هم خپله غوښتنه لېږلای شئ. په ياد مو وي چې د بافوګ له غوښتنې وړاندې مو بايد په پوهنتون کې نوم ليکنه کړې وي او د هغوی د تاييد سند له ځان سره ولرئ.

که د بافوګ تر لاسه کولو لپاره ستاسې غوښتنه ومنل شي؛ هره مياشت به یوه اندازه پیسې تر لاسه کړئ. د دې پیسو مقدار ستاسې له مالي حالت، د مور او پلار له خوا مالي مرستې، ستاسې په ښار کې د ژوند کولو بيې او ستاسې له پانګې، جايداد او شتمنۍ سره تړلی دی. د دې پیسو تر ټولو ډېر مقدار (جون ۲۰۱۷) ۷۳۵ یورو دی. دا چې دفتري کارونه يو څه وخت اخلي نو لومړی قسط ښايي يو څه وروسته تر لاسه کړئ.

د دې تر څنګ که تاسې د يوه کډوال په توګه ثبت شوي ياست؛ ستاسې پوهنتون هم د بس د ټکټ او وړيا جرمني کورسونو په شان برخو کې له تاسې سره مرسته کوي. د بافوګ سيمه‌ييزه اداره په دې اړه تاسې ته لا زيات مالومات درکولای شي.

دا چې ستاسې د BaföG نيمايي يې بلاعوضه مرسته ده؛ تاسې بايد يوازې ۵۰ په سلو کې پیسې بېرته وسپارئ. د بېرته ورکړې موده به ستاسې له فراغت وروسته د  پينځه کالو په دننه کې پیل شي. که تاسې د موزيک يا هنر په اکادمۍ کې زدکړه کړې وي؛ د بېرته ورکړې موده مو د زدکړو له پای پينځه کاله وروسته پیليږي. دا پیسې په لږ تر لږه ۱۰۵ يورويي مياشتنيو قسطونو کې ورکول کيږي او د ورکړې وروستۍ موده يې له پیل څخه شل کاله وروسته ده. که ټولې پیسې په يوه ځل ورکړئ؛ ۱۰ ٪ نور تخفيف هم درکول کيږي. د يوې عمومي قاعدې له مخې د بېرته ورکول کېدونکو پیسو تر ټولو لوړ مقدار ۱۰زره يورو دی. که ستاسې مياشتنی عايد له ۱٬۱۴۵یورو کم وي؛ د معاش تر زياتېدو پورې مو د بېرته ورکول کېدونکو پیسو پروسه ځنډېږي. په ياد مو وي چې که خپل هېواد ته هم ولاړ شئ؛ د بافوګ دا نيمايي پیسې بايد بېرته ورکړئ.

د منځنيو زدکړو او مسلکي روزنې لپاره هم د بافوګ غوښتنه کولای شئ. بافوګ په عمومي ښوونځيو کې د لسم او له هغه لوړو ټولګيو د هغو زده کوونکو لپاره ورکول کيږي چې نه شي کولای له خپل مور او پلار سره ژوند وکړي او يا جرمني ته د بې‌سرپرسته ماشوم په توګه راغلي وي. که تاسې د جاب‌سنټر په شان له نورو دولتي بنسټونو مالي مرسته تر لاسه کوئ او غواړئ ښوونځي ته ولاړ شئ؛ ښايي له دې وروسته د مرستې تر لاسه کولو لپاره بافوګ ته ولېږل شئ.

د بافوګ اندازه د ښوونځيو ډول ته په کتو توپير کوي. که پخوا مو نورې حرفوي زدکړې کړې وي؛ ښايي د بافوګ يو څه زياته اندازه پیسې ترلاسه کړئ.

• که له خپل مور او پلار سره اوسئ او تر اوسه مو کومه حرفوي روزنه نه وي تر لاسه کړې؛ تاسې ته به هره مياشت ۲۳۱ یورو (د ۲۰۱۷ کال د جون مياشتې د حساب له مخې) درکړل شي.
• که له خپل مور او پلار سره اوسئ؛ کوم اوسبيلډونګ (د حرفوي زده‌کړو کورس) مو بشپړ کړی وي او غواړئ د شپې لېسه ولولئ؛ تاسې به هره مياشت ۴۱۸ يورو (د ۲۰۱۷ کال د جون مياشتې د حساب له مخې) تر لاسه کړئ.
• که له مور او پلار سره نه اوسئ او کوم اوسبيلډونګ مو هم نه وي تر سره کړی؛ هره مياشت به ۵۰۴ يورو تر لاسه کړئ.
• که له مور او پلار سره نه اوسئ او کوم اوسبيلډونګ مو بش‍پړ کړی وي؛ تاسې ته هره مياشت ۵۸۷ درکول کيږي.

د زده‌کوونکو بافوګ وړيا مرسته ده او بېرته نه غوښتل کيږي.

په جرمني کې ګڼ دولتي او خصوصي بنسټونه، پوهنتونونه، فدرالي حکومت او ښارونه د زده‌کوونکو لپاره سکالرشيپونه وړاندې کوي. په دې کې ځينې يې د کډوالو لپاره ځانګړي دي. ډېر سکالرشيپونه د پوهنتون فيس او د ژوند لګښتونه تر پوښښ لاندې نيسي. په خواشينۍ چې د ټولو وړاندې کېدونکو سکالرشيپونو لپاره يو جامع ډاټابېس نشته خو د جرمني د اکاډميکې تبادلې اداره (DAAD) د بهرنيو زده‌کوونکو لپاره يو غوره ډاټابېس لري. که جرمني مو ښه زده وي؛ د زدکړو د وړ پروګرام موندلو لپاره MyStipendium وېبسایټ وګورئ. ډېر سکالرشيپونه د مدني بنسټونو له لوري وړاندې کيږي. د دې سکالرشيپونو په اړه مالومات د مدني بنسټونو پر وېبسایټ موندلای شئ. په پوهنتون کې له شاملېدو وروسته هم له محصلينو له ادارې او استادانو څخه د سکالرشيپونو په اړه مالومات تر لاسه کولای شئ.

د پوهنتون د زدکړو د مشورتي ضمانت صندوق (Bildungsberatung Garantiefonds Hochschule) يو عامه ارګان دی چې په جرمني کې له ځوانو مهاجرينو او کډوالو سره د زدکړو په برخه کې مرسته کوي. دا اداره له مشورو پرته د جرمني ژبې د زدکړو او ازموينو په شان برخو کې مالي مرسته هم کوي. که تاسې په جرمني کې ژوند کوئ او عمر مو له ۳۰ کالو ټيټ وي؛ کولای شئ له دې صندوق نه د مرستې غوښتنه وکړئ. په ياد مو وي چې د غوښتې نېټه جرمني ته ستاسې له راتګ دوه کاله وروسته پای ته رسيږي. دا اداره په جرمني کې ۲۱ سيمه‌ييز دفترونه لري.

د زدکړو د قرضې پروګرام (Bildungskreditprogramm) چې د جرمني د فدرالي حکومت له لوري پر مخ وړل کيږي؛ زده‌کوونکو ته مالي مرستې برابروي. د بافوګ پر خلاف دا پروګرام د بلاعوضه قرضې برخه نه لري. د دې مانا دا ده چې تاسې بايد ټولې درکول شوې پیسې له ۰٫۷۵ ٪ ګټې سره يوځای بېرته ورکړئ. دا قرضه هم په مياشتني ډول ورکول کيږي او ټوله اندازه يې له ۷٬۲۰۰ یورو نه زياتيږي. که تاسې په جرمني کې د مهاجر په توګه ژوند کوئ؛ دا پور تر لاسه کوای شئ. په ياد مو وي چې دا پیسې بېرته غوښتل کيږي او د بېرته ورکړې د پیل نېټه يې بايد د دې قرضې د لومړي مياشتني قسط له تر لاسه کولو روسته د څلورو کالو د ننه وي.

د محصل په توګه تاسې د کار اجازه لرئ او دا اجازه ستاسې له اصلي هېواد او په جرمني کې د استوګنې له حالت سره اړه لري.

• که تاسې د اروپايي ټولنې د کوم غړي هېواد يا آيسلنډ، لختنشاين، ناروې يا سويس اوسېدونکي ياست؛ له کوم محدوديت او اجازې پرته کار کولای شئ. که په جرمني کې د محصل په توګه مو کار په يوه اونۍ کې له شلو ساعتونو واوړي؛ بايد د ټولنيز خونديتوب سيستم ته پیسې ورکړئ.
• که د نورو هېوادونو اوسېدونکي ياست او جرمني ته په تحصيلي ويزا راغلي ياست؛ په کال کې ۱۲۰ ورځې (بشپړ وخت) او ۲۴۰ ورځې (نيمه وخت) د کار کولو حق لرئ. که له دې وخت زيات کار وکړئ؛ بايد د مهاجرت اداره خبره کړئ. البته انټرنشيپ هم د نورمال کار په شان حسابيږي؛ که څه هم پیسې درنه کړل شي. د انټرنشيپ موده هم له ۱۲۰ ورځو بشپړ وخت کار څخه منفي کيږي. البته که انټرنشيپ مو اجباري وي؛ دا وخت نه حسابيږي.
• ·       که په جرمني کې مو د پنا غوښتنه ومنل شي؛ د جينوا کنوانسيون د مقرراتو له مخې د مهاجرت خونديتوب درکړل شي او يا فرعي خونديتوب ترلاسه کړئ؛ هر څومره چې وغواړئ کار کولای شئ. البته که په جرمني کې د محصل په توګه مو کار په يوه اونۍ کې له شلو ساعتونو واوړي؛ بايد د ټولنيز خونديتوب سيستم ته پیسې ورکړئ.

د ټولنيز خونديتوب پیسو مياشتنۍ اندازه ښايي ډېره لوړه وي. له همدې کبله غوره ده چې له اندازې ډېر کار ونه کړئ. په دې هم بايد پوه وئ چې له نيمه‌وخت پرته اضافه کار مو ښايي په پوهنتون کې د سيمنارونو او لکچرونو له څارلو پاته کړي او په پايله کې يې د زدکړو موده اوږده شي.

که په ښوونځي يا پوهنتون کې ښې نومرې تر لاسه کړئ او په رضاکارانه کارو کې برخه واخلئ؛ کولای شئ د اکاډميکې وړتيا (Begabtenförderung) له مخې سکالرشيپ تر لاسه کړئ. د بافوګ پر خلاف دا سکالرشيپونه د دوکتورا لپاره هم اخستلای شئ او د تر لاسه شوو پیسو بېرته ورکړې ته اړتيا نشته. په ټوليزه توګه دېرش ادارې (Begabtenförderungswerke) چې د زدکړو او څېړنو د فدرالي وزارت له لوري تمويليږي؛ د اکاډميکې وړتيا پر بنسټ سکالرشيپونه وړاندې کوي. دا ادارې د ايډيالوژيکو، سياسي او مذهبي ليدلورو له مخې توپير او د ټاکلو بېلابېل معيارونه لري. د بېلګې په ډول د ابن سينا اکاډميک بنسټ (Avicenna Academic Association) د هغو مسلمانو محصلينو لپاره د ماسټرۍ او دوکتورا د زدکړو زمينه برابروي چې رضاکارانه کار ته ژمن وي.

که له وړاندې مو بافوګ تر لاسه کړی وي او ښې نومرې مو اخيستې وي؛ کولای شئ د يوه بل سکالرشيپ (Deutschlandstipendium) غوښتنه هم وکړئ. دا سکالرشيپونه د دولتي او خصوصي مرستو له لارې په مياشت کې ۳۰۰ يورو ورکوي او بېرته يې نه غواړي. که په جرمني کې د کډوال په توګه ژوند کوئ؛ دا سکالرشيپ تر لاسه کولای شئ. د غوراوي د پروسې پر مهال له خپل هېواد نه د سياسي لاملونو له کبله تېښته ستاسې امتياز ګڼل کيږي. ټول جرمني پوهنتونونه دا سکالرشيپ نه لري او د بافوګ په شان د دوکتورا لپاره نه ورکول کيږي. دې سکالرشيپ ته له نوم‌ليکنې وړاندې له يوه اکاډميک سلاکار سره مشوره وکړئ.