Mesleki Eğitim Mercek Altında

Almanya'da sanayi ve zanaat, ev ekonomisi ve tarım, deniz taşımacılığı, "serbest meslekler" (vergi danışmanı veya grafik tasarımcısı gibi) ve kamu hizmeti / devlet hizmeti gibi pek çok sektörde, mesleki eğitim kapsamında yer alan yaklaşık 330 meslek bulunur.

İkili ve okul temelli mesleki eğitim olanakları mevcuttur. Okul temelli mesleki eğitimler yalnızca okulda gerçekleşir. İkili mesleki eğitim ise, okul derslerininin bir şirket veya işletme bünyesinde uygulanmasına yönelen, karma bir sistemdir.

Zanaat, mesleki eğitim aracılığıyla öğrenilen, ellerinizle veya alet kullanarak bir şeyler ürettiğiniz veya onardığınız bir faaliyettir. Örneğin, elektronik teknisyeni, duvar işçisi, fırıncı veya teknik ressam olarak çalışabilirsiniz. Ancak zanaat kapsamında toplamda neredeyse 130 farklı meslek bulunur.

Zanaat odaklı işletmeler, çoğunlukla küçük ve orta ölçekli işletmelerdir. Zanaatkârlar Alman ekonomisinin önemli bir parçasıdır: Almanya'da 1 milyondan fazla zanaat odaklı işletme ve 5,6 milyon zanaatkâr bulunmaktadır.

Bir mesleğin zanaat olarak adlandırılabilmesi için "Handwerksordnung" (Zanaatler Yasası) olarak adlandırılan yasada yer alması gerekir. Çeşitli zanaatler için belirlenmiş olan gereklilikler Zanaatler Yasası’nda düzenlenmiştir. Bir zanaat öğrenmek isteyen herkes ancak ikili bir mesleki eğitim programını tamamladığı takdirde zanaatkâr olarak çalışabilir.

Almanya'da halihazırda 363.000'den fazla kişi zanaatler kapsamında mesleki eğitim görmektedir.

İkili mesleki eğitimde, eğitim alanlar ilgili mesleği öğrenmek için dönüşümlü olarak bir okulda eğitim alır ve bir şirkette veya işletmede pratik yaparlar. Böylece sadece teoriyi değil, pratik becerileri de edinirler. İkili mesleki eğitime, böyle bir mesleki eğitim almak için karşılamanız gereken koşullara ve eğitiminiz sırasında alabileceğiniz olası mali desteklere dair daha fazla bilgiyi "İkili Mesleki Eğitim" bölümümüzde bulabilirsiniz.

Almanya'da çok çeşitli sektörlerde 130'dan fazla vasıflı meslek türü bulunur. Bu mesleklerin tam olarak hangileri olduğunu öğrenmek için handwerk.de adresini ziyaret edebilirsiniz. Bu sitedeki "Berufe-Checker" (Meslek Kılavuzu) adı altında hazırlanan bölümden de yardım alabilirsiniz. Meslek kılavuzunu kullanarak ilgi duyduğunuz mesleklere ilişkin tercihlerinizi belirtebilir ve kendiniz için uygun zanaatleri kolaylıkla bulabilirsiniz.

Mesleki eğitim (zanaat alanında) birçok avantaj sunar:

• Almanya’da uzun süre kalma perspektifi: Başvurusu reddedilen sığınmacılar ya da burada bulunmalarına geçici bir süre için müsade gösterilen Duldung sahibi kişiler, örneğin nitelikli bir eğitime başladıklarında ya da başlamışlarsa “Ausbildungsduldung" (Eğitim Sebebiyle Müsamaha Belgesi" olarak bilinen olanaktan yararlanabilirler. Bu olanak sayesinde eğitiminiz boyunca Almanya'da kalmanıza izin verilir. Eğitiminizi başarıyla tamamladıktan sonra eğitimini aldığınız meslekte bir iş bulursanız, iki yıl daha oturum izni alırsınız. Buna "3+2" kuralı denir. Bu konuda daha fazla bilgiyi "Eğitim Sebebiyle Müsamaha Belgesi" bölümümüzde bulabilirsiniz.
• Uygulama odaklı: İkili eğitim uygulamaya yoğunlaşır. Mesleki eğitim sırasında öğrendiğiniz her şeyi doğrudan çalıştığınız yerde de uygulamaya koyabilirsiniz. Eğitiminiz sırasında, daha sonra işinizde bilmeniz gerekecek olan her şeyi öğrenirsiniz. Bu eğitimde teori de önemlidir, ancak örneğin bir lisans programındaki kadar kritik öneme sahip değildir.
• Daha az ön koşul: Diplomadan farklı olarak, çıraklık eğitimi almak için lise diplomasına ve C1 Almanca dil sertifikasına ihtiyacınız yoktur. Ön koşullar hakkında daha fazla bilgiyi "İkili Mesleki Eğitim" bölümümüzde veya Almanca olarak handwerk.de adresinde ilgili mesleklere ilişkin bölümde bulabilirsiniz.
• Kısa eğitim süresi: İkili mesleki eğitim en fazla 3,5 yıl sürer. Hatta bu süre genellikle daha da kısadır. Yani genellikle eğitime başladıktan 2 veya 3 yıl sonra kalifiye işçi haline gelirsiniz.
• Başladığınız andan itibaren gelir olanağı: Eğitim aldığınız işletmeden en başından itibaren para almaya başlarsınız. Miktar, seçilen mesleğe göre değişir. Bazı mesleklerde başlangıçtan itibaren iyi para kazanabilirsiniz. Eğer buradan aldığınız ücret yeterli olmazsa, belirli koşullar altında devletten ek mali destek alabilirsiniz. Buna “Berufsausbildungsbeihilfe”, yani mesleki eğitim ödeneği denir. Bu konuda daha fazla bilgiyi "İkili  Mesleki Eğitim" bölümümüzde bulabilirsiniz.
• İyi gelir: Eğitim almış vasıflı bir çalışan olarak genellikle iyi bir gelir elde edersiniz. Tam olarak ne kadar kazanabileceğiniz seçtiğiniz mesleğe, iş deneyiminize ve becerilerinize bağlıdır.
• İş güvencesi: Birçok zanaat işletmesi yoğun biçimde vasıflı işçi aramaktadır. Nitelikli mesleklerde çıraklık eğitimi alarak Alman işgücü piyasasında yüksek talep görürsünüz ve kolayca iyi ve güvenli bir iş bulabilirsiniz.
• İyi kariyer fırsatları: Eğitimli zanaatkarlar Almanya'da yüksek talep görüyor. Şirketlerin çoğunluğu stajyerlerini doğrudan işe alıyor. Ancak, eğitiminizden sonra başka bir şirkete de geçebilirsiniz. Almanya’da aldığınız eğitim, vasıflı bir işçi olarak size uluslararası alanda da çok iyi kariyer fırsatları sunacaktır. Ayrıca çıraklık eğitiminizden sonra eğitim sürecine devam edebilir ve uzman veya usta işçi olmak için ek eğitim de alabilirsiniz. Bu aynı zamanda gelirinizin de artmasını sağlar.
• Serbest meslek sahibi olma: Mesleki eğitim görmüş vasıflı bir çalışan olarak kendi işinizi kurabilir veya belirli koşullar altında mevcut bir işletmeyi nispeten risksiz bir şekilde devralabilirsiniz. Almanya'da çok az sayıda zanaat odaklı işletme bulunduğundan bu hizmetlere olan talep çok yüksek. Uygun bir ileri eğitimle, mesleğinizdeki insanları kendiniz de eğitebilirsiniz. Serbest meslek sahibi olma koşulları hakkında daha fazla bilgiyi "İş Kurmak ("Gewerbe")" ve "Bağımsız Çalışanlar ("Freiberufler") veya Serbest Meslek Sahipleri" bölümlerimizde bulabilirsiniz.
• Memnuniyet: Almanya'daki zanaatkârların çok büyük bir kısmı işlerinden memnun. Bir araştırmaya göre, bu kişiler arasındaki memnuniyet oranı %91 gibi yüksek bir seviyede.

İkili mesleki eğitim sırasında maaş alırsınız. Alacağınız maaşın miktarı, mesleğinize ve yaşadığınız federal eyalete bağlıdır. Eğitimin ikinci ve üçüncü yılında, genellikle bir önceki yıla göre biraz daha fazla kazanırsınız. Sosyal sigorta ücretlerinizi karşılamak için maaşınızın bir kısmı otomatik olarak düşülecektir. İkili mesleki eğitiminiz sırasında, yılda 9984 avrodan (2022 itibariyle) fazla para kazanırsanız, aynı zamanda vergi ödemeniz gerekir. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için “Almanya’da Vergi İadesi Nasıl Yapılır?” bölümümüze bakabilirsiniz.

Belirli koşullar altında, ikili meslek eğitim sırasında mesleki eğitim ödeneği ("Berufsausbildungsbeihilfe" veya BAB) alabilirsiniz. BAB, Federal İş Bürosu tarafından kursiyerler için sağlanan mali bir yardımdır. Ebeveynleriyle birlikte yaşamayan ya da 18 yaşın üstünde olan ve maddi desteğe ihtiyaç duyan gençler, BAB'den  mali destek alabilirler. Verilecek mali destek herkese özel olarak, ayrı ayrı hesaplanır. Maksimum aylık ödeme 635 avrodur. Alman vatandaşı olmayan bir kişi, aşağıdaki durumlarda BAB'den faydalanabilir.

• Avrupa Serbest Dolaşım Yönetmeliğine göre daimi oturum hakkı olan AB vatandaşıysa,
• Yerleşim (veya sürekli oturum) izni varsa,
• Cenevre Mülteci Sözleşmesi uyarınca bir mülteci olarak veya iltica veya geçici koruma hakkı olan bir kişi olarak tanındıysa,
• Duldung" yani Müsamaha Belgesi sahibiyse ve yasal olarak en az 15 aydır Almanya’da ikamet ediyorsa (ilk 15 ay sığınmacı haklarından faydalanır),
• En az 5 yıldır Almanya’daysa ve bu süre içinde kendi geçimini sağlayabilmişse,
• Ebeveynlerinden biri, son altı yıldır Almanya’da yaşıyor ve bu altı yılın en az üç yılını istikrarlı bir şekilde kazançlı bir işte çalışarak geçirdiyse.

İltica prosedürü devam eden kişiler, ancak gelecekte yasal ve kalıcı olarak kalmaları bekleniyorsa BAB alabilirler. Örneğin, ilticanızın tanınma şansınız yüksekse veya başka bir oturum izni alma şansınız varsa (örneğin eğitim yoluyla) bu durum söz konusudur. BAB'a başvurmak faydalı olacaktır. Başvurunuz reddedilirse, bir danışma merkezinden tavsiye alabilirsiniz. BAB alamazsanız, sığınmacı ödeneği almaya devam edebilirsiniz.

BAB'a başvurmak için, doğrudan sizden sorumlu olan iş bulma bürosuna başvurmanız gerekir. Orada sizden meslek eğitimi için imzaladığınız sözleşmeyi sunmanızı isteyeceklerdir.

İlke olarak, şirket içi eğitim sırasında Bürgergeld (vatandaşlık parası) alamazsınız. İstisna: Hâlen ebeveynleriyle yaşamakta olan ve maaşının miktarı yaşamak için yeterli olmayan katılımcılar, Bürgergeld (vatandaşlık parası) için başvuruda bulunabilirler. Bunu yapmak için, sizin için sorumlu olan iş bulma bürosuna başvurmanız gerekir.

Eğitim sırasında, haftada on saate kadar başka bir işte çalışma hakkınız vardır.

Dijital ve ücretsiz olarak gerçekleşecek serimiz “Ausbildung im Fokus” (Mesleki Eğitim Mercek Altında) ile vasıflı işçiler ve uzmanlarla doğrudan ve çevrimiçi olarak iletişime geçebilir ve onlara kendi dilinizde sorular sorabilirsiniz. İşçiler bu etkinlik kapsamında meslekleri (örneğin hassas işlem teknisyeni, özel ayakkabıcı, gözlükçü ve şekerlemeci), günlük işleri ve geleceğe dair beklentileri hakkında konuşabilirler. Ayrı odalarda bulunan uzmanlar ise "Almanca Öğrenimi" ve "Eğitim sırasında mali destek (mesleki eğitim ödeneği)" konularındaki soruları yanıtlamaya hazır olacaklar.

Almanya'da mesleki eğitim birçok fırsat sunar. Sadece uzun süreli oturma iznine giden yolu güvence altına almakla kalmaz, aynı zamanda krizlerden etkilenmeyen bir iş sahibi olma ve gelecekte serbest meslek kurma gibi çeşitli kariyer fırsatları da sunar. Etkinliklerimizde, birçok vasıflı zanaat hakkında önemli bilgiler edinecek ve vasıflı işçiler, uzmanlar ve diğer katılımcılarla doğrudan fikir alışverişinde bulunabileceksiniz. Örneğin, mesleki eğitime katılabilmek için hangi koşulları sağlamanız gerektiğini, Ausbildungsduldung’un (Eğitim Sebebiyle Müsamaha Belgesi) ne olduğunu ve eğitiminiz sırasında ne tür mali destekler alabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Sekiz dilde toplam altı etkinlik düzenlenecek. Bireysel etkinlikler, Handbook Germany editörleri tarafından yönetilecek ve editörlerimiz etkinlik sırasında size eşlik edecekler. Together in Germany moderatörleri de etkinlik sırasında ve sonrasında topluluk platformumuzda diğer soruları yanıtlayacaklar.

Etkinliğe bu bağlantıya tıklayarak kayıt olmadan katılabilirsiniz: https://topia.io/aif-handbookgermany

"Handbook Germany - Ausbildung im Fokus (Mesleki Eğitim Mercek Altında" Neue deutsche Medienmacher*innen e.V.'nin ZWH'nin (Zentralstelle für die Weiterbildung im Handwerk e. V. - El Sanatları İleri Eğitim Merkezi) "Zanaat Elçileri" girişimi ile birlikte işbirliği içinde yürüttüğü bir projedir. Proje Mercator Vakfı tarafından finanse edilmektedir.

Etkinliklerin düzenleneceği diller: Arapça, İngilizce, Farsça / Dari, Fransızca, Peştuca, Rusça, Türkçe, Ukraynaca.

Her biri aşağıdaki belirtilen dillerde yapılacak olan, toplam altı sanal etkinlik düzenlenecek:

• Farsça + Peştuca: 29.09.2022
• Türkçe: 15.12.2022
• Rusça: 02.03.2023
• Ukraynaca: 30.03.2023
• Arapça: 06.07.2023
• Fransızca: 26.10.2023
• İngilizce: 25.01.2024

Tüm etkinlikler ücretsiz bir çevrimiçi platform olan Topia'da gerçekleşir. Etkinlikler için kayıt olmanız gerekmez, vereceğimiz bağlantı aracılığıyla doğrudan katılabilirsiniz. 

Etkinliğe bu bağlantıya tıklayarak kayıt olmadan katılabilirsiniz: https://topia.io/aif-handbookgermany

Topia, kendi sanal dünyasına sahip çevrimiçi bir platform. Farklı odalarda ve atölyelerde bir avatarla dolaşabilir, videolar izleyebilir ve diğer katılımcılarla, vasıflı çalışanlarla, uzmanlarla ve Handbook Germany ekibiyle sesli ve – dilediğiniz takdirde - görüntülü iletişim kurabilirsiniz.

Topia'yı nasıl kullanacağınızı öğrenmek için bu videoyu izleyebilirsiniz: https://youtu.be/II3C4QxPUIk

Katılım ücretsizdir ve önceden kayıt olmanız gerekmez. Ancak, platformu önceden test edebilirsiniz. Daha fazla bilgiyi "Topia'yı önceden test edebilir miyim?" başlığı altında bulabilirsiniz.

Topia’da sunulan olanakları deneyimleyebilmek için internet erişimi olan herhangi bir bilgisayara ihtiyacınız olacak. Ne yazık ki, akıllı telefon üzerinden katılım sadece sınırlı bir ölçüde mümkün. İnternet erişimi olan bir bilgisayarınız veya dizüstü bilgisayarınız yoksa, lütfen "Etkinlik için interneti olan herhangi bir bilgisayara nereden erişebilirim?" başlığı altına bakabilirsiniz.

Lütfen dikkat: Etkinlik kaydedilecektir. Anonim olarak katılmak istiyorsanız, lütfen kameranızı devre dışı bırakmayı unutmayın.

Hayır. Önceden vereceğimiz internet bağlantısı aracılığıyla çevrimiçi etkinliğimize katılabilirsiniz. Önceden kayıt yaptırmak gerekli değildir. Etkinlik bağlantısını her etkinlikten yaklaşık bir hafta önce paylaşacağız.

Lütfen dikkat: Her etkinlik için katılımcı sayısı 125 kişi ile sınırlıdır. Etkinlik günü bağlantıya tıklayan ilk 125 kişi etkinliğimize katılabilecektir. Ancak, katılamazsanız üzülmeyin çünkü tüm bilgileri daha sonra web sitemizde video ve podcast formatlarında paylaşacağız.

Katılım ücretsizdir.

Evet, her etkinlikten bir hafta önce Topia'yı uygun bir zamanınızda test edebilir ve kendinizi platforma aşina hale getirebilirsiniz. Kullanımı çok kolaydır. Etkinlikten birkaç gün önce Handbook Germany editörleri ve Together in Germany'den meslektaşlarımız da orada aktif halde bulunacaklar. Bu sırada Topia hakkında sorular sorabilir ve bizimle fikir alışverişinde bulunabilirsiniz.

Etkinliğimize en verimli şekilde katılabilmek için dizüstü bilgisayar veya bilgisayara ihtiyacınız olacak. Ne yazık ki, akıllı telefon üzerinden katılım sadece sınırlı bir ölçüde mümkün. Bilgisayarınız yoksa, aşağıdaki yerlerden herhangi bir bilgisayara erişebilirsiniz:

Kütüphaneler: Neredeyse tüm kütüphanelerde interneti olan bir bilgisayara ücretsiz olarak erişim sağlamak mümkün. Bibliotheksstatistik.de adresindeki "kütüphane arama motorunu" kullanarak yakınınızdaki bir kütüphaneyi bulabilirsiniz. Arama motoru şu şekilde çalışır:

• Önce listeden "Ort” (konum) kelimesini seçin ve ardından "Filter einstellen” (filtre ayarları) kelimesine tıklayın.
• Ardından, bir sonraki sayfada posta kodunuzu veya şehrinizin adını girin ve tekrar "Filter einstellen” (filtre ayarları) kelimesine tıklayın.
• Ardından listeden "Bibliothekstyp” (kütüphane türü) kelimesini seçin ve tekrar "Filter einstellen” (filtre ayarları) kelimesine tıklayın. Ardından " Öffentliche Bibliothek“  (halk kütüphanesi) kelimesini seçin ve "Filter einstellen” (filtre ayarları) kelimesine tıklayın.
• Bir sonraki sayfada "Trefferliste anzeigen” (sonuç listesini göster) seçeneğine tıklayın. Daha sonra karşınıza bölgenizdeki tüm halk kütüphanelerinin bir listesi çıkacaktır.
• Sol taraftaki küçük mavi beyaz oka tıklarsanız, kütüphanenin adresini ve çalışma saatlerini bulabilirsiniz.

Alternatif olarak, bibliotheksportal.de adresinde çeşitli listeler aracılığıyla yakınınızdaki kütüphaneleri bulabilirsiniz. Burada öncelikle federal eyaletinizi seçmelisiniz.

Mahalle merkezleri (Nachbarschafstreffs): Bölgenizdeki bir mahalle merkezine veya aile buluşma yerine etkinlik için kullanabileceğiniz internetli bir bilgisayarları olup olmadığını da sorabilirsiniz. Bölgenizde bulunan mahalle merkezlerini veya aile buluşma yerlerini bulmak için "Yerel Arama" arama motorumuzu kullanabilir veya topluluk forumumuzda hizmet veren moderatörlere danışabilirsiniz.

İnternet kafe: Yakınınızdaki bir internet kafeye giderek etkinliğe katılabilirsiniz. Ancak bunun için para ödemeniz gerekecektir, genelde internet kafelerde bilgisayar kullanmak için saat başına yaklaşık 1-3 avro ödersiniz.