Çocuk Bakımı ve Anaokulu (Kita)

Bir çocuk bakım merkezinde (kısaca Kita) çocuğunuz gün boyunca kendi yaşındaki diğer çocuklarla birlikte bakılır ve eğitim alır. Çocuklar Kita’da diğer çocuklarla birlikte oyun oynar, spor, resim, el sanatlarıyla uğraşır ve şarkı söyler. Sorumluluk alayı ve kavgaları barışçıl bir şekilde çözmeyi öğrenirler. Çocuklar Kita’da ayrıca doğa, beslenme, teknoloji, çevre ve trafik konusunda birçok önemli bilgi öğrenirler. Önce harfleri ve sayıları öğrenirler. Ayrıca beraber park, tiyatro ve kütüphanelere gider, festivalleri kutlarlar. Yaz ve kış aylarında hem iç hem de dış mekanlarda oyun oynarlar. Bu nedenle, çocukların Kita’ya hava koşullarına dayanıklı, uygun ve kirlenmesinde mahsur olmayan giysilerle gelmeleri gerekir.

Kindertagesstätte (Kita) kelimesi, çeşitli çocuk bakım merkezleri için kullanılan ortak bir terimdir. Almanya'da çocuk bakım merkezleri üçe ayrılır:

• Kinderkrippen (Kreş) üç yaşın altındaki çocuklar içindir.
• Kindergärten (Anaokulu) üç ila yedi yaş arası çocuklar içindir.
• Kinderhort (Çocuk bakım merkezi) ise çocukların okuldan sonra da kalıp bakıldıkları yerlere nedir.

Kreş öğretmenlerinin yanı sıra (uzman personel olarak), bu yerlerde çocuk bakıcıları da çalışır. Onlar da pedagojik yeterliliğe sahiptir. Gruplara genellikle stajyerler ya da örneğin kreş öğretmeni olmak üzere eğitim gören FSJ gönüllüleri de destek vermektedir. Tüm bu kişiler kreş tarafından bir sözleşme kapsamında istihdam edilir ve ilgili tesisin prosedür ve kurallarına aşinadır. Almanya’da Elterngesprächen (ebeveyn diyalogları) olarak adlandırılan toplantılarda ebeveynler ve eğitimciler çocuğun gelişimi hakkında fikir alışverişinde bulunurlar. Ayrıca, Kita ve eğitimle ilgili önemli konuların tüm ebeveynlerle birlikte tartışıldığı “ebeveyn akşamları” da yapılır.

Almanya'da tüm Kitalar aynı değildir. Bir yandan, belediyeler tarafından işletilen ya da teşvik edilen Kitalar ve diğer yandan da özel Kitalar bulunmaktadır. Özel bir pedagojik görüşü takip eden veya mesela erken müzikal eğitim gibi içeriklere odaklanılan Kitalar da vardır. Örneğin engelli ve engelsiz çocukların bir araya getirildiği bütünleştirici Kitalar (integrative Kitas) ve sadece Almanca değil, ikinci bir dilin de kullanıldığı iki dilli anaokulları (bilinguale Kitas) vardır. Ayrıca, “Montessori anaokulları” veya “Walddorf anaokulları” gibi belirli bir felsefeye dayanan birçok anaokulu da bulunmaktadır. Ayrıca kiliselerin idaresinde yer alan Kitalar da vardır.

Küçük yerlerde, genellikle sadece bir veya iki Kita bulunur. Daha büyük şehirlerde uygun bir Kita bulmak daha zor olabilir. Tüm Kitalarda düzenli olarak, ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte anaokulunu ziyaret edip eğitimcilerle konuşabilecekleri Tage der offenen Tür (açık kapı günleri) yapılır. Ayrıca çevredeki diğer ebeveynlerden ya da komşulardan tavsiye almak da faydalı olacaktır. Ayrıca, www.kita.de veya www.kindergarten-vergleich.de gibi çeşitli internet sitelerine girerek kendinizi bilgilendirebilir ve çocuğunuza uygun anaokulları hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Bu internet sitelerinde genellikle anaokullarının çalışma saatleri, özellikleri ve kontenjan durumu hakkında bilgiler bulabilirsiniz.

Lütfen unutmayın: Çocuğunuzu kilise tarafından irade edilen bir Kita’ya kaydetmek için kiliseye kaydolmanıza gerek yoktur. Ancak Kita’nın kilisenin günlük aktivitelerine dahil olması sebebiyle çocuğunuz da kilisede gerçekleşen düzenli servislere katılabilir.

Bir Kita’da yer bulabilmek için, öncelikle Gençlik Dairesine (Jugendamt) başvuru yapmanız gerekir. Gençlik Dairesinde ayrıca anaokullarının bulundukları konumlarla ilgili de bilgi alabilirsiniz. Jugendaemter.de adresine girerek sizden sorumlu Gençlik Dairesinin nerede olduğunu öğrenebilirsiniz.

Gençlik Dairesine gittiğinizde, bölgenizde bulunan tüm Kitaların bir listesini ve doldurup Gençlik Dairesine geri vereceğiniz bir form alırsınız. Bu formda, diğer birçok bilginin yanı sıra çocuğunuzun hangi Kita’ya gitmesini istediğinizi de belirtmeniz gerekir. Gençlik daireleri ve yükümlülükleri hakkında daha fazla bilgiyi “Gençlik Dairesi” sayfamızda bulabilirsiniz.

Lütfen unutmayın: İstediğiniz Kita’da boş yer yoksa, Gençlik Dairesi sizi başka bir Kita’ya yönlendirir. Ancak, bu diğer Kita’nın, ikamet ettiğiniz yere 5 km'den uzak olmaması veya toplu taşıma araçları ile 30 dakika içinde ulaşılabilir olması gereklidir.

Çocuğunuzu özel bir Kita’ya kaydettirmek istiyorsanız, genellikle bunu seçtiğiniz Kita’ya gidip şahsen yapmanız gerekir. Bu anaokullarının açık olduğu saatlerde gerekli formları alabilir ve yer varsa çocuğunuzu doğrudan kaydettirebilir veya sizi bekleme listesine almalarını rica edebilirsiniz.

Kita’ya ödenen ücretler okuldan okula farklılık gösterir. Bu birkaç faktöre bağlıdır:

• Bakımın kapsamı: Çocuğunuz günde kaç saatini Kita’da geçirecek?
• Aile geliri: Ne kadar para kazanıyorsunuz? Çünkü ne kadar çok kazanıyorsanız, o kadar fazla ödemek zorundasınızdır.
• Kita’ya giden çocuklarınızın sayısı – böyle bir durumda her çocuk daha az para ödersiniz.

Genel bir kural olarak, devlete bağlı Kitalar, özel olanlara göre daha ucuzdur. Kita ücreti bakımın kalitesi hakkında hiçbir şey söylemez. Kita’ya ödenen ücretin daha pahalı olması, Kita’nın daha iyi olduğu anlamına gelmez.

Bazı federal eyaletlerde devlete bağlı anaokulları kısmen ücretsizdir:

• Berlin: Doğumdan itibaren tüm çocuklar için ücretsizdir. Ebeveynler sadece yemek için ödeme yapmak zorundadır. Kreşler spor aktiviteleri, organik gıda veya dil dersleri gibi ek hizmetler için ekstra ücret talep edebilir.
• Rheinland-Pfalz: Burada, iki yaşından büyük çocuklar için Kita’da ya da kreşte bakılmalarına bakılmaksızın çocuk bakımı ücretsizdir. İki yaşından küçük çocuklar ve okul sonrası çocuklar için yine de ücret alınabilir. Ebeveynlerin öğle yemekleri için de ödeme yapması gerekebilir.
• Hessen: Kita’ya katılım, 3 yaşından okula başlayana kadar çocuklar için günde 6 saat boyunca ücretsizdir.
• Thüringen (Türingiya): Bu eyalette, çocuklar okula başlamadan önceki son 24 ay boyunca çocuk bakımı ücretsizdir. Bu, ebeveynlerin bu süre zarfında çocuk bakımı için herhangi bir ücret ödemek zorunda olmadıkları anlamına gelir.
• Brandenburg: 2024/2025 Kita yılından itibaren ebeveynler, çocukları 3 yaşından büyükse katkı payı ödemek zorunda kalmayacak. Bu durumda çocuk bakım masrafları devlet tarafından karşılanacaktır. 
  Ocak 2023'ten bu yana, düşük gelirli ailelerin ya da sosyal yardım alanların çocukları için de Kita ücretsizdir. Geliri 55.000 avroya kadar olan aileler için, çocuk bakımının miktarına bağlı olarak Kita katkı paylarında da bir sınır vardır.
• Bremen: 1 Ağustos 2019'dan itibaren ebeveynler 3 yaşından okula başlayana kadar çocukları için Kita ücreti ödemiyorlar. Bu muafiyet, ebeveyn dernekleri veya çocuk bakıcıları tarafından sağlanan çocuk bakımı için de geçerlidir. Masraflar sadece 3 yaşından küçük çocukların bakımı, öğle yemeği ve okul sonrası bakım için karşılanmaktadır.
• Hamburg: Bu eyalette temel çocuk bakımı, doğumdan okula başlayana kadar, yani günde beş saate veya haftada 30 saate kadar çocuklar için ücretsizdir. Daha uzun saatler sağlanan çocuk bakımı için ebeveynler, gelir, aile büyüklüğü, çocuğun yaşı ve sağlanan çocuk bakımı miktarına bağlı olarak katkı payı ödemek zorundadır.
• Niedersachsen (Aşağı Saksonya): Burada, çocuk devlet tarafından mali olarak desteklenen bir Kita’da bakılıyorsa, ebeveynler 3 yaşından itibaren çocuk okula başlayana kadar çocuk bakımı için herhangi bir ücret ödememektedir.
• NRW: Burada okula başlamadan önceki son 2 yıl ücretsizdir. Daha küçük çocuklar için, yerel gençlik daireleri ebeveyn katkılarının miktarına ve ücretlendirilmesine karar verir. Ebeveynler bu konu hakkındaki ayrıntıları yerel makamların web sitelerinde bulabilirler.
• Mecklenburg-Vorpommern: Burada ebeveynler artık çocuk bakımı için ücret ödemek zorunda değil. Devlet bu masrafları karşılıyor. Bu, günde 10 saate kadar kreş, Kita, gündüz bakım ve okul sonrası merkezleri için geçerlidir. Ancak ebeveynler çocuklarının öğle yemeğini kendileri ödemek zorunda.
• Diğer eyaletler: Kitalarda ücretsiz bakım verilmez.

Önemli: Bulunduğunuz eyalette Kita ücretsiz olsa bile, yine de çocuğunuzun beslenmesi için her ay az miktarda bir ücret ödemeniz gerekir. Çok az geliriniz varsa veya hiçbir geliriniz yoksa, maddi destek alabilirsiniz. Böyle bir destek almaya hakkınız olup olmadığını Job Center’dan veya sizden sorumlu Sosyal Yardım Dairesinden öğrenebilirsiniz.

Çok az bir geliriniz varsa ve Kita ücretini karşılayamıyorsanız, Gençlik Dairesine giderek “Kita-Gutschein” almak için başvurabilirsiniz. Çocuğunuz için bir Kita bulduktan sonra, Gençlik Dairesine yazılı bir başvuruda bulunarak masrafların ödenmesi için talepte bulunmanız gerekir. Bu başvuru formunu Gençlik Dairesinin web sitesinin ana sayfasında bulabilir veya doğrudan gidip oradan alabilirsiniz. Başvuru formunu doldurduktan sonra aşağıdaki belgelerle birlikte ibraz etmeniz gerekir:

• Gelirinizin kanıtlayan belgeler (örneğin, son üç maaş bordronuz veya Jobcenter’dan veya Sosyal Yardım Dairesinden aldığınız desteği gösteren belge)
• Kita’dan onay belgesi 
• Kita'nın ücretini gösteren belge

Gençlik Dairesi daha sonra belgelerinizi kontrol eder ve geliriniz düşükse çocuğunuzun günlük bakım masraflarının tümünü veya bir kısmını üstlenir. Sizden sorumlu olan Gençlik Dairesinin hangisi olduğunu öğrenmek için jugendaemter.de adresine bakabilirsiniz.

Bazı yerleşim yerlerinde Kitalarda yeterli sayıda yer olmasına rağmen çoğu yerde bir yer bulmak güç olabilir. Bir Kita’da yer bulmanın ne kadar zor olacağı ve ne zaman kayıt yaptırmanız gerektiği yaşadığınız yere bağlıdır. Genel olarak, Kita bulmak kolay değildir. Bu yüzden mümkün olduğunca erken kayıt yaptırmanız önemlidir. En iyisi çocuğunuzu doğumdan hemen sonra bir Kita’ya kaydettirmek olacaktır.

Kayıt yaptırırken, çocuğunuzun Kita’ya yarı zamanlı mı yoksa tam zamanlı mı devam edeceğini belirtmeniz gerekir. Yarı zaman, çocuğunuzun sadece sabahtan öğle yemeğine kadar veya öğle yemeğini de içeren sabahları ("uzatılmış sabah"), veya sadece öğleden sonra bakılacağı anlamına gelir. Tam zaman ise çocuğunuzun hem sabah hem öğleden sonra Kita’da bakım alacağı anlamına gelir.

Özel anaokullarında erken kayıt yaptırmak daha da önemlidir. Bazı anaokulları için çocuğunuzu daha hamilelik sırasında bekleme listesine yazdırmanız gerekebilir.

Çocuğunuzun Kita’daki yeri kesinleştikten sonra, genellikle bir ön görüşmeye davet edilirsiniz. Bu ön görüşmeye giderken yanınızda çocuğunuzun sarı muayene defterini (Gelbes Heft olarak bilinir) ve aşı cüzdanını almalısınız. “Çocuk ve Ergenler için Aşılar” ve "Çocuklar ve Ergenler için Erken Teşhis Muayeneleri” adlı sayfalarımızda çocuklar için aşılar ve erken teşhis muayeneleri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Kita başladığı günden itibaren çocuğunuz düzenli olarak anaokuluna devam etmesi gerekir. İlk haftalara alışma dönemi (Eingewöhnungszeit) denir. Alışma döneminde ebeveynlerden biri de çocukla birlikte Kita’ya giderek günde birkaç saat geçirir. Çocuğunuz her geçen gün Kita’da biraz daha uzun kalmaya başlar. Bu alışma dönemi çocuğunuz yerleşip okulda kendini güvende hissedene kadar devam eder. Bu birkaç hafta sürebilir.

2013 yılından bu yana, 12 aydan daha büyük çocukların bir Kita’ya gitmek için yasal hakları vardır, yani devlet veya belediyelerin bir yaşından büyük her çocuğa bir Kita’da yer sağlamaları zorunludur. Ancak Almanya’da hâlâ yeterince Kita olmadığı için, ne yazık ki, bu durumun zorunlu olması da genellikle işe yaramaz.

Çocuğunuz için Kita’da bir yer bulamadığınız takdirde, bağlı bulunduğunuz belediyeye İdare Mahkemede dava açabilirsiniz. Kita’da yer hakkı veya alternatif bir bakım olanağı için ek ücret talebinde bulunabilirsiniz. Çocuğunuza Kita’da yer bulamadığınızdan çalışamıyorsanız, tazminat talebinde de bulunabilirsiniz. Bu şikâyeti gerçekleştirmek için, Gençlik Dairesinden, zamanında kayıt yaptırmanıza rağmen çocuğunuz için Kita’da yer bulamadığınızı doğrulayan bir iptal belgesi almanız gerekir. Kural olarak, ilk olarak bu iptal için itirazda bulunmalısınız. Nerede ve nasıl itirazda bulunabileceğiniz iptal mektubunun üzerinde yazılıdır. Eğer temyiz başvurunuz başarısız olursa ve daha sonra yine Kita’da bir yer alamazsanız, idare mahkemesinde dava açabilirsiniz. Bu davanın masrafları devlet tarafından karşılanır. Ancak avukat tuttuğunuz takdirde ücretini kendiniz ödemelisiniz. Bu davayı açmadan önce bir göç danışma merkezinden veya gençlik göçmenlik merkezinden önceden tavsiye alın. Bamf.de adresinde size yakın danışma merkezlerinin nerede olduğunu bulabilirsiniz. Jugendmigrationsdienste.de adresinde ise yakınınızdaki gençlik göçmenlik merkezlerini bulabilirsiniz. Burada çalışanlar birçok farklı dilde hizmet verirler.

Lütfen unutmayın: Bir yaş ve üstü çocukların, ilk varış merkezlerinden ayrılmalarının hemen ardından Kita’ya gitme hakları vardır.

Engelli veya özel gelişim gösteren çocuklar da engeli olmayan çocuklarla birlikte Kita’ya gidebilirler. Bunun yanı sıra engeli yüksek derecede olan çocukların ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak tasarlanmış özel anaokulları da vardır. Gençlik Dairesi size bu konuda tavsiyelerde bulunabilir. jugendaemter.de adresine girerek sizden sorumlu Gençlik Dairesini öğrenebilirsiniz.

Çocuğunuz için Kita’da bir yer bulamazsanız veya çocuğunuzun küçük bir grupla ya da tek başına bakılmasını tercih ediyorsanız, çocuğunuza bakması için günlük anne/baba (Tagesmutter / Tagesvater), vekil büyükanne/büyükbaba (Leih-Omas/Opas) veya Au-Pair tutabilirsiniz. Ancak bu kişiler genellikle çocuk bakım konusunda belli bir eğitim almamış kişiler olurlar.

Tagesmutter / Tagesvater olarak adlandırılan bir çocuk bakıcısı genellikle aynı anda birkaç çocuğa bakar. Bakım, çocuk bakıcısının evinde yapılır. Kita için olduğu gibi, böyle bir bakım desteği için de maddi destek alabilirsiniz. Böyle bir desteği almak için yerel gençlik dairesi veya idarenizle iletişime geçin, onlar bu konuda size yardımcı olacaktır. Ayrıca mali destek için başvuru formlarına da yine buralardan ulaşabilirsiniz. Leih-Oma/Opa ise - genellikle mini-job şartları altında - bir çocuğun bakımını üstlenen yaşça daha büyük kişilerdir. Gerçek bir büyükanne veya büyükbaba gibi, aile hayatına katılırlar ve genellikle sağladıkları bakımın ücreti Tagesmutter / Tagesvater olarak adlandırılan bir çocuk bakıcısından daha ucuzdur. Au-Pair olarak bilinen bakıcılar ise, bir ülkenin dilini ve kültürünü tanımak için birkaç aylığına yurtdışı Almanya'ya gelen gençlerdir.  Au-Pair, sizinle birlikte yaşar ve ev işleri ve çocuk bakımı konusunda size yardımcı olur.

www.betreut.de web sitesine girerek çocuğunuzun bakımı için günlük anne/baba (Tagesmutter / Tagesvater), vekil büyükanne/büyükbaba (Leih-Omas/Opas) veya Au-Pair arayabilirsiniz. Bu web sitesine kayıt olmak ve arama yapmak ücretsizdir.