مرخصی والدین (Elternzeit)

شما در صورتی می‌توانید از مرخصی والدین استفاده کنید که:

• کارمند باشید یا آوسبیلدونگ میکنید
• همراه فرزند خود زندگی کنید
• و حضانت کودک خود را برعهده داشته باشید.

اگر شما در استخدام یک شرکت یا موسسه یا اداره دولتی باشید، کارمند محسوب می شوید. حق استفاده از مرخصی والدین شامل حال کسانی که به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند، مینی‌جاب ( "mini-job") دارند، آوسبیلدونگ ( "Ausbildung") انجام می‌دهند و یا در حال آموزش ضمن کار هستند می‌شود. اما کسانی که شغل آزاد دارند و مستقل کار می‌کنند، افراد بی‌کار و خانه‌دار، دانش‌آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاه ها نمی‌توانند درخواست مرخصی والدین کنند. نکته: در مورد کارمندان دولتی، قاضی‌ها و سربازان ارتش قوانین ویژه‌ای وجود دارد. برای معلومات بیشتر می‌توانید از دپارتمان نیروی انسانی در محل کار خود و یا اداره خدمات اجتماعی مشاوره بگیرید.

چه کودک مورد نظر فرزند بیولوژیک شما و/یا شریک‌زندگی شما باشد و چه شما کودکی را به فرزندی پذیرفته باشید می‌توانید برای مرخصی والدین درخواست بدهید. در موراد استثنایی حتی می‌توانید برای نگهداری از فرزندان برادر و یا خواهر خود نیز درخواست مرخصی والدین بدهید- اما تنها در صورتی که والدین اصلی کودک خود قادر به نگهداری از فرزندشان نباشند.

نکته مهم: داشتن مرخصی والدین به این معنی نیست که شما مجبورید در خانه شخصا از کودک نگهداری کنید یعنی شما می‌توانید با وجود داشتن مرخصی والدین، فرزند خود را طی روز به مهدکودک ("Kita") بسپارید. برای معلومات بیشتر در مورد مراقبت از کودکان و مراکزی که برای آن وجود دارد به فصل «مهدکودک» مراجعه کنید. 

شما طی مرخصی والدین از صاحب کار خود حقوق دریافت نمی‌کنید، اما می‌توانید برای دریافت «کمک هزینه والدین» (Elterngeld) درخواست بدهید. کمک‌هزینه والدین یک کمک‌هزینه دولتی است که به والدین که فرزندان شان تازه به دنیا امده است تعلق می‌گیرد. برای معلومات بیشتر در مورد این کمک هزینه به فصل «کمک هزینه والدین» مراجعه کنید.

اگر در طول مرخصی والدین هنوز به صورت پاره وقت با کارفرمای خود کار می کنید، از کارفرمای خود حقوق دریافت خواهید کرد و همچنین می توانید برای کمک هزینه والدین نیز درخواست دهید.

هر یک از والدین می‌تواند به ازای هر کودک به مدت سه سال به مرخصی والدین برود. در مورد مادران، این مرخصی سه ساله مرخصی شش هفته‌ای اجباری پس از زایمان را نیز در بر می‌گیرد.

پدران در زودترین حالت می‌توانند مرخصی خود را از زمان تولد نوزاد شروع کنند و مادران، پس از اتمام مرخصی شش هفته‌ای یاد شده. هر دوی والدین باید حداقل بخشی از مرخصی خود را تا پیش از تولد سه سالگی کودک گرفته و تا پیش از هشت سالگی او کل مرخصی مربوطه را به پایان برسانند. بین سال سوم تولد فرزند تا سال هشتم فقط حق گرفتن ۲۴ ماه رخصتی والدین دارند. گذشته از این قاعده کلی، والدین می‌توانند آزادانه زمان آغاز و پایان مرخصی خود را تعیین کنند. پدر و مادر مجبور نیستند که هر دو به مرخصی والدین بروند- برخی از والدین ممکن است ترجیح بدهند تنها یکی از آنها از این مرخصی استفاده کند.

شما می توانید تمام مرخصی والدین خود را یکباره بگیرید. یا می توانید مرخصی والدین خود را در ۲ یا ۳ دوره تقسیم کنید. اگر کارفرمای شما موافقت کند، می توانید مرخصی والدین خود را به بیش از ۳ دوره هم تقسیم کنید. اگر قرار است دوره سوم تا ۳ سالگی فرزند شما یا بعد از آن شروع نشود، کارفرمایان می توانند دوره سوم را به دلایل عملیاتی مهم رد کنند.

خوب است بدانید: اگر بعد از ولادت در مرخصی زایمان هستید، باید مرخصی والدین را فقط بعد از مرخصی زایمان شروع کنید. در غیر این صورت ممکن است هیچ کمکی از کارفرما بعنوان مزایای زایمان دریافت نکنید.

شما باید به صورت کتبی درخواست مرخصی والدین را به مافوق خود در محل کارتان بدهید. ثبت‌نام از طریق تلفن و یا ایمیل ممکن نیست. نامه کتبی شما لازم نیست فرم اداری خاصی داشته باشد، اما برای تسهیل کار می‌توانید یک نمونه نامه درخواست را در وبسایت elternzeit.de پیدا کرده، پر کنید و تحویل محل کار خود بدهید. در این نامه لازم است زمان شروع و پایان مطلوب خود برای مرخصی را ذکر کنید. فراموش نکنید که پس از تحویل نامه درخواست رسید کنید تا زمان تحویل نامه به طور رسمی مشخص باشد و بعدها مشکلی ایجاد نشود.

توجه داشته باشید:‌ پیش از سه سالگی کودک خود، زمانی که برای مرخصی والدین درخواست می‌دهید باید مشخص کنید که چطور قصد دارید میزان مجاز مرخصی خود را طی دو سال آینده استفاده کنید. به این دوره زمانی "Bindungszeitraum" گفته می‌شود. بعد از اعلام برنامه زمانی به محل کارتان،‌ شما تنها در صورتی می‌توانید نحوه گرفتن مرخصی خود را تغییر بدهید که مافوق شما با تغییر مورد نظر موافقت کند.

در صورتی که فرزند شما پس از 01.07.2015  متولد شده قواعد زیر در مورد شما صدق می‌کند:

• در صورتی که قصد دارید قبل از تولد سه سالگی فرزند خود به مرخصی والدین بروید باید حداقل از هفت هفته پیش به رئیس خود اطلاع بدهید.
• در صورتی که قصد دارید بین سه سالگی تا هشت‌ سالگی فرزند خود به مرخصی والدین بروید باید حداقل از سیزده هفته قبل به رئیس خود اطلاع بدهید.

اگر فرزند شما پیش از 01.07.2015 به دنیا آمده،  فرقی ندارد که کی قصد دارید به مرخصی والدین بروید: باید حداقل از هفت هفته قبل به مافوق خود در محل کار اطلاع بدهید که درخواست مرخصی والدین دارید.

در بعضی موارد خاص، مثلا وقتی که نوزاد زودتر از موعد متولد شود، می‌توان این مهلت‌های قانونی را تغییر داد. در این صورت لازم است مستقیم با مافوق خود صحبت کنید و شرایط را توضیح بدهید.

تا وقتی که شما در مرخصی والدین هستید طبق قانون مافوق شما حق اخراج شما را ندارد. در صورتی که به موقع درخواست خود برای مرخصی والدین را ثبت کنید، محافظت قانونی شما در مقابل اخراج هشت هفته پیش از شروع مرخصی شما آغاز می‌شود. یعنی از هشت هفته پیش از شروع مرخصی تا پایان آن رئیس شما حق اخراج شما را ندارد. در صورتی که شما تصمیم بگیرید مرخصی خود را به چند دوره کوتاه‌تر تقسیم کنید، طبق قانون رئیس شما طی هیچ کدام از این دوره‌ها نمی‌تواند شما را اخراج کند.

موارد استثنایی وجود دارد که در آنها ممکن است فرد در معرض اخراج قرار بگیرد، به عنوان مثال انحلال شرکت یا تخلف کارمند از مفاد قرارداد. اما در این موارد شما تنها در صورتی اخراج خواهید شد که اداره‌ی ناظر بر سلامت شغلی و امنیت فضای کار ("Aufsichtbehörde") با اخراج شما موافقت کند. به بیان دیگر،‌ تنها پس از بررسی مسئله و اعلام موافقت این اداره است که رئیس شما می‌تواند شما را اخراج کند. حتی در صورت موافقت این اداره، شما می‌توانید به این تصمیم اعتراض و شکایت کنید. شکایت خود را حداکثر سه هفته پس از دریافت حکم اخراج باید تسلیم کنید. برای پیدا کردن وکیلی که بتواند در این مورد به شما کمک کند به وب‌سایت  anwaltauskunft.de  مراجعه کنید.

بله، می‌توانید. اما به خاطر داشته باشید که در قرارداد شما مهلت مشخصی برای اعلام استعفا قید شده   ("Kündigungsfrist") که باید آن را رعایت کنید.

بله. در صورتی که بازگشت به همان کار پیشین ممکن نباشد، مافوق شما باید یک موقعیت کاری مشابه را در اداره/شرکت در اختیار شما بگذارد. این به این معنی است که کارفرمای شما نمی‌تواند به شما کاری بدتر از کار قبل بسپارد یا حقوق کمتری به شما بپردازد.

اگر قصد دارید طی مرخصی والدین به طور کامل دست از کار بکشید (و نیمه‌وقت کار نکنید)، به ازای هر یک ماهی که در مرخصی والدین به سر ببرید،‌ از میزان تعطیلات باحقوقی که هر سال دارید ۱۲/۱کم می‌شود. یعنی مثلا اگر تصمیم بگیرید که یک سال مرخصی والدین بگیرید، کل تعطییلات سالانه شما از میان می‌رود. اما این در مورد اضافه‌کاری و یا باقی‌مانده تعطیلاتی که از پیش از مرخصی والدین داشته‌اید صدق نمی‌کند؛ در نتیجه شما می‌توانید بعد از تمام شدن مرخصی والدین، از تعطیلات باقی مانده خود استفاده کنید.
اگر تصمیم بگیرید که طی مرخصی والدین به صورت نیمه‌وقت کار کنید،‌ تعطیلات سالانه شما سر جای خود باقی می‌ماند و کاهش پیدا نمی‌کند. در مقابل باقی مانده مرخصی و تعطیلاتی که از پیش داشته‌اید از میان می‌رود.

در طول مرخصی والدین می توانید به صورت پاره وقت کار کنید. اجازه دارید تا ۳۲ ساعت در هفته کار کنید. البته میانگین ماهانه‌ی ساعات کار مهم است، نه تعداد ساعت در هفته‌های جداگانه.

لطفا توجه داشته باشید: اگر فرزند شما قبل از ۱ سپتامبر ۲۰۲۱ متولد شده باشد، در طول مرخصی والدین اجازه دارید فقط تا ۳۰ساعت در هفته کار کنید.

اگر قبل از گرفتن مرخصی والدین به صورت نیمه وقت کار می کردید، می توانید در طول مرخصی والدین ۳۲ ساعت یا کمتر نیز کار کنید. به موقع به کارفرمای خود اطلاع دهید تا به دنبال جایگزینی برای شما نباشد.

در طول مرخصی والدین می توانید ساعت کاری خود را دو بار تغییر دهید، برای مثال اگر در ابتدا می خواهید ۲۰ساعت در ماه کار کنید و بعدا ۳۲ ساعت کار کنید.

محافظت در برابر اخراج در مورد کار پاره وقت نیز اعمال می شود و می توانید پس از مرخصی والدین مانند گذشته به کار خود در شغل خود ادامه دهید.

شما باید درخواست خود را برای کار پاره وقت به صورت کتبی به کارفرمای خود ارسال کنید. مهلت‌ها مانند درخواست برای مرخصی والدین است.

شما میتوانید با کارفرمای خود صحبت کنید که چند ساعت می خواهید به صورت پاره وقت کار کنید، البته تا زمانی که بیش از ۳۲ ساعت در هفته نباشد.

درخواست باید شامل موارد زیر باشد:

• چه زمانی پاره وقت باید شروع شود
• چند ساعت در هفته یا در ماه می خواهید کار کنید.
• در چه روزها یا چه ساعت هایی می خواهید کار کنید.

اگر کارفرمای شما با کار پاره وقت موافقت نکند، چهار یا هشت هفته فرصت دارد تا رد کردن درخواست شما را کتباً توجیه کند.برای رد درخواست، کارفرمای شما باید:

برای کودکانی که از ۱ جولای ۲۰۱۵ به بعد تولد شده باشند:

• ۴هفته وقت دارد درخواست شما را رد کند، اگر میخواهید قبل از سه سالگی فرزند خود بصورت پاره وقت کار کنید.
• ۸هفته وقت دارد درخواست شما را رد کند، اگر میخواهید بعد از سه سالگی فرزند خود بصورت پاره وقت کار کنید.

برای کودکانی که از قبل از۱ جولای ۲۰۱۵ تولد شده باشند:

• صرف نظر از اینکه می خواهید قبل از ۳ سالگی فرزند خود کار نیمه وقت داشته باشید یا بعد از آن، ۴ هفته وقت دارد که درخواست را رد کند.

تحت شرایط خاصی، شما حق دارید در طول مرخصی والدین بصورت پاره وقت کار کنید. این موارد شامل نکات زیر است:

• شما بیش از ۶ماه بدون وقفه برای این کارفرما کار کرده اید.
• معمولا بیش از ۱۵کارمند آنجا مشغول به کار هستند. کارآموزان و افرادی که آوسبیلدونگ میکنند، به حساب نمی آیند.
• می خواهید حداقل ۲ ماه، حداقل ۱۵ و حداکثر ۳۲ ساعت در هفته کار کنید.
• هیچ دلیل مهم و خاصی وجود ندارد که مخالف کار پاره وقت شما باشد. به عنوان مثال، اگر شغل برای کار پاره وقت مناسب نباشد، دلایل مهم و رد درخواست حساب میشود.

اگر کارفرمای شما به درخواست شما پاسخ نمی دهد، بستگی به زمان تولد فرزند شما دارد:

• برای کودکانی که از ۱ جولای ۲۰۱۵ به بعد تولد شده باشند کار فرمای شما ۴ تا ۸ هفته وقت دارد درخواست را رد کند و اگر درخواست شما را به موقع رد نکند، این سکوت به طور خودکار رضایت تلقی می شود. این به این معنی است که ساعات کاری و روزهای که میخواهید کار کنید، نظر به درخواست تایید شده است.
• برای کودکانی که از قبل از۱ جولای ۲۰۱۵ تولد شده باشند، کار فرما ۴هفته وقت دارد درخواست را رد کند. اگر کارفرمای شما درخواست شما را به موقع رد نکرد و با کار شما هم موافقه نکرد، می توانید اقدام قانونی انجام دهید. دادگاه کار مسئول رسیدگی به دعوی است.

اگر کارفرمای شما موافقت کند، می توانید برای کارفرمای دیگری کار کنید یا در طول مرخصی والدین به صورت مستقل مشغول به کار شوید. برای آن هم باید درخواست بدهید. درخواست فرم خاصی ندارد. با این حال، باید به طور خلاصه توضیح دهید که چه فعالیتی را می خواهید انجام دهید. کارفرمای شما فقط ظرف ۴ هفته و فقط به داشتن دلایل خاص درخواست کار شما در جای دیگری را کتبا رد کند.

اگر در مورد مرخصی والدین سوالی دارید می‌توانید به مراکز مشاوره مهاجرت (MBE) مراجعه کنید. کارکنان این مراکز به زبان‌های زیادی مسلط هستند و می‌توانند شما را راهنمایی کنند. برای پیدا کردن یک مرکز مشاوره مهاجرت در نزدیکی خود به وب‌سایت bamf.de مراجعه کنید.