Kendi işimi kurabilir miyim?

Evet. Eğer Almanya’ya, “üçüncü ülke” vatandaşı olarak kendi işinizi kurmak için gelmek istiyorsanız, İkamet Yasası §21 uyarınca bir vize almanız gerekir. Bu konuda daha fazla bilgiyi “Serbest Çalışanlar için Vize” konulu sayfamızda bulabilirsiniz.

Vize ve giriş süreciyle ilgili detaylı bilgileri ise çok dilli olarak sunulan “Wir gründen in Deutschland” (Almanya’da Girişim Kuruyoruz) web sitesinde bulabilirsiniz.

Kendi işinizi kurup bağımsız olarak çalışabilmek için, oturum izninizde açıkça “Kazanç getiren bir işte çalışabilir” (Erwerstätigkeit gestattet) veya "Serbest çalışma izni" (selbständige Tätigkeit gestattet) ibaresi yer almalıdır. Mülteci koruması, sığınma hakkına veya geçici koruma hakkınız tanındığı takdirde, size Yabancılar Dairesi tarafından verilen küçük yeşil kâğıdın üzerinde bu cümlelerden birini görebilirsiniz. Oturum izniniz bağımsız olarak çalışmanıza müsaade etmiyorsa, belirli koşullar altında, §21 par. 6 İkamet Yasası uyarınca, Yabancılar Dairesine buna olanak sağlayan bir oturum izni almak için başvuruda bulunabilirsiniz.

Eğer mevcut oturum izniniz serbest meslek veya kendi işinizi yapmanıza izin vermiyorsa, bazı şartlarla İkamet Yasası §21, 6. fıkra uyarınca yabancılar dairesinden yeni bir oturum izni talep edebilirsiniz.

Evet, eğer halihazırda serbest çalışma hakkı veren bir oturum izniniz varsa bu mümkündür. Oturum izni değişikliği başvurusunu yetkili yabancılar dairesine yapmalısınız. Ticari işletme için İkamet Yasası §21, madde 1 uyarınca bir oturum izni; serbest meslek için ise İkamet Yasası §21, madde 5 uyarınca ayrı bir oturum izni vardır. Yeni oturum izni için hangi şartları sağlamanız gerektiğini mutlaka kontrol edin. Daha fazla bilgiyi şu başlıklar altında bulabilirsiniz:

• “Ticari işletme için oturum izni başvurusu: Nelere dikkat etmeliyim?”
• “Serbest meslek için oturum izni başvurusu: Nelere dikkat etmeliyim?”

İkamet Yasası §21 uyarınca oturum izni değişikliğiyle ilgili detaylı bilgileri, çok dilli olan “Wir gründen in Deutschland” sitesinde Türkçe olarak bulabilirsiniz. Mevcut oturum izninizi seçip, kendi işinizi kurma amaçlı bir oturum iznine nasıl ve hangi şartlarla geçebileceğinizi görebilirsiniz.

Başvurunuzun onaylanma şansı, yabancılar dairesine iş fikrinizin başarılı olacağına dair ne kadar iyi kanıt sunarsanız o kadar artar. Bunun için piyasa analizi içeren bir iş planı hazırlanması gerekir. Bu iş planı genellikle Sanayi ve Ticaret Odası ya da Esnaf ve Zanaatkarlar Odası tarafından incelenir.

Kesin olarak hangi belgelerin gerektiğine yabancılar dairesi karar verir; ülke genelinde tek tip bir uygulama yoktur.

Başvuru ancak aşağıdaki şartlar sağlandığında onaylanabilir:

1. İşletmeniz için ekonomik bir ilgi veya bölgesel bir ihtiyaç vardır,

2. Faaliyetinizin ekonomiye olumlu etkileri olması beklenmektedir,

3. İş fikrinizin finansmanı güvence altına alınmıştır.

45 yaşın üzerindeyseniz ayrıca yeterli bir emeklilik planı göstermeniz gerekir.

Bilmekte fayda var: 1-3 numaralı şartlar aşağıdaki durumlarda aranmaz;

• Almanya’da alınmış bir yükseköğrenim diplomanız varsa
  veya
• Araştırmacı veya bilim insanı olarak İkamet Yasası §§ 18b, 18d, 19c fıkra 1 uyarınca oturum izniniz varsa
  veya
• AB Mavi Kart (Blaue Karte EU) sahibiyseniz,

Ancak bu durumda da serbest meslek veya ticari faaliyetinizin aldığınız diploma ile bağlantılı olması gerekir.

Serbest meslek amacıyla oturum izni başvurusu yaparken, ticari işletme başvurusundaki belgelerin aynısını sunmanız gerekmez. Ancak aşağıdaki şartları sağlamalısınız:

• İş fikrinizin finansmanını güvence altına almalısınız,
• 45 yaşın üzerindeyseniz yeterli bir emeklilik planı göstermeniz gerekir,
• İş fikrinizin başarı şansını ortaya koyan bir iş planı sunmalısınız.

Birçok serbest meslek için yükseköğrenim diploması zorunludur. Ancak bazı mesleklerde, resmi bir diploma olmadan, kendi kendine yapılan eğitimle kazanılan yeterlilikler de kabul edilebilir. Daha fazla bilgi için “Mesleğimin denkliği olmalı mı ve belirli yeterliliklere ihtiyacım var mı?” başlığı altına bakabilirsiniz.

Ayrıca, mesleğinizi icra etmek için ilgili kurumlardan (örneğin doktorlar, avukatlar, mimarlar için) meslek izni (Berufserlaubnis) ya da onay almanız gerekir.

Mesleğinizin Almanya’da tanınıp tanınmadığını ve mesleğinizi yapabilmek için gerekli tüm yeterliliklere sahip olup olmadığınızı da mutlaka araştırmalısınız. Bu konuda daha fazla bilgiye “Almanya’da Denklik Almak” konulu sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

Bu, kendi işinizi kurmak istediğiniz mesleğe bağlıdır. Meslekler genellikle “izin gerektirmeyen” (zulassungsfreien) ve “izin gerektiren” (zulassungsbeschränkten) olarak ikiye ayrılır. Birçok meslek için yeterliliklerinizin kontrol edilip denkliğinin alınması gerekir. Bu durum özellikle hukukçular, doktorlar gibi yüksek nitelikli meslekler ile zanaat ve el sanatları meslekleri için geçerlidir.

“Wir gründen in Deutschland” sitesindeki Meslekler Sözlüğünden, hangi meslek için hangi yeterliliklerin gerektiğini ve mesleğinizin denkliğinin alınıp alınmaması gerektiğini görebilirsiniz.

Bazı durumlarda, örneğin bir zanaat mesleğinde usta belgesi gibi ek yeterlilikleri tamamlamanız gerekebilir. Yeterlilikler ve şartlar konusunda bazı istisnalar da vardır. Daha fazla bilgi için “Wir gründen in Deutschland” sitesini ziyaret edebilirsiniz. Site çok dilli olarak hizmet vermektedir.

Evet, nitelikli kişiler “kurucu bursu” (Gründerstipendium) başvurusu yapabilir ve bu bursu aldıktan sonra İkamet Yasası §21, madde 2b uyarınca oturum izni alabilirler.

Bursu alabilmek için;

• Almanya’daki bir ekonomik kuruluştan veya
• Almanya’daki kamu kurumlarından kamu kaynaklarından sağlanan bir burs almanız gerekir.

Bu burs, iş kurma hazırlıklarınız ve yaşam masraflarınızın karşılanması için verilir. Oturum izni, burs süresi boyunca geçerlidir ve en fazla 18 ay ile sınırlıdır.

Ayrıca İş ve İşçi Bulma Kurumu (Arbeitsagentur) veya İş Merkezi (Jobcenter) gibi yerlerden başka mali destekler de alabilirsiniz. Kredi çekmeniz de mümkündür.

Daha fazla bilgi için “Bağımsız Çalışanlar (Freiberufler) veya Serbest Meslek Sahipleri” ve “Almanya’da İş Kurmak (Gewerbe)” başlıklı sayfaları inceleyebilirsiniz.

İlk başvurmanız gereken yer “Wir gründen in Deutschland” sitesidir. Bu çok dilli web sitesi, Almanya’da kendi işini kurmak isteyen göçmenlere özel hazırlanmıştır. Burada Türkçe dahil 10’dan fazla dilde birçok faydalı bilgi bulabilirsiniz. Ayrıca, bulunduğunuz eyalette ücretsiz danışmanlık veren yerleri gösteren bir danışmanlık ağı da mevcuttur.

gruenderplattform.de sitesinde ise kendi işinizi kurmaya dair birçok bilgi, teklif ve fikir Almanca olarak sunulmaktadır.

Kendi işini kurmak isteyen kadınlar için sunulan bazı destekler aşağıdaki gibidir:

• bundesweiten Gründerinnenagentur (bga): Etkinlik önerileri, danışmanlık merkezleri ve yakınınızdaki destek olanaklarını sunar.
• Social Business Women e.V. tarafından desteklenen “CoCo - Frauen gründen” girişimcilik programı.
• Federal Ekonomi ve Enerji Bakanlığı tarafından sağlanan kadınlara yönelik destek teklifleri listesi.
• Ayrıca internet üzerinden, örneğin “Frauen gründen” anahtar kelimelerini ve yaşadığınız eyalet adını yazarak yakınınızdaki fırsatları araştırabilirsiniz.