حضانت (قانون حضانت)

در قوانین آلمان رابطه میان والدین و فرزندان شان در قانون فرزند پروری (Kindschaftsrecht) تعریف شده است. حق حضانت بخشی از قانون فرزند پروری (Kindschaftsrecht) است. این قانون می گوید که والدین مسئول تربیت، سلامت و نیازهای فرزند خود هستند. بنابراین حقوق دانان از والدین به عنوان سرپرست قانونی (Erziehungsberechtigte) یاد می کنند. حضانت به سرپرست حقوق و مسئولیت هایی می دهد. شما می توانید تصمیم بگیرید که فرزندتان کجا زندگی کند و چه کسی می تواند کودک را ببیند. والدین همچنان نمایندگان قانونی فرزند خود هستند. این بدان معناست که والدین می توانند برای فرزند خود تصمیماتی بگیرند که مفهوم قانونی دارند. مثلاً می توانید برای فرزندتان قرارداد ببندید. البته کودکان فقط از ۱۸سن سالگی اجازه دارند أمور قانونی خود را به تنهایی انجام دهند.

کودکان در حق حضانت حقوق خود را دارند. به عنوان مثال، آنها حق دارند از آموزش عاری از خشونت برخوردار شوند. بسته به سن و رشد کودک، والدین باید فرزند خود را در تصمیم گیری های خود سهیم کنند. به عنوان مثال، کودکان از سن ۱۵ سالگی می توانند در مورد مذهب خود تصمیم بگیرند. مقرراتی که در قانون حضانت در نظر گرفته شده می خواهد اطمینان حاصل کند که حال کودک خوب است و والدین به خوبی از او مراقبت می کنند.

اگر والدین در دادگاه در مورد حضانت اختلاف نظر داشته باشند، فرزندان در این روند دارای حقوق ویژه ای هستند. برای آشنایی با این حقوق می توانید در پاراگراف «روند رسیدگی به پرونده قضایی حضانت کودک چگونه است؟» بخوانید.

حضانت شامل فرزندان خردسال، یعنی کودکان زیر۱۸سال و والدین آنها می شود. والدین یعنی مادر و پدر کودک. طبق قانون، والدین کودک، مادر و پدر او هستند. مادر کودک به زنی گفته می شود که کودک را به دنیا آورده است و مردی خوانده می شود که یکی از شرایط زیر را داشته باشد:

• مرد در زمان تولد فرزند با مادر ازدواج کرده باشد.

• مرد نسبت پدر و فرزندی (Vaterschaftsanerkennung)  را تأیید و مادر نیز در این مورد رضایت داشته باشد. اینکه تأیید نسبت پدری به چه معنا است و نسبت پدری شما چگونه به رسمیت شناخته می شود، را در بخش «چگونه نسبت پدری را خود را تأیید کنم؟» مطالعه کنید.

• دادگاه خانواده حکم نسبت پدری را به مرد داده باشد.

لطفاً دقت داشته باشید: متأسفانه در روابط همجنس‌گرایان و دگرباشان، تصدیق نسبت پدری یا مادری چندان آسان نیست. تاکنون قوانین آلمان تنها مادران و پدران اصلی کودک را به عنوان والدین او به رسمیت می شناسد. برای زوج‌های لزبین، این بدان معناست که زنی که فرزندی به دنیا نیاورده است، باید کودک را به فرزندی قبول کند. تنها در این صورت است که او قانوناً مادر کودک محسوب می شود. در مورد زوج های همجنس گرای مرد، هر دو مرد باید کودک را به فرزندی قبول کنند تا پدر کودک محسوب شوند. اطلاعات بیشتر در این مورد در فصل همجنسگرایان و دگرباشان جنسی.

اگر پدر و مادر فرزند ازدواج نکرده باشند، پدر می تواند نسبت پدری (Vaterschaftsanerkennung)  خود را تصدیق، یعنی به طور رسمی تأیید کند. در این حالت به بصورت رسمی به عنوان پدر کودک محسوب می شود. مادر نیز باید با تصدیق مرد به عنوان پدر موافقت کند. همچنان می توانید روند تأیید نسبت پدری را قبل از تولد فرزندتان نیز انجام دهید. سپس نام پدر در گواهی تولد (Geburtsurkunde) فرزند درج خواهد شد. اگر می خواهید پس از تولد کودک نسبت پدری (Vaterschaftsanerkennung)  شما به رسمیت شناخته شود، باید برای فرزند خود گواهی تولد (Geburtsurkunde) جدید درخواست نمایید.

نسبت پدری را می توانید در اداره رفاه کودکان ونوجوانان (Jugendamt)، اداره ثبت ازدواج (Standesamt)، دادگاه اداری (Amtsgericht) یا دفتر اسناد رسمی (Notarbüro) به تاییدی بسپارید. ثبت اسناد رسمی اداره رفاه کودکان ونوجوانان (Jugendamt) رایگان است. معمولاً ثبت اسناد رسمی در دادگاه اداری، اداره ثبت احوال و دفتر اسناد رسمی هزینه دارد. جهت دریافت سند از یکی از دفاتر بالا در محل سکونت خود، باید شما و شریک زندگی تان وقت قبلی بگیرید. هر دوی شما باید شخصاً در روز ملاقات حاضر شوید. اداره رفاه کودکان ونوجوانان (Jugendamt) که مسئولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد، را از jugendaemter.com بیابید. اداره ثبت احوال یا دادگاه اداری در منطقه خود را می توانید در وب سایت شهر یا محلی زندگی تان بیابید. همچنین می توانید اداره ثبت احوال یا دادگاه اداری را در Google جستجو کنید. برای این کار واژه کلیدی (Standesamt  یا دادگاه اداری (Amtsgericht)، سپس نام محل سکونت خود را بنویسید. دفتر ثبت اسناد رسمی در منطقه خود را در  notar.de جستجو کنید.

مادر کودک باید در روز ملاقات دفترچه مادر (Mutterpass)، مدرک رسمی برای اقامت (Ausweis) و گواهی تولد (Geburtsurkunde) خود را به همراه داشته باشد. پدر نیز باید مدرک رسمی برای اقامت (Ausweis) و گواهی تولد (Geburtsurkunde) خود را به همراه داشته باشد. گواهی های تولد خارجی باید توسط مترجم رسمی ترجمه شده باشند. اگر می خواهید نسبت پدری را بعد از تولد کودک تایید کنید، باید همچنان گواهی تولد (Geburtsurkunde) کودک را نیز به همراه داشته باشید. اگر مدارک خواسته شده را ندارید، معمولاً تأیید نسبت پدری (Vaterschaft) امکان پذیر نیست. در این مورد از یک مرکز مشاوره یا یک موسسه حقوقی مشاوره بگیرید. برای مثال آدرس یک مرکز مشاوره را می توانید در وبسایت پرو ازول Website von Pro Asyl جستجو کنید. با مراجعه به وبسایت www.rechtsberaterkonferenz.de می توانید فهرست وکلایی را بیابید که در مشاوره برای امور پناهندگان و پناهجویان تخصص دارند. مهم: برخی از اداره به مدارک اضافی نیاز دارند. بهتر است در زمان هماهنگی وقت قبلی به خاطر دریافت اثبات پدری، در این مورد بپرسید.

 لطفاً دقت داشته باشید: مقامات می توانند درخواست شما را برای تأیید نسبت پدری به اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde) گزارش دهند، اگر فکر کنند که شما فقط به منظور دریافت اجازه اقامت برای خود یا فرزندتان درخواست تاییدی نسبت پدری کرده اید. سپس مقامات اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde)  پرونده شما را بررسی خواهند کرد.

مهم:  اگر فقط به نسبت پدری خود اقرار کنید، این به این معنا نیست که حق حضانت دارید. برای انجام این کار، شما و شریک زندگی تان باید به اصطلاح اجازه حق حضانت ارائه دهید. اطلاعات بیشتر در بخش "حضانت نامه چیست؟"

در آلمان پذیرفتن نسبت پدری برای یک کودک خارجی فقط برای اینکه خود کودک، پدر یا مادر او بتوانند اجازه اقامت آلمان را دریافت کنند، ممنوع است. به این می گویند «سو استفاده از نسبت پدری» (missbräuchliche Vaterschaft). مقامات و دفاتر اسناد رسمی طبق قانون موظفند تا در زمان تایید نسبت پدری (Vaterschaft) به اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde) اطلاع دهند، در صورتی که در مورد نسبت پدری فرد متقاضی مشکوک اند. این مورد معمولا زمانی اتفاق می افتد که یکی از پدر و یا مادر اجازه اقامت درستی برای ماندن در آلمان ندارند یا در واقع مجبور به ترک آلمان هستند. در این مواقع مقامات فکر می کنند که درخواست تاییدی نسبت پدری فقط به هدف ماندن مطمئن تر در آلمان است و اصلاً مرد متقاضی پدر واقعی طفل نیست. همچنین زمانی که مقامات هیچ رابطه شخصی بین والدین و کودک نمی بینند، اغلب به نسبت پدر و فرزندی شک می کنند. اگر مقامات یا دفاتر اسناد رسمی موردی را به اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde) گزارش دهند، این اداره پرونده را بررسی می کند. البته زمانی می توانند پرونده را بررسی کنند که شما پدر بیولوژیکی طفل نباشید. اگر مقامات اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde) پرونده شما را بررسی کرد،  با یک موسسه حقوقی یا یک مرکز مشاوره تماس بگیرید. برای مثال آدرس یک مرکز مشاوره را می توانید در وبسایت پرو ازول Website von Pro Asyl جستجو کنید. با مراجعه به وبسایت www.rechtsberaterkonferenz.de می توانید فهرست وکلایی را بیابید که در مشاوره برای امور پناهندگان و پناهجویان تخصص دارند.

لطفا دقت داشته باشید: تا زمانی که روند بررسی پرونده شما ادامه دارد، نسبت پدری به رسمیت شناخته نخواهد شد.

والدین می توانند بطور مشترک حق حضانت فرزند داشته باشند. به این می گویند «حق حضانت مشترک» (gemeinsames Sorgerecht).  اگر قبل از تولد فرزندتان ازدواج کرده اید، بدون کدام مشکل حق حضانت مشترک دارید. این بدان معنی است که شما مجبور به درخواست مجدد حق حضانت نیستید.

اگر در زمان تولد فرزندتان ازدواج نکرده اید و می خواهید حق حضانت مشترک داشته باشید، باید فرم حضانت نامه را پر کنید. در حضانت نامه هر دو می نویسید که می خواهید حق حضانت مشترک داشته باشید. اگر این کار را نکنید، حق حضانت فقط مربوط به مادر است. برای سپردن حضانت نامه به مقامات بخش «حضانت نامه چیست؟» را مطالعه کنید. البته این مورد فقط برای زوج‌های دگرجنس‌گرا صدق می‌کند. برای زوج های لزبین قوانین دیگری وجود دارد. اطلاعات بیشتر در بخش «حق حضانت بر عهده چه کسی است؟».

اگر هر دوی شما حق حضانت مشترک دارید، باید باهم از فرزندتان مراقبت کنید و تصمیمات مهم در مورد کودک را با هم گیرید. به این تصمیمات «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) می گویند زیرا زندگی فرزند شما را تحت تأثیر قرار می دهند، مانند اینکه فرزند شما باید به چه مدرسه ای برود، کجا زندگی کند و چه دینی داشته باشد. تصمیم های که که بر زندگی روزمره کودک شما تأثیر می گذارد، مانند اینکه باید کودک چه زمانی بخوابد یا چه چیزی بخورد، به این تصمیم ها «تصمیم های روزمره» (alltägliche Entscheidungen) می گویند.

حق حضانت مشترک زمانی بسیار مهم است که شما و همسر یا شریک زندگی تان جدا شده باشید. چون بعد از جدایی هم «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) را با هم می گیرید.

پدر یا مادری حق تصمیم گیری در مورد «تصمیم های روزمره» (alltägliche Entscheidungen) را دارد که طفل با او زندگی می کند. برای جلوگیری از مناقشه، بهتر است در این مورد با شریک زندگی خود هماهنگ باشید.

حضانت انفرادی به این معناست که فقط یا پدر یا مادر حق حضانت کودک را بر عهده دارد. اگر ازدواج نکرده و مادر فرزند هستید، از بدو تولد فرزندتان حق حضانت انفرادی دارید. مادر یا پدری که حق حضانت انفرادی دارد، می تواند بدون مشورت با شریک زندگی خود در مورد «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) به تنهایی تصمیم بگیرد. این موضوع در مورد تصمیم های روزمره نیز صدق می کند.

اطلاعات بیشتر در مورد «تصمیم های روزمره» (alltägliche Entscheidungen) و «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) را در بخش «حق حضانت مشترک» بخوانید.

اینکه پس از جدایی از همسر و یا شریک زندگی خود حق حضانت انفرادی به شما تعلق می گیرد یا نه را در بخش «در صورت جدایی حق حضانت به چه کسی تعلق می‌گیرد؟» مطالعه کنید.

حضانت نامه یک سند رسمی است. در این سند زن و مردی که ازدواج نکرده اند، تعهد می سپارند که به صورت مشترک از فرزند شان مراقبت می کنند. آن ها ثابت می کنند که هر دو حضانت مشترک دارند. این مادر و پدر می توانند همچنان در این سند ذکر کنند که در صورت جدایی چه کسی حق حضانت را بر عهده بگیرد یا اینکه هر دو با هم از فرزند خود مراقبت کنند.

شما می توانید حضانت نامه را هر موقع که بخواهید به اداره های مسوول بسپارید. این کار را می توانید در اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) یا دفتر اسناد رسمی انجام دهید. حضانت نامه زمانی معتبر است که هم زن و هم مرد آن را ارائه کرده باشند. حضانت نامه را می توانید با هم یا جداگانه ارائه کنید. اداره رفاه کودکان و نوجوانی (Jugendamt) که مسئولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد را از jugendaemter.com بیابید. دفتر ثبت اسناد رسمی در منطقه خود را در  notar.de جستجو کنید.

جهت ارائه حضانت نامه مدرک رسمی برای اقامت (Ausweis) خود و گواهی تولد (Geburtsurkunde) فرزندتان را به همراه داشته باشید. نام پدر باید در گواهی تولد (Geburtsurkunde) درج شده باشد. در غیر این صورت، برای نسبت پدری به یک کپی تایید شده از تاییدیه نسبت پدری (Vaterschaftsanerkennung) و یک کپی تایید شده از رضایت نامه مادر نیاز دارید.کپی تایید شده کپی یک سند رسمی است. این کپی رسمی را می توانید فقط از مراجع رسمی مانند یک اداره دولتی یا دفتر اسناد رسمی تهیه کنید. اینکه چگونه می توانید نسبت پدری خود را تایید کنید، به بخش «ما ازدواج نکرده ایم، چگونه نسبت پدری را خود را تأیید کنم؟» مراجعه کنید. اطلاعات بیشتر در مورد کپی تایید شده را در فصل  کپی های تائید شده بخوانید.

لطفاً دقت داشته باشید: حضانت نامه در دفتر اسناد رسمی تا ۸۰ یورو (سال ۲۰۲۱) هزینه دارد. در اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) رایگان است.

اینکه آیا مجاز به ترک آلمان با فرزندتان هستید یا نه، بستگی به این دارد که حق حضانت انفرادی دارید یا مشترک و اینکه  قصد دارید چه مدت زمانی با فرزندتان بیرون از آلمان بمانید.

من حق حضانت مشترک دارم:

اگر شما با همسر یا شریک زندگی تان حق حضانت مشترک دارید، نمی توانید به تنهایی تصمیم بگیرید که فرزندتان کجا زندگی کند. برای انجام این کار به رضایت همدیگر نیاز دارید. این موضوع در مورد نقل مکان در داخل آلمان و همچنین به خارج از آلمان نیز صدق می کند. برای سفرهای مربوط به تعطیلات، اگر هر دو موافق هستید نیازی به رضایت همسر و یا شریک زندگی تان نیست. در بخش های «تصمیم های روزمره» (alltägliche Entscheidungen) و «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) در این مورد بیشتر بخوانید.

به طور کلی باید با هم توافق کنید که چه مواردی برای شما جز «تصمیم های روزمره» (alltägliche Entscheidungen) محسوب می شود. بهتر است این موارد را به صورت کتبی بنویسید.

اگر می‌خواهید برخلاف میل همسر یا شریک زندگی خود با فرزندتان در محل دیگری زندگی کنید، برای این کار به حکم دادگاه نیاز دارید. برای انجام این کار باید از دادگاه خانواده درخواست حق حضانت انفرادی کنید. یا درخواستی مبنی بر اینکه می خواهید محل زندگی فرزند تان را خودتان تعیین کنید، ارائه نمایید.

مهم: اگر بدون رضایت همسر یا شریک خود با فرزندتان به خارج از کشور نقل مکان کنید، این عمل به عنوان «کودک ربایی» (Kindesentziehung) محسوب می شود و در آلمان جرم است. برای این جرم ممکن تا ۵ سال زندان یا به جریمه نقدی محکوم شوید.

لطفاً دقت داشته باشید: اگر فرزندتان بدون رضایت شما در خارج از کشور است، می توانید با اداره مرکزی  مناقشه های بین المللی حق حضانت Zentrale Behörde für internationale Sorgerechtskonflikte  تماس بگیرید. اگر برعکس این موضوع، در شرایطی که شما در خارج از کشور هستید و فرزندتان می خواهد برخلاف میل شما در آلمان بماند، نیز صدق می کند. مقامات شما را حمایت خواهند کرد تا فرزندتان دوباره با شما یکجا شود. البته کشوری که فرزند شما در آن اقامت دارد باید بخشی از اتحادیه اروپا، یا کشوری باشد که کنوانسیون کودک ربایی لاهه

Haager Kindesentführungsübereinkommen را امضا کرده باشد. همچنان شما و فرزندتان باید شرایط خاصی داشته باشید: به عنوان مثال، فرزند شما باید زیر ۱۶ سال سن داشته باشد و شما باید از کودک خود مراقبت کرده باشید. با استفاده از یک فرم از مقامات درخواست کمک کنید. این فرم را می توانید به زبان های مختلف از بخش (Formulare für Anträge nach HKÜ und ESÜ) وبسایت اداره فدرال دادگستری Website des Bundesamtes für Justiz  دریافت نمایید.

علاوه بر این به مدارک زیر نیاز دارید:

• وکالتنامه: این مدرک به اداره اجازه می دهد تا از طرف شما با دادگاه ها و مقام های مسوول در خارج از کشور تماس بگیرد.

• مدارکی که ثابت کند شما حق حضانت مشترک یا انفرادی دارید.

• مدارکی که تأیید کند خروج فرزندتان خلاف توافق شما با همسر یا شریک زندگی شماست. این می تواند مثلاً حضانت نامه باشد.

من حق حضانت  انفرادی دارم:

اگر حق حضانت انفرادی دارید، می توانید به در مورد «تصمیم های مهم» (Angelegenheiten von erheblicher Bedeutung) تصمیم بگیرید. این شامل محل زندگی فرزند شما نیز می شود. برای این کار نیازی به رضایت همسر یا شریک زندگی خود ندارید. این موضوع همچنین در مورد نقل مکان  به خارج از کشور یا سفرهای مربوط به تعطیلات نیز صدق می کند.

اگر همسر یا شریک زندگی تان با تصمیم شما موافق نیست، می تواند به دادگاه خانواده درخواست حضانت مشترک یا درخواست تصمیم گیری در مورد محل زندگی طفل بفرستد. اگر دادگاه این درخواست را بپذیرد، ممکن است مناقشه حضانت اتفاق بیفتد. اینکه روند مناقشه حضانت چگونه است، در بخش «مناقشه حضانت چگونه عملی میشود؟» مطالعه کنید. قبل از تماس با دادگاه خانواده، می توانید درخواست کمک کنید. همچنان اداره

Die Zentrale Anlaufstelle für grenzüberschreitende Kindschaftskonflikte und Mediation (ZAnK) برای شما از طریق تلفن به‌طور رایگان مشاوره می‌دهد.  شماره تماس  403 980 62 30 49+ روزهای دوشنبه تا جمعه از ساعت 9 صبح تا 4 بعد از ظهر قابل دسترس است. مشاوران به زبان های آلمانی، انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی صحبت می کنند.

زمانی که یکی از والدین فوت کند، در بیشتر مواقع، حق حضانت به ولد دیگر تعلق می گیرد. این زمانی اتفاق می افتد که مادر و پدر حق حضانت مشترک داشته باشند. در این حالت نیازی به تصمیم دادگاه ندارند.

اگر پدر یا مادری که فوت کرده حق حضانت انفرادی داشته باشد، در این حالت نیاز به تصمیم دادگاه خانواده است. معمولاً، دادگاه حق حضانت انفرادی را به پدر یا مادری می دهد که زنده است. مگر این که دادگاه نگران این باشد که پدر یا مادری که زنده است شرایط نگهداری از کودک را ندارد. در این حالت یک سرپرست حضانت طفل را به عهده می گیرد. سرپرست کسی است که به جای والدین حضانت طفل را بر عهده دارد. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که والدین دیگر نتوانند از فرزند خود مراقبت کنند. دادگاه خانواده همیشه تصمیم می گیرد که چه کسی سرپرست طفل شود. سرپرست می تواند از بستگان طفل یا اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) باشد.

اگر پدر و مادر هر دو فوت کنند، در این حالت نیز طفل می تواند سرپرست داشته باشد. شما می توانید در وصیت نامه خود فردی را به عنوان سرپرست تعیین کنید. می توانید هر شخصی را که می خواهید به عنوان سرپرست تعیین کنید. فرد تعیین شده باید بالای ۱۸ سال داشته باشد و از نظر جسمی در شرایطی باشد که بتواند از فرزند شما مراقبت کند. معمولاً دادگاه خانواده حق حضانت را به این شخص منتقل می کند. مگر اینکه دادگاه این نگرانی را داشته باشد که فرد نتواند از فرزند شما به خوبی مراقبت کند. به عنوان مثال، به این دلیل که فرد بیماری شدیدی دارد یا به این دلیل که فرزند شما نمی خواهد با این شخص زندگی کند. از سن ۱۴ سالگی کودکان حق دارند تصمیم بگیرند که چه کسی سرپرست آن ها باشد. اگر والدین سرپرست تعیین نکرده باشند، دادگاه خانواده تصمیم می گیرد که چه کسی سرپرست طفل شود.

مهم: می توانید در وصیت نامه خود ذکر کنید که چه کسی تحت هیچ شرایطی نباید سرپرست فرزند شما شود و چرا.

لطفا دقت داشته باشید: شما باید به طور مرتب وصیت نامه خود را بازبینی و در صورت لزوم آن را اصلاح کنید. با این کار از اینکه در صورت مرگ، تصمیمی برخلاف میل شما گرفته شود، جلوگیری می کنید.

این بستگی این دارد که قبل از طلاق ازدواج کرده بودید یا خیر

من ازدواج کرده بودم:

اگر ازدواج کرده بودید و حالا طلاق گرفته اید، معمولاً هم مادر و هم پدر حق حضانت مشترک را حفظ می کنند. این موضوع را باید با دادگاه خانواده بگویید. هنگام درخواست طلاق به دادگاه بگویید که بر سر حق حضانت مشترک توافق کرده اید. همچنین در درخواست طلاق خود بنویسید که فرزند شما کجا زندگی خواهد کرد و کدام یک از شما و هر چند وقت یکبار او را خواهد دید. اگر نمی خواهید حق حضانت را تقسیم کنید، باید این مورد را به دادگاه خانواده درخواست دهید. اینکه چطور می توانید این کار را انجام دهید، در بخش«چه زمانی دادگاه خانواده در مورد حق حضانت تصمیم می گیرد؟»  مطالعه کنید.

من ازدواج نکرده ام:

اگر حالا از هم جدا شده اید، ولی قبلا ازدواج نکرده بودید، در این حالت می توانید هر دو به حضانت مشترک ادامه دهید. البته این مورد فقط در صورتی اعمال می شود که شما قبل از جدایی حق حضانت مشترک داشته و این موضوع را در حضانت نامه خود نوشته کرده باشید. چون پس از جدایی، حضانت نامه همچنان معتبر است. اینکه حضانت نامه چیست، در بخش «حضانت نامه چیست؟» مطالعه کنید. اگر حضانت نامه ندارید، مادر حق حضانت دارد. پدر می تواند بعدا از دادگاه خانواده درخواست حق حضانت مشترک کند. پدر برای این کار نیازی به رضایت مادر طفل ندارد. البته مادر از طریق دادگاه در مورد تقاضای پدر مطلع خواهد شد. در صورت مخالفت می تواند دلایلی را که مخالف حق حضانت مشترک است، به دادگاه ارائه کند. مثلا مادر باید به دادگاه توضیح دهد که اگر پدر از کودک مراقبت کند، بچه وضعیت خوبی نخواهد داشت. دادگاه برای این کار محدودیت زمانی تعیین می کند. اگر مادر در مهلت مقرر شده به دادگاه مراجعه کند و دادگاه بتواند نگرانی های مادر را درک کند، در این حالت به اصطلاح روند قضایی حق حضانت را آغاز خواهد کرد. بعدا والدین باید به جلسه استماع دادگاه حضور پیدا کنند. اینکه این روند چگونه انجام می شود، را در بخش «روند رسیدگی به پرونده قضایی حضانت کودک چگونه است»؟مطالعه کنید. اگر مادر در مهلت تعیین شده به دادگاه مراجعه نکند یا اعتراضی به حضانت مشترک نداشته باشد، دادگاه حکم به حضانت مشترک می دهد. سپس پدر و مادر حق حضانت مشترک خواهند داشت.

مهم: اگر پس از جدایی نمی توانید در مورد تربیت فرزندتان به توافق برسید، می توانید درخواست کمک کنید. به عنوان مثال، می توانید از اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt ) یک وقت مشاوره بگیرید. اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt ) که مسئولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد،  از jugendaemter.com بیابید. کارمندان این اداره معمولا فقط آلمانی صحبت می کنند. همچنان مشاوران پروفامیلیا (Profamilia) نیز می توانند شما را کنند. یک مرکز مشاوره در نزدیکی خود را می توانید از طریق وبسایت پروفامیلیا profamila بیابید. پس از ورود به وبسایت محل سکونت یا کد پستی خود را وارد کنید. خدمات پروفامیلیا  (Profamilia) رایگان است. کارمندان این اداره معمولا فقط آلمانی صحبت می کنند. همچنان می توانید به خط ارتباطی والدین Elternhotline نیز تماس بگیرید. کارمندان این اداره به زبان های مختلف صحبت می کنند و خدمات شان رایگان است.

اگر می خواهید در مورد حضانت تغیراتی ایجاد کنید، همیشه باید به دادگاه خانواده مراجعه کنید. زیرا فقط دادگاه می تواند تغییرات را از نظر قانونی لازم الاجرا کند. حقوق دان ها به این می گویند «انتقال حضانت» (Sorgerechtsübertragung). این زمانی اتفاق می افتد که شما خواهان حضانت انفرادی هستید و شوهر یا شریک زندگی تان می خواهد حضانت مشترک داشته باشد.

برای تغییر حضانت باید به دادگاه خانواده شهری که فرزندتان در ان زندگی می کند، درخواست دهید. با جستجو در گوگل می توانید دادگاه خانواده که مسوولیت رسیدگی به درخواست شما را دارد، را پیدا کنید. برای این کار در گوگل واژه کلیدی دادگاه خانواده (Familiengericht) و نام محل سکونت فرزند خود را بنویسید.

مهم: زمانیکه درخواست حضانت انفرادی می کنید، باید دلیل این تصمیم را درخواست خود به خوبی توجیه کنید. دادگاه تنها در صورتی به حضانت فردی موافقت می کند که قانع شود حضانت مشترک کودک به نفع او نیست. این مورد می تواند زمانی باشد که مادر و یا پدر، کودک را مورد آزار جسمی یا روحی قرار دهد، به او غذای کافی ندهد، اجازه ندهد تا کودک به مدرسه برود، یا یکی از والدین معتاد باشند.

دادگاه خانواده همچنان می تواند در مورد حضانت تصمیم بگیرد، اگر اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) به این دادگاه گزارش داده باشد. اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) در صورتی این کار را انجام می دهد که فرزند شما در خطر باشد. اطلاعات بیشتر در فصل «اداره رفاه کودکان و نوجوانان».

ارائه درخواست به دادگاه خانواده همیشه منجر به تشکیل پرونده قضایی نمی شود. زمانی که شما و همسر یا شریک زندگی تان در مورد نحوه تقسیم حضانت به توافق رسیدید، این مورد را می توانید به دادگاه خانواده گزارش دهید. بابت این کار یک درخواست می فرستید. سپس دادگاه درخواست شما را بدون تشکیل پرونده قضایی تایید می کند.

حتا اگر توافق نداشته باشید، برخی از قضات سعی می کنند از تشکیل پرونده قضایی اجتناب کنند.چون این  روند اغلب زمان زیادی می برد، هزینه دارد و معمولا برای شما و فرزندتان خسته کننده است. بنابراین، ممکن است دادگاه شما را به مشاوران یا افراد میانجی گر ارجاع دهد. میانجی گران مشاورانی اند که در حل اختلاف تخصص دارند. اگر پس از این مرحله هم نتوانستید راه حلی پیدا کنید و به توافق برسید، یک پرونده قضایی در دادگاه خانواده تشکیل می شود. دادگاه تصمیم می گیرد که کدام راه حل برای کودک مناسب خواهد بود. برای تصمیم در این مورد، دادگاه افراد مختلفی را به عنوان شاهد مورد استماع قرار می دهد. این افراد شامل والدین، خود کودک در صورتی که بیش از ۱۴ سال سن داشته باشد، سرپرست قانونی او (Verfahrensbeistand) و نمایندگان اداره رفاه کودکان و نوجوانان (Jugendamt) اند.   (Verfahrensbeistand)  عبارت از یک وکیل یا آموزگار متخصص است که از منافع فرزند شما در دادگاه نیابت می کند. چون در مناقشه حضانت، کودکان حق تصمیم گیری مشترک دارند. قضات از کودک در مورد خواسته هایش می پرسند، مثلاً می پرسند دوست دارد کجا زندگی کند یا هر چند وقت یک بار می خواهد پدر یا مادر خود را ببینند. هر چه کودک بزرگتر باشد، قضات خواسته های او را بیشتر در نظر می گیرند. در برخی از موارد دادگاه از کارشناسان روانشناسی نیز مشاوره می گیرد. قضات این کار را به ویژه زمانی انجام می دهند که در مورد موضوعات خاصی به خوبی اطلاعات نداشته باشند. این کارشناسان عبارت از روانشناسانی اند که در مورد رابطه فرزندتان با شما و با همسر و یا شریک زندگی شما گزارشی تهیه کرده و به دادگاه می سپارند.

در این روند شما نیاز به وکیل ندارید. با آن هم، داشتن وکیل می تواند مفید باشد. اگر برای استخدام وکیل پول ندارید، می توانید درخواست کمک دولت برای هزینه های حقوقی (Prozesskostenhilfe) نمایید. در این حالت دادگاه هزینه های حقوقی و قضایی شما را متقبل می شود. اطلاعات بیشتر در فصل کمک دولت برای هزینه های حقوقی. با مراجعه به anwaltsauskunft.de نیز می توانید فهرستی از وکلا را بیابید.

به عنوان یک قاعده، باید شما و همسر یا شریک زندگی تان هزینه‌های رسیدگی به پرونده قضایی را به طور مساوی تقسیم کنید. هزینه های رسیدگی به هر پرونده قضایی یکسان نیست. در  مورد هزینه ها از قبل با یک وکیل مشورت کنید. با مراجعه به anwaltsauskunft.de نیز می توانید فهرستی از وکلا را بیابید.

لطفا دقت داشته باشید: . اگر برای استخدام وکیل پول ندارید، می توانید درخواست کمک دولت برای هزینه های حقوقی (Prozesskostenhilfe) نمایید. در این حالت دادگاه هزینه های حقوقی و قضایی شما را متقبل می شود. اطلاعات بیشتر در فصل کمک دولت برای هزینه های حقوقی „Prozesskostenhilfe“

تمامی اتباع خارجی برای زندگی در آلمان نیاز به اجازه اقامت دارند. گاهی اوقات شخصی به دلیل داشتن فرزند دارای تابعیت آلمان یا مجوز اقامت آلمان، اجازه اقامت دریافت می کند. اگر این فرد حضانت فرزند خود را از دست بدهد، مجبور به ترک فوری آلمان نیست.

در چنین شرایطی، اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde) بررسی می کند که آیا می توانید از فرزند خود مراقبت کنید یا خیر. منظور از مراقبت این است به طور منظم  فرزند خود را ملاقات و از طریق به اصطلاح «پرداخت نفقه کودک» از فرزند خود حمایت مالی کنید.

در صورتی که اداره مهاجرت و امور خارجیان (Ausländerbehörde)  مطمئن شود که:

• فرزندتان را نمی بینید.

• نفقه اش را نمی پردازید.

• هیچ رابطه ای بین شما و فرزندتان وجود ندارد.

اجازه اقامت شما را تمدید نمی کند. اگر اجازه اقامت شما در خطر است، باید بلافاصله با یک مرکز مشاوره تماس بگیرید. اطلاعات بیشتر در این مورد را در فصل کودکان متولد آلمان بخوانید.