حقوق زنان در آلمان

طبق قانون عمومی برابری فرصت‌های کاری و درآمد (allgemeinem Gleichbehandlungsgesetz (AGG))، زنان و مردان باید در این کشور برابر باشند. اما با وجود اینکه درصد زیادی از زنان در آلمان دارای تحصیلات مشابه و یا بالاتر از مردان هستند، هنوز تعداد زنان در پست‌های اجرایی پایین است.

برای افزایش حضور زنان در موقعیت‌های مدیریتی، از ماه مه سال ۲۰۱۵، قانون جدید مشارکت برابر زنان و مردان در پست‌های مدیریتی (FüPoG)اجرایی شده است. این قانون در ماه اوت سال ۲۰۲۱ بسط داده شده (FüPoG II) و شرکت‌های بزرگ در هر دو بخش‌ خصوصی و عمومی را مکلف به افزایش سهم زنان در کمیته‌های نظارتی، بخش مدیران و مقامات ارشد مدیریتی می‌کند. سهم زنان از اشتغال، در سطحی وسیع موضوعی مورد بحث است. از زمان اجرایی شدن این قانون، سهم زنان از اشتغال در حوزه‌های فوق‌الذکر کمی افزایش یافته است.

وضعیت در حوزه‌‌ی مشارکت سیاسی هم به همین منوال است و زنان در این حوزه نیز مشارکت و نمایندگی پایینی دارند. گرچه برای ۱۶ سال،  یک زن (آنگلا مرکل) صدر اعظم آلمان بود، اما سهم زنان در سیاست به طور کلی و به ویژه در سطح سیاست محلی هنوز پایین تر از مردان است. احزاب آلمانی رویکردهای مختلفی نسبت به این موضوع زنان دارند. برخی احزاب دارای سهمیه‌ی ثابت برای مشارکت زنان هستند و برخی دیگر چنین سهمیه‌‌ای ندارند.  در مجموع تلاش می‌شود تا در حوزه‌ی سیاسی زنان و مشارکت آنها در زندگی اجتماعی و اقتصادی ارتقا داده شود.

اگر احساس می‌کنید که به دلیل جنسیت یا هویت جنسی خود مورد دچار تبعیض قرار می‌گیرید، می توانید با دفتر  دولتی مبارزه با تبعیض به شماره ۰۳۰۱۸۵۵۵۱۸۵۵ تماس بگیرید. مراکز مشاوره‌ی این دفتر در منطقه خود را در وب سایت آنها بیابید. 

مراکز مشاوره‌ی غیر دولتی در زمینه‌ی مبارزه با تبعیض را در وبسایت Seite des Antidiskriminierungsverbandes Deutschland پیدا می‌کنید.

به طور متوسط درآمد زنان در آلمان کمتر از مردان بوده وعلت آن هم بخشا اشتغال زنان در مشاغل با درآمد‌ پایین‌تر ( مثل مشاغل خدمات اجتماعی) است. اما در عین حال،  زنان اغلب در برابر انجام کار مشابهی که همتایان مرد آنها انجام می دهند،  نیز دستمزد کمتری دریافت می‌کنند. سالهاست که سیاستمداران در مورد راهکار‌های  مختلف ارتقاء برابری حقوق و مزایا زنان و مردان بحث می‌کنند، اما تاکنون تغییرات زیادی حاصل نشده است. به منظور آگاهی‌بخشی در مورد این معضل، یک روز در سال به نام روز برابری دستمزد نام‌گذاری شده است.

علاوه بر آن، مسئولیت اصلی رسیدگی به خانه و خانواده، مراقبت از فرزندان و افراد مریض یا کهن‌سال خانواده، کماکان عمدتا بر شانه‌های زنان است. در قبال انجام این وظایف، مزدی به زنان پرداخت نشده و اغلب حتی کار محسوب نمی‌شوند. این موضوع در مورد کار‌های داوطلبانه اجتماعی و فرهنگی، که عمدتا توسط زنان انجام می شود، صادق است.

اگر چه در آلمان تعداد زنان شاغل روز‌به‌روز بیشتر می‌شود، اما هنوز هم مرد به عنوان نان‌آور اصلی دیده می‌شود که موظف به انجام کارهای خانه نیست.

برای پیدا کردن یک کار با درآمد خوب در آلمان، اولین قدم یادگیری زبان آلمانی است. علاوه بر دوره‌های ادغام که از سوی اداره‌ی بامف (BAMF) ارائه می‌شود، می‌توانید از دوره‌های ادغام ویژه برای والدین و زنان هم استفاده کنید و با سیستم مراقبت از کودکان و مدرسه بیشتر آشنا شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این دوره‌ها در محل زندگی خود، می‌توانید به مراکز مشاوره، اداره‌ی امور اتباع بیگانه (Ausländerbehörde) ، اداره‌ی کار (Arbeitsagentur)، جاب‌سنتر و یا مستقیما مدارس ارائه‌دهنده‌ای دوره‌های ادغام مراجعه نمایید.

دروب سایت stark-im-beruf.de  می توانید مراکز مشاوره‌ی کمک به مادران برای (باز)ادغام در بازار کار در نزدیکی محل زندگی خود را بیابید. بعضی از این مراکز مخصوص زنان پناهنده هستند.

در آلمان، تحت شرایط خاص، شما حق دارید به طور خودخواسته بارداری خود پایان دهید. فرصت شما برای انجام اینکار تنها در ۱۲ هفته‌ی اول بارداری است و صرفا پس از انجام مشاوره‌ی تخصصی  بحران بارداری و  با همراهی حضور یک پزشک می‌توانید به بارداری خود پایان دهید. پس از ۱۲ هفته‌ی اول، سقط‌جنین تنها در موارد استثنایی امکان‌پذیر خواهد بود. در صفحه‌ی معلوماتی بارداری در این باره بیشتر بخوانید.

اگر کسی شما را مجبور به پایان دادن بارداری (سقط جنین )کند و یا اگر در مورد پایان خود‌خواسته‌ی بارداری سوالی دارید، می‌توانید با خط تلفن «فوریت‌های دوران بارداری» تماس بگیرید: ۰۸۰۰۴۰۴۰۰۲ وهمچنین می‌توانید نزدیک‌ترین مرکز مشاوره در منطقه‌ی خود را اینجا familienplanung.de بیابید.

در آلمان، ناقص‌سازی جنسی زنان  (FGM) ممنوع است. از سپتامبر  ۲۰۱۳  طبق بند ۲۲۶ قانون جزای آلمان، مرتکبین این جرم محکوم به حبس میشوند. همچنان این قانون حتی والدینی را که دختران خود برای انجام این عمل به کشور دیگری انتقال دهند، نیز مشمول مجازات خواهند بود. از سال ۲۰۰۵، ناقص‌سازی جنسی زنان (FGM) آزار مبتنی بر جنسیت شناخته شده و می‌تواند دلیل قانونی برای پناهندگی در آلمان باشد، اما تعداد  زنانی که به این دلیل پناهندگی گرفته‌اند زیاد نیست.

عواقب ناشی ناقص‌سازی جنسی زنان می‌تواند شامل از بین رفتن احساس جنسی، درد، خونریزی شدید، دشواری حین دخول جنسی و زایمان، ناباروری، خطر ابتلا به HIV و هپاتیت، مسمومیت خونی و قاعدگی، شوک، ترومای روانی و افسردگی باشد. در اغلب موارد بعد از انجام ختنه، احساس رضایت از رابطه‌ی جنسی برای زن دیگر ممکن نیست. بسیاری از دختران در حین انجام این عمل یا بعد از آن جان خود را از دست می‌دهند.

اگر در معرض خطر ناقص‌سازی جنسی هستید یا کسی شما را به انجام آن تهدید می‌کند، می‌توانید به طور ۲۴ ساعته به شماره کمکی ۰۸۰۰۱۱۶۰۱۶ به تماس شوید. کارکنان این مرکز امکان صحبت به زبان‌های مختلف را دارند.

در آلمان، بازسازی آلت تناسلی زنانه توسط جراحان پلاستیک انجام می‌شود. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید. در برلین «مرکز قربانیان ناقص‌سازی جنسی» (Desert Flower Center Waldfriede – DFC)برای کمک به زنان و دختران قربانی این عمل تاسیس شده است. در این مرکز، نه تنها اثرات فیزیکی، بلکه جنبه‌های روحی‌روانی این مشکل نیز به صورت رایگان و ناشناس حتی بدون داشتن بیمه صحی و بهداشتی درمان می شود.

بعضی از انواع آزار و ستم  یا منحصرا زنان را تهدید می‌کند یا بیشتر شامل زنان می‌شوند تا مردان و در نتیجه می‌توانند دلایل پناهندگی برای زنان محسوب شوند، نظیر:

• اعمال خشونت‌آمیز در زمینه آزار و اذیت به دلیل فعالیت‌های سیاسی، تعلقات قومی یا مذهبی (مثلا آدم‌ربایی، بردگی و تجاوز جنسی به زنان ایزدی توسط اعضای گروه تروریستی داعش در عراق).

• آزار و شکنجه زنان به عنوان مثال سنگسار ، اجبار آنها به سقط‌جنین یا تهدید به انجام آن به منظور اجرای هنجارهای حاکم و مفاهیم عرفی و اخلاقی.

• آزار و شکنجه زنان در فضاهای خصوصی (خانواده) به دلیل عدم حمایت دولت از زنان که نتیجه‌ی پایین بودن شأن‌ و نقش زنان در جامعه بوده و شامل موارد زیر است: ناقص‌سازی جنسی زنان (ختنه)، ازدواج اجباری  و کودک‌همسری، اجبار زنان به کار جنسی (تن‌فروشی)، خشونت جنسی، اسید‌پاشی و همچنان قاچاق زنان و دختران.

اگر قربانی ستم و آزار مختص به زنان هستید، می‌توانید از اداره‌ی بامف (BAMF) درخواست کنید که مصاحبه‌ی پناهندگی شما تنها با حضور مصاحبه‌کننده و مترجم زن انجام شود، و مصاحبه پناهندگی شما در بامف (BAMF) با زنان انجام شود. قبل از انجام مصاحبه از یک وکیل یا مرکز مشاوره کمک بگیرید. اداره‌ی بامف به ندرت دلایل آزار اذیت خاص زنان را به عنوان دلایل بسنده برای پناهندگی می‌پذیرد. برای پیدا کردن مراکز مشاوره به سایت proasyl.de مراجعه نمایید

هرگونه ازدواج مدنی (رسمی) یا مذهبی که یکی از طرفین آن زیر ۱۸ سال  سن داشته باشد، کودک‌همسری محسوب می شود. مطابق قانون در آلمان از از ماه جولای ۲۰۱۷، برای ازدواج باید حداقل ۱۸ سال  سن داشته باشید .

در عین حال، قوانین مربوطه در مورد افرادی که زیر سن قانونی خارج از آلمان ازدواج کرده‌ و قصد دارند همسر خود را به آلمان بیاورند، نیز سخت‌تر شده است.  اگر در زمان عقد نکاح، یکی از طرفین زیر ۱۶ سال سن داشته باشد، این ازدواج از نظر دولت آلمان اعتباری نداشته و نمی‌توانید برای همسر خود تقاضای ویزا کنید. همچنین ازدواج افراد بین ۱۶ تا ۱۸ سال، مگر در شرایط استثنایی و خاص، توسط دادگاه باطل خواهد شد. شایان ذکر است که بیشتر قربانیان کودک‌همسری زنان هستند. 

علاوه بر کودک‌همسری، ازدواج اجباری نیز همچنان یک مشکل بزرگ است. ازدواج اجباری به ازدواجی گفته می‌شود که خلاف خواست و اراده‌ی حداقل یکی از طرفین صورت بگیرد که البته این نوع ازدواج با ازدواج‌های سنتی تفاوت دارد. در ازدواج سنتی، طرفین از طریق خانواده‌های خود یا بنگاه‌های همسریابی با همسر آینده‌ی خود آشنا شده و هر دو به ازدواج رضایت دارند.. از ماه فبروری سال ۲۰۱۵، اجبار فرد به ازدواج،  طبق بند ۲۴۰ قانون جزا جرم محسوب شده و  مورد پیگرد قانونی و مجازات قرار می‌گیرد.

پیوند خانواده (الحاق به همسر) در آلمان تنها زمانی امکان‌پذیر است که ازدواج شما اجباری نبوده باشد. اگر اختلاف سنی چشمگیری با همسرتان داشته باشید یا اگر این ظن وجود داشته باشد که شما و همسرتان از یکدیگر شناخت کافی ندارید، مقامات دولتی در آلمان، این ازدواج را بررسی حقوقی و قانونی می‌کنند تا ثابت شود که ازدواج اجباری بوده یا خیر.

اگر قربانی ازدواج اجباری یا کودک‌همسری هستید یا در معرض تهدید به انجام آن قرار دارید، می‌توانید با  مرکز niedersächsische Krisentelefon gegen Zwangsheirat به شماره‌ تلفن (۰۸۰۰۰۶۶۷۸۸۸) یا آدرس ایمیل  zwangsheirat@kargah.de به تماس شوید.  کارکنان این مرکز امکان صحبت به زبان‌های مختلف را دارند و در روزهای دوشنبه تا پنجشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۴ بعد‌از‌ظهر و روزهای جمعه از ساعت ۹ صبح تا ۱:۰۰ بعد‌از‌ظهر در دسترس خواهند بود. خط تلفن اضطراری (۰۸۰۰۰۱۱۶۰۱۶ ) نیز به صورت شبانه‌روزی و به زبان‌های مختلف پاسخگوی مشکلات و سوالات شماست.

از سال۲۰۰۱ در آلمان کار جنسی (تن‌فروشی) در آلمان قانونی بوده و شغل محسوب می‌شود. و به عنوان یک کار به رسمیت شناخته می‌شود. این تغییر قانون قرار بوده شرایط از کارگران جنسی محافظت کرده و بهره‌کسی از آنان را جرم‌انگاری کند. اما متأسفانه این تغییرات تاثیر چندانی نداشته و بهره‌کشی جنسی و قاچاق  زنان همچنان یک مشکل عمده است. قاچاق انسان (از جمله قاچاق زنان) جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود. این جرم در دستور‌العمل اتحادیه‌ی اروپا علیه قاچاق انسان، شکل مدرن برده‌داری و تجارتی پرسود از طریق جنایت سازمان‌یافته توصیف می‌شود.

اگر شما هم قربانی قاچاق زنان هستید، می‌توانید با خط  تلفن اضطراری (۰۸۰۰۰۱۱۶۰۱۶) تماس بگیرید. کارکنان این مرکز به شکل شبانه‌روزی و به زبان‌های مختلف پاسخگوی شما خواهند بود. 

خشونت علیه زنان اشکال مختلفی دارد متاسفانه بسیار رایج است. مهمتر از همه، خشونت خانگی مشکل بزرگی است در بسیاری از خانواده ها اتفاق می‌افتد. بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط «وزارت امور خانواده، سالمندان، زنان و جوانان» (BMFSFJ)   از هر چهار زن در آلمان، یک زن در طول زندگی خود حداقل یک بار خشونت خانگی را تجربه کرده است. برای حمایت بیشتر از این زنان، در سال ۲۰۰۲  قانون حفاظت از زنان در برابر خشونت نافذ شده است. این قانون به پلیس اجازه می دهد تا اقدامات فوری و قبل از برگزاری دادگاه  را برای محافظت از زنان در معرض خطر عملی کند. به عنوان مثال، مرتکب خشونت خانگی ممکن است فورا توسط پلیس از محل زندگی مشترک با قربانی اخراج شود. 

اما خشونت علیه زنان چگونه تعریف می‌شود؟ مطابق با «بیانیه‌ی سازمان ملل متحد درباره‌ی پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان» (UN Declaration on the Elimination of Violence against Women)، خشونت شامل اعمال یا تهدید به انجام اعمالی است که به موجب آن به یک زن، به صرف زن بودن،  متضرر آسیب‌ یا رنج جسمی، جنسی یا روحی شود. همچنین اجبار زنان به انجام کاری خلاف میل و اراده‌ی خود و یا سلب آزادی آنها نیز خشونت علیه زنان محسوب می‌شود. به طور مثال اگر یک زن بر خلاف میل خود در فضای خصوصی یا عمومی حبس شود، این اقدام سلب آزادی آن زن ، و در نتیجه خشونت، محسوب می‌شود.

در آلمان، موسسات زیادی زنان را در برابر خشونت جسمی، جنسی و روانی کمک و حفاظت می‌‌کنند که از جمله به مراکز مشاوره و خانه‌های امن برای زنان اشاره کرد. خانه‌های امن مراکزی هستند که از زنان خشونت‌دیده محافظت می‌کنند و این زنان می‌توانند تا زمان روشن شدن وضعیت زندگی‌شان در آن زندگی کنند. آدرس‌ها این خانه‌ها محرمانه است و هیچ کس نمی تواند شما را در آنجا پیدا کند. متأسفانه تعداد این خانه‌های امن در آلمان کافی نیست و بعضا ممکن است جای خالی برای پذیرفتن فرد جدید نداشته باشند. اما در هر صورت کارکنان این مراکز به شما کمک می‌کنند تا جای امنی پیدا کنید. در دو وبسایت  www.frauen-gegen-gewalt.de و frauenhauskoordinierung.de می‌توانید مراکز مشاوره (با امکان مشاوره به زبان‌های مختلف) و خانه‌های امن اطراف محل زندگی خود را پیدا کنید

خط تلفن اضطراری ( ۰۸۰۰۰۱۱۶۰۱۶) نیز به طور شبانه‌روزی و به زبان‌های مختلف پاسخگوی شماست. 

برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد به بخش «خشونت خانگی» وب‌سایت ما مراجعه نمایید. 

در غالب موارد، مرز بین آسیب جنسی یا آزار جنسی و حتی تجاوز بسیار باریک و نامشخص است. 

آزار جنسی عموما به اقداماتی اطلاق می‌شود که  خلاف خواست قربانی و از طریق اعمال خشونت یا تهدید به خشونت انجام می‌پذیرد. شدید‌ترین نوع آزار جنسی تجاوز است. 

آسیب جنسی اغلب به مواردی اطلاق می‌شود که در محیط‌های عمومی، خانه یا محل‌ کار، فردی کاملا غریبه، آشنا، دوست، همکار یا رییس شما 

•  شما را علیرغم میل‌تان لمس کند

•  به شما خیره شود

•  به شما توهین کلامی کند

• شما را مجبور به رابطه‌ی جنسی نماید 

• شما را مجبور به تماشای رابطه‌ي جنسی افراد دیگری نماید

•  در مورد جنسیت یا هویت جنسی شما از الفاظ توهین‌آمیز استفاده کند 

•  شما را با القاب یا نام‌های  نامناسب خطاب قرار دهد. 

آزار جنسی، آسیب جنسی و یا تجاوز در آلمان، همچون بسیاری کشورهای دیگر، جرم قابل پیگرد قانونی محسوب می‌شود. قربانیان می‌توانند به طور مستقیم به پلیس مراجعه کنند و یا با مراکز مشاوره (حتی به صورت ناشناس) تماس بگیرند. 

بسیاری از زنانی که مجبور به ترک کشور خود شده‌اند، در طول مسیر فرار یا پس از رسیدن به آلمان، مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرند. اگر می‌خواهید درباره‌ی تجربیات خود صحبت کنید، می‌توانید از مراکز مشاوره یا روان‌درمانی کمک بگیرید. اگر در حال حاضر، برای مثال در کمپ پناهجویی، تحت خشونت هستید یا تهدید می‌شوید، می‌توانید به مددکاران کمپ یا مراکز مشاوره‌ی خارج از کمپ مراجعه نمایید. شما این حق را دارید که در مکانی امن زندگی کنید. 

در دو وبسایت     www.frauen-gegen-gewalt.de و frauenhauskoordinierung.de می‌توانید مراکز مشاوره (با امکان مشاوره به زبان‌های مختلف) و خانه‌های امن اطراف محل زندگی خود را پیدا کنید

خط تلفن اضطراری ( ۰۸۰۰۰۱۱۶۰۱۶) نیز به طور شبانه‌روزی و به زبان‌های مختلف پاسخگوی شماست. 

مهم است بدانید که: طبق نظر‌سنجی موسسه‌ی YouGov، نیمی از زنان ساکن آلمان حداقل یک بار خشونت جنسی را تجربه کرده‌اند. با این حال بسیاری از آنها به خاطر ترس یا شرم در این باره صحبت نمی‌کنند. 

کمپین‌های زیادی به آگاهی‌رسانی در این زمینه مشغولند. یکی از این کمپین‌ها، «#من‌هم» (#metoo)  است. این کمپین نشان داده که حرف زدن از خشونت جنسی تا چه اندازه مهم است.