آیا می‌توانم کسب‌و‌کار شخصی خودم را به راه بیاندازم؟

بله، اگر تبعه‌ی یکی از کشورهای خارج از اتحادیه‌ی اروپا هستید، برای این کار نیاز به اقامت پاراگراف ۲۱ قانون اقامت دارید. اطلاعات بیشتر در این مورد را اینجا بخوانید.

اطلاعات تکمیلی و حاوی جزییات بیشتر در مورد نحوه‌ی درخواست ویزا و ورود به آلمان را می‌توانید در وب‌سایت                              Wir gründen in Deutschland نیز ببینید که به چندین زبان مختلف در دسترس است.

 برای اینکه بتوانید کسب‌و‌کار شخصی داشته باشید، باید در جواز اقامت شما صراحتا درج شده باشد «مجاز به اشتغال به کار» و یا «مجاز به خود‌‌اشتغالی». اگر درخواست پناهندگی شما پذیرفته شده باشد و عنوان Asylberechtigte*r یا“Flüchtling” داشته باشید یا اقامت حمایت جانبی دریافت کرده باشید، قاعدتا این جملات باید روی برگه‌ی سبز‌رنگی که به همراه کارت اقامت به شما داده می‌شود، نوشته شده باشد. در صورتی که واجد شرایط لازم باشید، باید اقامت خود را به اقامت پاراگراف ۲۱ تغییر دهید. اطلاعات لازم در مورد تغییر نوع و هدف اقامت را در ادامه خواهید خواند.

اگر بر مبنای نوع اقامت خود، اجازه‌ی خود‌اشتغالی ندارید ولی واجد  شرایط لازم هستید، می‌توانید به اداره‌ی امور اتباع بیگانه (Ausländerbehörde) مراجعه کرده و تقاضای دریافت اقامت بر مبنای بند ۶ پاراگراف ۲۱ نمایید.

اگر در حال حاضر اقامتی دارید که به شما اجازه‌ی خود‌اشتغالی می‌دهد، بله.

درخواست تغییر اقامت را باید در اداره‌ی امور اتباع بیگانه در محل زندگی خود ثبت کنید. برای راه‌اندازی کسب‌و‌کار تجاری (Gewerbe) به اقامت بر مبنای بند ۱ پاراگراف ۲۱ و برای اشتغال به کار آزاد (Freien Beruf) به اقامت بر مبنای بند ۵ پاراگراف ۲۱ نیاز دارید. برای گرفتن هر دو نوع اقامت، باید واجد پیش‌شرط‌هایی باشید که ادامه توضیح داده شده است.

جزییات بیشتر در مورد تغییر اقامت را در وب‌سایت Wir gründen in Deutschland  بخوانید.با انتخاب نوع اقامت فعلی خود روی وب‌سایت، می‌توانید ببینید که آیا امکان تغییر اقامت را دارید یا خیر. این وب‌سایت به چندین زبان در دسترس است.

هرچه بیشتر و  بهتر بتوانید به مقامات اداره‌ی امور اتباع بیگانه نشان دهید که ایده‌ی اقتصادی شما موفق خواهد بود، شانس موافقت با درخواست شما بیشتر می‌شود. برای این کار باید طرح اقتصادی‌ای داشته باشید که در آن تحلیل بازار (Marktanalyse) نیز دیده شده باشد. این طرح اقتصادی در اغلب موارد توسط اتاق صنایع و بازرگانی یا اتاق صنایع یدی بررسی می‌شود. 

نحوه‌ی دقیق ارائه‌ی مدارک توسط اداره‌ی امور اتباع بیگانه‌ی مربوطه تعیین می‌شود و قوانین سراسری یکسانی در این مورد وجود ندارد.

در حالت کلی، زمانی با درخواست موافقت می‌شود که متقاضی واجد شرایط زیر باشد:

1. ایده‌ی تجاری مورد‌نظر منفعت اقتصادی داشته و یا در منطقه مورد نیاز باشد،
2. فعالیت مورد‌نظر بالقوه‌ تاثیرات  مثبت اقتصادی به همراه داشته باشد،
3. ایده‌ی تجاری مورد‌نظر به لحاظ تامین مالی تضمین‌شده باشد.

اگر بیش از ۴۵ سال سن دارید، به غیر از موارد بالا باید تمکن مالی کافی برای دوران بازنشستگی خود نیز داشته باشید.

خوب است بدانید که: اگر واجد شرایط زیر هستید، نیازی به برآورده کردن سه مورد فوق‌الذکر نخواهید داشت:

• فارغ‌التحصیل یک دانشگاه آلمانی هستید

یا

• تحت عنوان محقق (Forscher*in) یا دانش‌پژوه (Wissenschaftler*in)، اقامت 18b، 18d یا بند یک پاراگراف 19c دارید.

 یا

• کارت آبی  اقامت اتحادیه‌ی اروپا (Blaue Karte EU) دارید

  اما در هر صورت، فعالیت اقتصادی مورد‌نظر شما باید با مدرک تحصیلی دانشگاهی‌تان هم‌خوانی داشته باشد.

برای ثبت درخواست اقامت به منظور اشتغال به کار آزاد، نیازی به ارائه‌ی مدارکی نظیر مدارک لازم برای راه‌اندازی کسب‌و‌کار شخصی ندارید. اما باید ثابت کنید که:

• ایده‌ی تجاری مورد‌نظر به لحاظ تضمین مالی شده است،
• اگر بیش از ۴۵ سال سن دارید، تمکن مالی کافی برای دوران بازنشستگی خود دارید.
• طرح اقتصادی‌ای دارید که احتمال موفقیت ایده‌ی تجاری شما در آن دیده شده است.

بسیاری از «مشاغل آزاد» به مدرک دانشگاهی نیاز دارند. اما در بعضی مشاغل ارائه‌ی گواهی مهارت‌های اکتسابی از طریق خودآموزی (بدون مدرک دانشگاهی) نیز کافی است. در ادامه اطلاعات بیشتری در این مورد خواهید خواند.

علاوه بر این، به مجوز کار (Berufserlaubnis) یا تاییدیه‌ی مراجعه مسئول برای حرفه‌ی مربوطه (برای مثال پزشک، وکیل و یا معمار) نیاز دارید. 

به جز این، باید ببینید که آیا حرفه‌ی شما در آلمان به رسمیت شناخته می‌شود یا خیر و آیا شما همه‌ی مهارت‌های لازم برای اشتغال به این حرفه در آلمان را دارید یا خیر. اطلاعات بیشتر در این زمینه را اینجا بخوانید.  

این موضوع بستگی به حرفه‌‌ی شما دارد. دو نوع حرفه‌ و شغل متفاوت وجود دارد که اصطلاحا «مشاغل بی‌نیاز از مجوز» و «مشاغل محدود به مجوز» نامیده می‌شوند. در بسیاری از مشاغل باید مهارت‌خای خود را اثبات کرده و تاییدیه بگیرید. این قانونه به طور مشخص در ارتباط با مشاغل تخصصی نظیر  حقوق‌دان و پزشک و همینطور مشاغل یدی، صادق است. در اینجا می‌توانید مهارت‌ها و الزامات مربوط به هر حرفه را یافته و ببینید که آیا نیاز به ارزش‌یابی و گرفتن تاییدیه دارید یا خیر. 

در بعضی مشاغل ممکن است نیاز باشد گواهی تکمیلی صلاحیت شغلی اخذ کنید، برای مثال در مشاغل یدی، نیز به کسب عنوان «استادکار» دارید. 

استثنائاتی هم وجود دارد که در وب‌سایت Wir gründen in Deutschland  خواهید خواند.

بله، نیروی کار متخصص می‌تواند درخواست نوعی کمک مالی کند که اصطلاحا (Gründerstipendium) نامیده می‌شود. در یکی از حالات زیر، می‌توان تقاضای اقامت پاراگراف ۲۱ را ثبت کرد: 

• این کمک مالی از یک سازمان اقتصادی آلمانی 

  یا

• از یک نهاد دولتی آلمانی و از محل بودجه‌های عمومی، دریافت شده باشد. 

کمک مالی به منظور تامین هزینه‌های راه‌اندازی کسب‌و‌کار شخصی و هزینه‌ی زندگی شما پرداخت می‌شود. اجازه‌ی اقامت شما در این حالت، تا زمانی اعتبار خواهد داشت که کمک‌هزینه برقرار باشد. (نهایتا ۱۸ ماه)

به غیر از این کمک مالی، کمک‌هزینه‌های دیگری هم موجود است که توسط جاب‌سنتر یا آژانس فدرال کار پرداخت می‌شود. در عین حال، تمکان گرفتن وام نیز وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا و اینجا را بخوانید.

مرجع اولیه برای گرفتن اطلاعات در این مورد وب‌سایت Wir gründen in Deutschland است. این وب‌سایت به بیش از ده زبان، در دسترس مهاجرانی است که قصد دارند در آلمان کسب‌و‌کار شخصی خود را راه‌اندازی کنند. در عین حال، شبکه‌ی مشاوره‌‌ی رایگانی نیز در آلمان موجود است که می‌توانید از آن کمک بگیرید. 

در وب‌سایت gruenderplattform.de نیز اطلاعات، خدمات و ایده‌های زیادی برای راه اندازی کسب‌و‌کار شخصی به زبان آلمانی پیدا خواهید کرد.

خدمات حمایتی زیر برای زنانی است که قصد راه‌اندازی کسب‌و‌کار شخصی دارند:

• مراکز مشاوره و حمایتی bundesweiten Gründerinnenagentur (bga)
• برنامه‌ی حمایتی موسسه‌ی Social Business Women e. V.
• فهرست خدمات حمایتی وزارت اقتصاد و انرژی برای زنان

در اینترنت نیز می‌توانید با جستجوی کلید‌واژه‌هایی نظیر “Frauen gründen” خدمات حمایتی موجود در سطح محلی را بیابید.