کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا (Blaue Karte EU)

تغییرات در قانون کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا از ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳ مهاجرت به آلمان را برای نیروی کار متخصص ساده‌تر کرده است. به عنوان مثال، حداقل حقوق مورد نیاز برای درخواست این اقامت کمتر از قبل است. علاوه بر این، متخصصان در حوزه‌‌های کاری بیشتری می‌توانند برای برای دریافت این اقامت اقدام کنند. از جمله:

• افرادی که مدرک دانشگاهی آلمانی و پیشنهاد شغلی یا قرارداد کاری معتبر و مرتبط با تحصیلات خود دارند.
•  افرادی که مدرک دانشگاهی خارج آلمان آنها در آلمان به رسمیت شناخته می‌شود و پیشنهاد شغلی یا قرارداد کاری معتبر و مرتبط با تحصیلات خود دارند.
• افرادی با مدرک تحصیلی معادل مدرک دانشگاهی که پیشنهاد شغلی یا قرارداد کاری معتبر و مرتبط با تحصیلات خود دارند.

برای افراد فوق‌الذکر حداقل حقوق ناخالص (قبل از کسر مالیات) باید ۴۸۳۰۰ یورو در سال باشد (اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۵) یعنی ۵۰٪ از سقف سهم از بیمه‌ی بازنشستگی. برای مشاغل تخصصی که نیاز به  تاییدیه دولتی از دولت آلمان دارند (اصطلاحا Regelberufe):

• افرادی که در (در موسسات آموزش عالی، کالج‌های فنی و آکادمی‌های شغلی)  اوسبیلدونگ حداقل سه ساله انجام داده‌اند و مدرک دریافتی آنها معادل مدرک دانشگاهی است. این مدرک باید با طبقه‌بندی استاندارد‌های بین‌المللی آموزش (ISCED 2011) یا حداقل سطح ۶ مقررات آکادمیک اروپایی مطابقت داشته باشد. این مشاغل در حال حاضر شامل مدیران اقتصادی متخصص، استاد‌کاران رشته های صنایع دستی، فنی-تجاری، کشاورزی یا حرفه‌های هنری، مربیان و پرستاران و مددکاران افراد دارای معلولیت نیز میشود. دوره‌ی اوسبیلدونگ باید معادل یک دوره‌ی اوسبیلدونگ آلمانی باشد، به همین دلیل این افراد معمولاً باید یک امتحان را با موفقیت پشت‌سر بگذارند. اگر مطمئن نیستید که شرایط لازم را دارید یا خیر، لطفا به بخش «کجا می توانم مشاوره و پشتیبانی دریافت کنم؟» مراجعه کنید.

• نیروی کار متخصص برای مشاغل مورد نیاز در آلمان (Mangelberufen) که از اداره‌ی فدرال کار آلمان (Bundesagentur für Arbeit)   تاییدیه‌  دارند، با داشتن حداقل درآمد ۸۰/۴۳۷۵۹ یورو در سال (اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۵) می‌توانند کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا دریافت کنند. این میزان حداقل درآمد به معنی ۳/۴۵٪ از سقف سهم سالانه‌ی بیمه‌ی بازنشستگی است. 

• افرادی که مدرک دانشگاهی خود را ظرف سه سال گذشته دریافت کرده‌اند و از اداره‌ی فدرال کار آلمان (Bundesagentur für Arbeit)   تاییدیه‌  دارند، نیز با داشتن حداقل درآمد ۸۰/۴۳۷۵۹ یورو در سال (اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۵) می‌توانند کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا دریافت کنند. این میزان حداقل درآمد به معنی ۳/۴۵٪ از سقف سهم سالانه‌ی بیمه‌ی بازنشستگی است. 

• شرایط ویژه برای متخصصین حوزه‌ی فناوری اطلاعات (IT): در برخی از مشاغل  مربوط به فناوری اطلاعات (IT-Berufen)، با تایید اداره‌ی کار فدرال آلمان، اگر فرد پیشنهاد کاری با درآمد حداقل ۸۰/۴۳۷۵۹ یورو در سال -که ۳/۴۵ درصد از سهم سالانه‌ی بیمه‌ی بازنشستگی محسوب می‌شود- داشته باشد، می‌تواند بدون مدرک تحصیلی نیز کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا دریافت کند (اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۵). درخواست‌دهنده باید ثابت کند که دارای مهارت‌ها، دانش و توانایی‌های خاصی است و  در هفت سال گذشته حداقل سه سال تجربه‌ی حرفه‌ای مرتبط داشته است. 

نکته‌ی حائز اهمیت: هنگام دریافت پیشنهاد کاری، اطمینان حاصل کنید که این شغل «با مهارت‌های شما مرتبط» بوده و اصطلاحا  "qualifikationsadäquat" است. به این معنی که باید با تحصیلات شما در موسسه‌ی آموزشی فنی‌حرفه‌ای یا دانشگاه مرتبط باشد. بنابراین نباید صرفاً شغلی بر مبنای آموزش فنی‌حرفه‌ای (Ausbildungsbeschäftigung) باشد که برای آن طبق پاراگراف 18b اقامت صادر می‌شود. 

لطفا توجه داشته باشید که: پیشنهاد شغلی که با آن برای کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا درخواست می‌کنید باید از زمان اجرایی شدن قانون جدید، برای یک دوره‌ی کاری حداقل  ۶ ماهه اعتبار داشته باشد. 

نکته‌ی حائز اهمیت: شغل‌های اصطلاحا (Mangelberufen/ Engpassberufen) مشاغلی هستند که آلمان در آن حوزه  با کمبود نیروی کار متخصص مواجه است. برای اشتغال در این دسته از مشاغل، به تاییدیه‌ی اداره‌ی کار فدرال آلمان نیاز دارید. هدف از صدور تاییدیه این است که نیروی کار غیرآلمانی با شرایط کاری نامساعد و پایین‌تر از نیروی کار آلمانی مشغول به کار نشود، شغل موردنظر با مهارت‌ها و تجربیات آنها مرتبط و متناسب باشد و اساسا عقد قرارداد کاری برای شغل مربوطه در آلمان امکان‌پذیر باشد. در اینجا فهرست جامعی از این مشاغل را می‌بینید.

توجه داشته باشید که برای برخی از مشاغل مانند پزشکی، وکالت و ... داشتن اجازه‌ی کار جداگانه و معادل‌سازی مدرک تحصیلی الزامی است. اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع را در فصل "تایید مدارک تحصیلی خارجی" بیابید. 

برای تسریع روند صدور تاییدیه، کارفرمای آینده‌ی شما می‌تواند پیش از ورود شما به آلمان در «دفتر مرکزی کاریابی نیروی متخصص خارجی»  (Zentralen Auslands- und Fachvermittlung (ZAV)) برای گرفتن تاییدیه اقدام کند. 

مقامات اداره‌ی اتباع بیگانه یا همان اداره‌ی اقامت/مهاجرت(Ausländerbehörde)  مسئول بررسی درخواست‌ها و صدور کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا هستند.

• اگر ساکن آلمان هستید، برای دریافت کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا به اداره‌ی اقامت/مهاجرت (Ausländerbehörde) محل زندگی خود  مراجعه نمایید. 

   

• اگر حداقل ۱۸ ماه یک کارت آبی اتحادیه اروپا را از یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا داشته باشید، می‌توانید بدون نیاز به ویزای کار به منظور اشتغال وارد آلمان شوید. اما پس از آن باید برای دریافت کارت آبی به اداره‌ی مهاجرت (Ausländerbehörde) آلمان درخواست دهید. ظرف یک ماه پس از ورود به آلمان برای کارت اتحادیه اروپا اقدام کنید. تا زمانی که مقامات مهاجرت تایید نکنند، اجازه کار ندارید.

• اگر شهروند یک کشور غیر اروپایی هستید و  نه در آلمان زندگی می‌کنید، نه در یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، قاعدتا ابتدا باید در سفارت آلمان در کشور محل زندگی خود درخواست ویزای کار کنید. پس از ورود به آلمان (و قبل از انقضای ویزا) می توانید برای دریافت کارت آبی اتحادیه اروپا به اداره‌ی مهاجرت (Ausländerbehörde) آلمان درخواست دهید.

   

• اگر در حال حاضر در آلمان هستید، به عنوان مثال، با ویزای شینگن (ویزای توریستی)، و در طول اقامت خود شغلی را پیدا می‌کنید که شرایط لازم برای کارت آبی اتحادیه اروپا را داشته باشد، می ‌توانید برای دریافت کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا در اداره‌ی مهاجرت اقدام کنید. (ماده‌ی ۳۹ بند ۱ AufenthV و ماده ۴ قانون اقامت).

اما توجه داشته باشید که: در این شرایط هیچ تضمینی برای دریافت کارت آبی وجود ندارد. حتی اگر تمام شرایط لازم را داشته باشید، مقامات اداره‌ی مهاجرت می‌توانند بر تکمیل روال ویزا برای کارت آبی اتحادیه اروپا اصرار کنند که شما به کشور خود برگردید و از آنجا اقدام کنید. بهتر است از قبل از یک وکیل مشاوره بگیرید.

اداره ‌های مهاجرت (Ausländerbehörde) آلمان را در وب‌سایت www.bamf.navi.de بیابید.

در صورت نیاز به ویزا جهت ورود به خاک آلمان، ابتدا باید به یکی از سفارت‌خانه‌ها و یا کنسول‌گری‌های آلمان در کشور خود و یا کشوری که در حال حاضر آنجا زندگی می‌کنید (حداقل شش ماه مقیم آن کشور باشید) یا یکی از کشورهای همسایه،  مراجعه نموده و با ارائه‌ی مدارک لازم درخواست ویزا  کنید. برای اطلاعات بیشتر به صفحه‌ی «ویزای کار آلمان برای افراد متخصص» مراجعه نمایید. 

نکته‌ی حائز اهمیت: روند رسیدگی به درخواست ویزای می‌تواند ماه‌ها زمان ببرد. اما اگر به عنوان نیروی کار متخصص قصد مهاجرت به آلمان را دارید، (طبق ماده a۸۱ قانون اقامت) تسریع این روند امکان‌پذیر است. برای این منظور، کارفرمای آینده شما در آلمان باید برای شما در اداره‌ی مهاجرت درخواست « تسریع روند صدور ویزا» (beschleunigtes Visumverfahren)کند.            

در نظر داشته باشید که: اینکه آیا برای ورود به آلمان به ویزا نیاز دارید یا خیر، بستگی به کشوری دارید که شهروند آن هستید. در وب سایت وزارت خارجه آلمان auswaertiges-amt.de  فهرستی از کشورهایی را خواهید دید که شهروندان آنها برای ورود به آلمان نیاز به ویزا دارند.

نکته‌ی حائز اهمیت: شهروندان ژاپن، کانادا، استرالیا، بریتانیا، ایرلند شمالی، ایالات متحده‌ی آمریکا، کره‌ي جنوبی، اسرائیل و نیوزلند می توانند بدون ویزا وارد آلمان شوند. اما پس از ورود به آلمان، باید برای گرفتن اجازه‌ی کار اقدام کنند.

 در صفحه‌ی «ویزای کار آلمان برای افراد متخصص»  می‌‌توانید فهرست مدارکی را ببینید که شهروندان کشورهای غیراروپایی هنگام درخواست ویزا به آن نیاز دارند. نظر به اینکه شهروند کدام کشور هستید، مدارک مورد نیاز می‌تواند متفاوت باشد. بهترین کار این است که با سفارت یا کنسولگری آلمان در کشور خود تماس گرفته و از آنها اطلاعات دقیق‌تری بگیرید. 

برای درخواست کارت آبی اقامت در اتحادیه‌ی اروپا، علاوه بر مدارک معمول درخواست ویزا، به این مدارک نیز احتیاج دارید:

• مدرک تحصیلی دانشگاه که با مدرک تحصیلی      مشابه در آلمان معادل‌سازی شده باشد. 
• قرارداد کار یا پیشنهاد شغلی با درآمد مشخص شده در آلمان. کارفرمای شما باید گواهی کار رسمی و امضا‌شده‌ای (Beschäftigungserklärung) برای شما بفرستد  که درآن درآمد ناخالص سالیانه‌ی شما قید شده باشد (حداقل حقوق مورد نیاز برای دریافت کارت آبی بالاتر توضیح داده شده است). 

لطفا توجه داشته باشید که: مدارک تحصیلی خارجی اول باید در آلمان معادل‌سازی و تایید شوند. اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع را در فصل "تایید مدارک تحصیلی خارجی" بیابید.

بعد از رسیدن به آلمان ۳ ماه وقت دارید تا به اداره‌ی اتباع بیگانه  (Ausländerbehörde ) در محل زندگی خود مراجعه کرده و  درخواست اقامت کنید. جهت ثبت درخواست، قاعدتا باید تمامی مدارک فوق‌الذکر را این‌بار تحویل مقامات این اداره داده و به علاوه‌ی آن مدارک دیگری از جمله گواهی محل زندگی (Polizeiliche Anmeldung) و قرارداد اجاره‌ی خانه‌تان را نیز ارائه کنید. مقامات این اداره بعد از بررسی مدارک شما تصمیم می‌گیرند که اجازه‌ی اقامت شما را  صادر کنند یا خیر.  

کارت آبی اتحادیه اروپا معمولا برای چهار سال صادر می شود. اگر قرارداد کاری شما کمتر از ۴ سال اعتبار داشته باشد، مدت اقامت مطابق با آن تنظیم می شود.

بله، می‌توانید شغل خود را تغییر دهید. قبل از مقررات جدید کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا (از ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳)، اگر فرد قصد داشت در طول دو سال اول اقامت تغییر شغل دهد، اداره‌ی امور اتباع بیگانه باید این تصمیم را تایید می‌کرد. اما در حال حاضر برای این کار نیازی به مجوز از مقامات اداره‌ی امور اتباع بیگانه ندارید.

توجه داشته باشید که اگر چه نیازی به اخذ مجوز ندارید، اما باز هم باید تغییر شغل خود را (در صورتی که حین دوازده ماه اول پس از شروع  به کار اتفاق بیافتد) به اداره‌ی امور اتباع بیگانه گزارش دهید در این مدت، مقامات این اداره ۳۰ روز فرصت دارند تا اشتغال به کار جدید شما را به حالت تعلیق درآورده و در صورتی که شغل جدید از شرایط صدور کارت آبی اتحادیه اروپا برخوردار نباشد، با این تصمیم مخالفت کنند.  دلیل این قانون این است که از اشتغال به کار فرد در شرایط نامناسب‌تر از نیروی کار آلمانی جلوگیری شده و از فرد در برابر شرایط نامساعد کاری محافظت شود.

لطفا توجه داشته باشید که: اگر در ۱۲ماه اول شروع به کار در آلمان شغل خود را تغییر دهید، مقامات اداره‌ی امور اتباع بیگانه این امکان را دارند که اشتغال به کار جدید را به مدت ۳۰ روز به حالت تعلیق درآورند، یعنی به مدت ۳۰ روز مجاز به شروع کار جدید نیستید! (حتی اگر از قبل در محل جدید شروع به کار کرده باشید).

همواره برای مقامات این اداره باید مسجل شود که شغل شما شرایط برخورداری از کارت آبی اقامت در اتحادیه‌ی اروپا را دارد. 

نکته‌ی حائز اهمیت: تغییر شغل خود را باید به مقامات این اداره اطلاع دهید. اگر به موقع این کار را انجام ندهید و شغل جدید الزامات کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا را برآورده نکند، مقامات دولتی آلمان می‌توانند کارت آبی اقامت در اتحادیه‌ی اروپا را برای شما و اعضای خانواده‌ی‌تان باطل کنند (ماده‌ی ۵۲ بند b۲ قانون اقامت).

پیوست (الحاق) به خانواده برای دارندگان کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا آسان‌تر است. به عنوان مثال، با داشتن کارت آبی، همسر شما نیازی به ارائه‌ی مدرک زبان آلمانی برای پیوستن به شما در آلمان ندارد. اگر درخواست کارت آبی اتحادیه اروپا را همراه با درخواست الحاق خانواده ارسال کنید، این دو درخواست همزمان بررسی می‌شوند. پس از ورود به آلمان، اعضای خانواده شما نیز باید از اداره‌ي امور اتباع بیگانه درخواست اجازه‌ی اقامت کنند.  لازم نیست ثابت کنید که آپارتمان محل زندگی شما به اندازه کافی بزرگ است یا پول کافی برای زندگی دارید یا خیر. علاوه بر این، خانواده‌ی شما بلافاصله پس از آمدن به اینجا اجازه کار خواهند داشت.

نکته‌ی حائز اهمیت: اعضای خانواده که با شما به آلمان نقل مکان می کنند، مجاز به دریافت کمک‌هزینه‌ی دولتی نیستند (مزایای اجتماعی طبق قانون SGB 2 یا SGB 12).

داشتن کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا همچنین به شما این امکان را می دهد که تنها پس از ۲۷ ماه اقامت در آلمان، اجازه‌ی اقامت دائم آلمان را دریافت کنید. در طول این مدت باید کار کرده باشید، بیمه‌ی بازنشستگی پرداخت کرده باشید و مدرک زبان آلمانی مقدماتی (A1) داشته باشید. با داشتن مدرک زبان سطح (B1)  می‌توانید ظرف مدت ۲۱ ماه بعد از شروع به کار در آلمان، درخواست اقامت دائم کنید. 

علاوه بر این، از تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳، مقررات جدید شرایط رفتن شما به کشورهای دیگر را راحت‌تر میکند: 

• اگر کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا را از یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا دارید، می توانید در هر ۱۸۰روز ، به مدت  ۹۰ روز در آلمان کار کنید، بدون اینکه نیاز به کسب اجازه‌ي اقامت یا اجازه‌ي کار در آلمان داشته باشید، مشروط بر اینکه شغل شما  در آلمان مستقیما با قرارداد کاری‌تان در کشور قبلی (کشوری که از آن کارت آبی دریافت کرده‌اید) و همچنین تحصیلات شما مرتبط باشد.

نکته‌ی حائز اهمیت: اگر کارت آبی اتحادیه‌ی اروپای شما در یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر شما باشد که عضو پیمان شنگن نیست، ممکن است برای آمدن به آلمان به مدارک دیگری نیز احتیاج داشته باشید. 

• اگر کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا دارید که در یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر شده است و حداقل دوازده ماه در آن کشور کار و زندگی کرده باشید، می توانید برای شروع کار به آلمان بیایید. به‌ شرط اینکه  شغل آینده‌ی شما در آلمان، شرایط لازم برای صدور کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا در آلمان را داشته باشد.
• نظر به تغییرات جدید در قانون مهاجرت نیروی کار متخصص، در بعضی از گروه‌های شغلی، فرد این امکان را دارد که والدین یا خواهران/برادران خود را به آلمان بیاورد (بند ۳ پاراگراف ۳۶ قانون اقامت). این گروه‌های شغلی شامل مدیران ارشد، مدیران اجرایی، متخصصین شاغل در بنگاه‌های اقتصادی، دانشمندان، محققین مهمان (فرصت‌های مطالعاتی) و مهندسان مشغول به کار در تیم‌های تحقیقاتی یا تیم‌های آموزشی  مهمان می‌شود. . برای این منظور باید از تاریخ  ۱  مارس ۲۰۲۴، برای اولین بار با کارت آبی اقامت در اتحادیه‌ی اروپا، مجوز اقامت برای کارمندان دولت (بند ۴ پاراگراف c۱۹ قانون اقامت) یا مجوز اقامت برای خوداشتغالی در آلمان بوده باشید. علاوه بر این، معیشت اعضای خانواده از جمله بیمه‌ی درمانی باید به طور دائم توسط خود شما تامین شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد معادل‌سازی مدارک تحصیلی و شغلی به وب‌سایت www.anerkennung-in-deutschland.de مراجعه نمایید. هات‌لاین "Arbeiten und Leben in Deutschland" وابسته به اداره‌ی فدرال امور مهاجرت و پناهندگی نیز هم از طریق تلفن و هم از طریق ایمیل به دو زبان انگلیسی و آلمانی پاسخگوی سوالات شما خواهد بود.