ویزای کار آلمان برای نیروی کار متخصص (Visum für Fachkräfte)

اگر می‌خواهید به عنوان نیروی کار ماهر در آلمان کار کنید و پیشنهاد کاری برای یک شغل تخصصی دارید، می‌توانید برای این نوع ویزا /اقامت اقدام کنید. افراد متخصص عبارت از افرادی است که نظر به بازار کار آلمان دارای آموزش حرفه‌ای و مدرک دانشگاهی شناخته شده در این کشور هستند. کار تخصصی یعنی کاری که نیاز به آموزش حرفه‌‌ای یا تحصیلات دانشگاهی دارد.

اگر مدرک دوره‌ی فنی‌حرفه‌ای تخصصی، مدرک دانشگاهی از آلمان یا مدرک دانشگاهی معادل با مدرک آلمانی دارید، این قانون به شما فرصت می‌دهد تا طبق پاراگراف 18a یا بند ۱ پاراگراف 18b  اقامت گرفته و  به عنوان نیروی کار متخصص در آلمان کار کنید. برای کسب اطلاعات در مورد معادل‌سازی مدارک تحصیلی در آلمان به فصل «تایید مدارک تحصیلی خارجی در آلمان» مراجعه نمایید.  

در عین حال ازماه نوامبر سال ۲۰۲۳، تغییرات در قانون مهاجرت، امکان استخدام افراد در شغل‌هایی را فراهم کرده که ارتباط مستقیمی با مدرک تحصیلی آنها ندارد. اما فرد باید تخصص مورد نظر برای شغل مربوطه را داشته باشد. به این معنا که برای شغل خارج رشته‌ی تحصیلی خود، باید حد اقل دو سال آموزش‌های حرفه‌ای مطابق با استانداردهای آلمان دیده باشد.

لطفا توجه داشته باشید: برای برخی از مشاغل قاعده‌مند (reglementierte) مانند پزشک، معلم یا وکیل حقوقی، استثنائاتی وجود دارد. برای این مشاغل حتما باید مدرک تحصیلی مرتبط داشته باشید. فهرست جامع مشاغل قاعده‌مند (reglementierte) را در وب سایت آژانس کار فدرال  آلمان Bundesagentur für Arbeit می‌یابید.

اگر برای ورود به خاک آلمان نیاز به ویزا دارید، باید با ارائه‌ی مدارک مورد نیاز به سفارت/کنسولگری آلمان در کشور خود یا یکی از کشورهای همسایه، تقاضای ویزا کنید. 

لطفا توجه داشته باشید: رسیدگی به درخواست ویزای شما ممکن است چندین ماه طول بکشد.

با این حال، اگر پیشاپیش قرارداد کاری را در اختیار دارید، کارفرمای شما می‌تواند از اداره‌ی امور اتباع بیگانه (یا همان اداره‌ی اقامت) درخواست کند که روند اخذ ویزا برای شما تسریع شود. اطلاعات بیشتر در این مورد را می توانید در وب‌سایت دولت فدرال آلمان Bundesregierung بخوانید.

توجه داشته باشید که:  فارغ از اینکه برای ورود به آلمان، نیازمند ویزا باشید یا نه، بعد از ورود و استقرار در محل زندگی جدید، باید به اداره‌ی امور اتباع بیگانه (Ausländerbehörde) شهر محل زندگی خود مراجعه کرده و مدارک مورد نیاز را یکبار دیگر به این اداره تحویل دهید. 

در وبسایت auswaertiges-amt.de می‌توانید ببینید شهروندان کدام کشورها برای ورود به آلمان به ویزا نیاز دارند.

در فصل ویزای ملی آلمان می‌توانید فهرست تمام مدارکی که شهروندان کشورهای های غیراروپایی جهت درخواست ویزا نیاز دارند را ببینید. جهت دریافت ویزای نیروی کار ماهر، علاوه بر مدارک مربوطه به مدارک زیر نیز احتیاج دارید:

• گواهی پایان دوره‌ی فنی‌حرفه‌ای یا مدرک تحصیلی که در آلمان به رسمیت شناخته می‌شود. برای کسب اطلاعات در مورد معادل‌سازی مدارک تحصیلی   به فصل «تایید مدارک تحصیلی خارجی در آلمان» مراجعه نمایید.
• قرارداد کاری یا پیشنهاد شغلی مشخص از کارفرمایی در آلمان. 
• اگر بیش از ۴۵سال سن دارید، باید ثابت کنید که پول کافی برای دوران بازنشستگی خود (Altersvorsorge) در اختیار دارید یا اینکه درآمد ناخالص ( قبل از کسر مالیات) شما حداقل  ۵۳۱۳۰  یورو در سال است (اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۵)

قاعدتا اداره‌ی فدرال کار آلمان  (Bundesagentur für Arbeit) نیز باید با درخواست شما موافقت کند. برای این منظور سفارت آلمان با این اداره تماس خواهد گرفت و نیازی نیست خود شما کاری انجام دهید. 

لطفا توجه داشته باشید که:  اگر در حال حاضر برای مثال با ویزای توریستی شینگن در آلمان هستید ودر طول اقامت کوتاه خود در آلمان، پیشنهاد کاری برای شغل تخصصی دریافت کرده‌اید، ممکن است بتوانید برای گرفتن اجازه‌ی اقامت به عنوان نیروی کار ماهر (Fachkraft) در اداره‌ی مهاجرت درخواست دهید. شغل مورد نظر باید شرایط لازم برای اخذ اقامت نیروی کار متخصص را داشته باشد، به این معنی که شغل تخصصی محسوب شود که برای اشتغال به آن نیازمند داشتن مدرک دانشگاهی یا مدرک حرفه فنی‌حرفه‌ای باشید. از ماه نوامبر سال ۲۰۲۳، تغییرات در قانون مهاجرت، امکان استخدام افراد در شغل‌هایی را فراهم کرده که ارتباط مستقیمی با مدرک تحصیلی آنها ندارد. اما فرد باید تخصص مورد نظر برای شغل مربوطه را داشته باشد. به این معنا که برای شغل خارج رشته‌ی تحصیلی خود، باید حداقل دو سال آموزش‌های حرفه‌ای مطابق با استانداردهای آلمان دیده باشد.

لطفا توجه داشته باشید که: برای برخی از مشاغل قاعده‌مند (reglementierte) مانند پزشک، معلم یا وکیل حقوقی، استثنائاتی وجود دارد. برای این مشاغل حتما باید مدرک تحصیلی مرتبط داشته باشید. فهرست جامع مشاغل قاعده‌مند (reglementierte) را در وب سایت آژانس کار فدرال  آلمان Bundesagentur für Arbeit می‌یابید.

با این حال، در نظر داشته باشید که حتی اگر واجد تمام شرایط لازم هستید، مقامات اداره‌ی مهاجرت می‌توانند بر روند اصلی درخواست و اخذ ویزای ورود برای نیروی کار متخصص اصرار کنند، به این معنی که مجبور باشید به کشوری که در آن  زندگی می‌کنید بازگشته و از سفارت آلمان در آن کشور تقاضای ویزای فوق‌الذکر را نمایید. به علاوه، این احتمال وجود دارد ویزای شینگن کوتاه‌مدت شما پیش از آنکه مقامات اداره‌ی مهاجرت در مورد درخواستتان تصمیمی بگیرند، منقضی شود. در این حالت موظف به ترک خاک آلمان خواهید بود. به همین دلیل بهتر است از قبل با یک وکیل مشورت کنید.

پس از ورود به آلمان، باید در اسرع وقت به اداره‌ی امور اتباع بیگانه در شهر محل زندگی خود مراجعه کرده و درخواست اقامت کنید. از آنجایی که معمولا زمان انتظار برای دریافت اقامت طولانی بوده و باید حتما قبل از انقضای ویزای خود، اقامت را دریافت کنید، توصیه می‌شود که در اولین فرصت ممکن بعد از ورود این کار را انجام دهید.

جهت درخواست ‌اقامت، علاوه بر مدارکی که به سفارت داده‌اید (و پیشتر توضیح داده شده)، قاعدتا باید مدارک دیگری مثل گواهی محل زندگی  (Polizeiliche Anmeldung)و قرارداد اجاره خانه‌تان را نیز تحویل اداره‌ی اقامت دهید.  مقامات این اداره پس از بررسی مدارک شما تصمیم می‌گیرند که به شما اجازه‌ی اقامت بدهند یا خیر.

اجازه‌ی اقامت برای نیروی کار متخصص معمولا در ابتدا برای چهار ‌سال صادر می‌شود. اما در صورتی که مدت زمان قرارداد‌کاری شما کمتر ازچهار سال باشد، اجازه‌ی اقامت نیز مطابق آن تنظیم می‌شود.

در صورت از دست دادن کار، اداره‌ی امور اتباع بیگانه مدت زمان اقامت شما را کوتاه‌تر خواهد کرد.  شما موظف هستید مقامات این اداره را در جریان بگذارید. بهترین حالت ممکن این است که پیشنهاد شغلی دیگری داشته باشید که این موضوع را نیز باید به اداره‌ی امور اتباع بیگانه اطلاع دهید.  به همین دلیل باید هرچه سریع‌تر کار جدیدی پیدا کرده و دوباره درخواست اقامت کنید.

در قانون اقامت آلمان، اصطلاح «تغییر هدف» (Zweckwechsel) به معنای مقررات قانونی برای تغییر دلیل اقامت است. این مقررات به افراد اجازه می دهد تا وضعیت اقامت خود، یا در واقع دلیل اقامت خود را تغییر دهند.  برای مثال، «تغییر هدف» می‌تواند به این معنا باشد که شخصی که در ابتدا به عنوان دانشجو و با ویزای دانشجویی وارد آلمان شده، این فرصت را داشته باشد که وضعیت اقامت خود را تغییر داده تا در این کشور به عنوان نیروی کار، اقامت و کار داشته باشد. 

با مقررات جدید قانون «مهاجرت نیروی کار متخصص»، فرصت «تغییر هدف اقامت» (Spurwechsel) از پناهندگی به اجازه‌ی اقامت برای نیروی کار ماهر امکان‌پذیر است ( پاراگراف‌های 18a، 18b یا بند ۲ پاراگراف 19c قانون اقامت).  با این حال، این قانون فقط برای کسانی صادق است که پیش از ۲۹ مارس ۲۰۲۳ به عنوان پناهجو وارد آلمان شده و درخواست پناهندگی کرده باشند. قانون فوق‌الذکر برای همسر و فرزندان این افراد نیز صادق است (جمله‌ی ۴ از بند ۳ پاراگراف ۱۰ قانون اقامت). در این حالت، افراد واجد شرایط می‌توانند درخواست پناهندگی خود را پس گرفته و به جای آن درخواست اقامت نیروی کار متخصص نمایند.  

اما مراقب باشید! ابتدا باید احتمال موفقیت درخواست پناهندگی خود را بررسی کنید. اعطای پناهندگی می‌تواند مزایای قابل توجهی به دنبال داشته باشد، از جمله اینکه اقامت پناهندگی به داشتن شغل وابسته نیست، در حالیکه اقامت نیروی کار متخصص نیازمند داشتن شغل است. همچنین باید مشخص کنید که آیا اصولا می‌توانید به عنوان نیروی کار متخصص مشغول به کار شوید یا خیر، چرا که مدارک تحصیلی خارجی به راحتی در آلمان معادل‌سازی نمی‌شود. در بخش تایید مدارک تحصیلی خارجی در آلمان، نحوه کار تاییدی مدارک خارجی در آلمان این مورد بیشتر بخوانید.

همچنین باید توجه داشته باشید که نمی‌توانید در طول جریان پرونده‌ی پناهندگی خود، برای اجازه‌ی اقامت نیروی کار ماهر درخواستی ثبت کنید، بلکه این کار صرفا پس از پایان روند بررسی پرونده‌ی پناهندگی امکان‌پذیر است. پیش از آن که در این مورد تصمیم قطعی بگیرید، حتما با وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید.