د استوګنې اجازې د موخې او تګلوري بدلون (Zweckwechsel und Spurwechsel)

په اصولو کې، تاسې تل باید له وړ ویزې سره جرمني داخل شوي یاست (§ 5Abs. 2 AufenthG). یعنې، د ويزې هدف باید د استوګنې له هدف سره سمون ولري. همدارنګه تل دا ښه ده چې لومړی د هغه هدف لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ چې تاسې د هغې لپاره جرمني ته داخل شوي یاست. یعنې که تاسې د تحصيل ویزه ترلاسه کړې وي، نو وروسته له داخلېدو باید د بهرنیانو چارو يا اوسلنډربېهورده ادارې ته د زده‌کړو لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کولو لپاره ورشئ.

 کله چې د بل ډول استوګنې اجازې ټول شرایط پوره کړئ او غواړئ چې هغې ته بدل شئ، کولی شئ د بهرنیانو چارو له ادارې څخه د بدلون غوښتنه وکړئ (Zweckwechsel). د بېلګې په توګه، تاسې د زده کړو لپاره استوګنې اجازه لرئ او بیا مو په جرمني کې واده کړی دی یا دنده پیدا کړې ده او يا ورته نور.

 يادونه: په ډیرو مواردو کې ښايي اړ شئ څو د نوې استوګنې د موخې لپاره د ویزې پروسه بشپړه کوړئ. په دې مانا چې باید بیرته خپل هېواد ته سفر وکړئ او له هغه ځایه د ویزې غوښتنه وکړئ. دا خبره د راتګ او استوګنې د موخې، شخصي انفرادي حالت او د بهرنیانو چارو ادارې د چلند پر بنسټ توپیر کوي او ډیر ځله په بیلابیلو ډولونو سره ترسره کیږي. د استوګنې ځينې موخې شته چې ترمنځ یې په اسانه بدلون کولی شئ؛ د بېلګې په توګه د مسلکي کارکوونکو د استوګنې اجازه، خو ځینې چې په کې دا ډول بدلون ستونزمن دی. په ځینو کې حتی بندیز هم شته او ښايي په هغو کې بدلون ممکن نه وي. د بېلګې په توګه، د پناغوښتنې پروسې په جريان کې د کاري مهاجرت له مخې د استوګنې اجازې په ترلاسه کولو بنديز دی. په بله وينا، دا کار په اصولو کې شونی نه دی. خو له نوي قانون سره، ځینې کسانو ته اجازه ورکول شوې چې که هغوی خپله پناغوښتنه بیرته واخلي، د مسلکي کارګر په توګه د استوګنې اجازه ورکړل شي. په دې اړه نور معلومات په "د تګلوري بدلون" برخه کې موندلی شئ. د GGUA په نوم له کډوالو سره د مرستې ادارې د موخو بدلون لپاره یو جدول جوړ کړی دی. جدول ښيي چې پرته له دې چې د ویزې پروسه بیا بشپړه کړئ، له نويو مقرراتو سره کوم بدلونونه ممکن دي. هیله ده په یاد ولرئ چې په جدول کې دا لنډيز هیڅ تضمین نه وړاندې کوي او پریکړه تل په فرد پورې اړه لري.

دا جدول دلته کتلی شئ.

په جدول کې رنګونه:

• سور: بدلون په قانوني توګه منعه دی. 

• ژیړ: بدلون معمولا ناشونی دی، مګر په استثنایی حالتونو کې شونی کیدی شي. 

• شين: بدلون شونی دی، مګر په ډیرو مواردو کې دا د مهاجرت ادارې يا اوسلنډربېهورده چارواکو په واک کې دی.

مهم: د ځان ډاډه کولو لپاره په خپله سيمه کې له مشورتي مرکز او يا وکيل څخه مشوره وغواړئ. که بیا هم بله کومه لاره نه وینئ او د ویزې پروسه باید په واقعیت کې بشپړه کړئ، هڅه وکړئ مخکې له سفر څخه د بهرنیانو چارو له ادارې يا اوسلنډربېهورده څخه یو ډول موافقه ترلاسه کړئ. ډاډ ترلاسه کړئ چې دوی تاسې ته تایید کړي چې کله د ویزې پروسه بشپړه کړئ، تاسې به د اقامت غوښتل شوې اجازه ترلاسه کړئ.

 د ۲۰۲۳ کال د نومبر له ۱۸مې نیټې د رسمي اوسبيلډونګ سند درلودونکو مسلکي کسانو (§ 18a AufenthG) او د پوهنتون د فراغت له رسمي شوي سند سره مسلکي کسانو لپاره (§ 18b AufenthG) لپاره نوي قوانین پلي کيږي. دغه قوانین اوس د مستحق کېدو معیارونه (Anspruchsnormen) ګڼل کیږي. په دې مانا چې که ستاسې سندونه رسمي شوي وي او نور شرایط پوره کړئ، تاسې به د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ. له دې بدلون سره، د استوګنې قانو د ۱۸ الف او ۱۸ ب مادو له مخې د استوګنې اجازه ترلاسه کول اسانه شوي دي. دا د بېلګې په توګه د هغو کسانو لپاره هم پلي کیږي چې له رسمي شوو مسلکي سندونو په جرمني‌کې له ويزې پرته ژوند کوي (د بېلګې په توګه که څوک په بل "شینګن هیواد" کې د استوګنې اجازه ولري).

ښه ده چې پوه شئ: له نويو مقرراتو سره، د استوګنې اجازه د هر وړ مسلک لپاره پلې کیږي. وړ په دې مانا چې لږترلږه دوه کلنه مسلکي زده کړې شرط ګڼل کیږي. بل دا چې د زده‌کړې سند باید په جرمني کې په رسميت وپیژندل شي. سربیره پردې، معاش هم باید کافي وي. د زده‌کړې او مسلک تر منځ نور کوم رسمي اړیکه نشته. په دې ډول تاسې کولی شئ بل وړ کار هم وکړئ.

په عادي حالت کې د شینګن ویزې وخت غځول ممکن نه دي. یوازې لږ استثناوې شته چې په هغو کې د شینګن ویزې وخا د ملي ویزې په توګه غځول کیدی شي. د دې لپاره ډېر سخت شرایط پلي کيږي. د بېلګې په توګه که بیرته سفر د بشري دلایلو (لکه ناروغي) یا د شديد تاوتريخوالي له امله (د سفر ناشونتيا، جګړه‌ییزې شخړې) ممکن نه وي (§ 6 Abs. 2 S. 2 د استوګنې قانون). همدارنګه د جدي شخصي دلایلو یا د سیاسي ګټو د ساتنې لپاره هم د شینګن ویزې وخت، د ملي ویزې په توګه غځول کیدی شي.

په ياد مو وي چې دا استثناوې ډېرې نادرې دي. په عمل کې باید دې خبرې ته تمه ونه کړئ.

 هو، دا کار شونی دی او په اسانه د موخې بدلون (erleichterten Zweckwechsel) په نوم یادېږي. په دې مانا چې که مخکې له مخکې خپله اړونده اوسلنډربېهورده اداره خبره کړئ او هغوی موافقه وکړي، تاسې کولی شئ د روزنې ځای بدل کړئ. پام مو وي چې د ځینو ځانګړو حرفوي روزنو، لکه د ځانګړي اشپز روزنه (Spezialitätenkoch) لپاره، ځانګړې مقررات پلي کيږي (§ 19 c Abs. 1 AufenthG). د روزنې په اړه نور مالومات  په د حرفوي روزنې لپاره ویزه په څپرکي کې موندلی شئ.

هو، تاسې کولی شئ د زده‌کړو د استوګنې سند د کار لپاره د استوګنې ټولو سندونو ته واړوئ. البته يو محدوديت شته (§ 16 b Abs. 4 AufenthG): که دا کار د زده‌کړو له پای ته رسېدو مخکې کوئ، نه شئ کولی ځینې لنډمهالې دندې غوره کړئ، لکه مرستندويه يا AuPair،  رضاکارانه خدمت، ځانګړی اشپز او د ژبې ښوونکي (§§ 10-15 BeschV). البته که تاسې او اړوند کار اړين شرطونه پوره کړای شئ، کولی شئ په بل هر ډول سند يې بدل کړئ. دا د هغو حالتونو لپاره هم صدق کوي چې که تاسې خپله زده‌کړې پرېږدئ.

يادونه: د ټولو موخو د بدلونونو لپاره او په ځانګړي توګه د زده‌کړو د پرېښودو په حالت کې، باید  د زده‌کړو په جریان کې او د استوګنې له معتبر سند سره، د کار کولو لپاره داستوګنې اجازې غوښتنه وکړئ او شرایط پوره کړئ. تاسې باید د کار قرارداد هم ولرئ. له دې پرته د قانوني پاتې کېدو د تشې له ګواښ سره مخ کېږئ او له جرمني په وتلو مکلف ياست. د دې خبرې مانا دا ده چې اوسلنډربېهورده اداره کولی شي تاسې ته د وتلو امر وکړي.

که د کډوال په توګه قبول شوي ياست او يا د فرعي خونديتوب سند لرئ، کولی شئ د اروپايي ټولنې شين کارت ترلاسه کړئ. دا کارت هغه مسلکي کسان چې د پوهنتون رسمي شوی سند لري، ترلاسه کوي. د دې کارت ترلاسه کولو لپاره بايد له خپل مسلک سره برابر د دندې وړاندیز ولرئ. همدا شان تمه کیږي چې معاش مو باید لوړ وي. نور مالومات په "شين کارت" څپرکي کې ترلاسه کولای شئ.

 هو. که اړين شرطونه پوره کړئ، کولای شئ د استوګنې د بل ډول اجازې غوښتنه وکړئ. د بېلګې په توګه د استوګنې لاندې اجازې غوښتل کیدای شي: د ماهر مسلکي کس په توګه د استوګنې اجازه (د ۱۸a او ۱۸b مادو پر بنسټ) یا د اوسبيلډونګ يا حرفوي زده‌کړو ترسره کوونکي په توګه  د استوګنې اجازه(د ۱۶a مادې پر بنسټ). پاملرنه: د استوګنې قانون (د ۱۹f مادې ۱ بند ۱ او ۲ بند ۲، ۳) له مخې د زده کړې لپاره استوګنې اجازې (د ۱۶b ماده)، د اروپايي اتحادیې لپاره د مطالعوي عملي کار (د ۱۶e ماده)، د زده‌کړو د پيلولو غوښتنې (د ۱۷مې مادې ۲ بند)، څېړنې (د ۱۸d ماده)، د اروپايي رضاکارانه خدمت (د ۱۹e ماده) او د اروپايي ټولنې شنه کارت (د ۱۸g ماده) لپاره یو بندیز شته . البته بیا هم د ۲۴مې مادې له مخې د استوګنې له اجازې سره زده‌کړې کولی شئ. یوازې د زده‌کړې لپاره د استوګنې اجازې ته بدلول ممکن نه دی. که د مسلکي کس په توګه د ۱۸الف یا ب مادې پر اساس د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ او د ۲۴مې مادې له مخې د استوګنې اجازه پرېږدئ، کولی شئ د اروپايي ټولنې شين کارت ترلاسه کړئ. په دې ډول بیا د شنه کارت ترلاسه کولو لپاره لار پرانیستل کیږي.

 دا چې د ۲۴ مادې له مخې د استوګنې اجازې پرېښودل او د بل ډول استوګنې اجازې ترلاسه کول په عمومي ډول معقول دي او که نه، تل له فردي حالتونو او شونتياوو سره اړه لري. 

مهم: مخکې له دې چې د استوګنې اجازه بدله کړئ، خامخا مشوره ترلاسه کړئ. که د استوګنې اجاز یوازې له دندې یا زده‌کړې سره تړلې وي، تل يې د لاسه ورکولو ګواښ شته.

 ښه ده چې پوه شئ: په ځینو حالتونو کې دا هم امکان لري چې د استوګنې دوه ډوله اجازې ولرئ. په دې اړه له بهرنیو چارو د ادارې يا اوسلنډربېهورده سره خبرې وکړئ او که اړتیا وي، د خپل حالت لپاره له یو وکیل سره مشوره وکړئ.