Staj

Staj, profesyonel bir ortamda (bir şirkette veya kurumda) yer alarak bir sektörde deneyim kazanmanız için size yardımcı olur ve sınırlı bir zaman aralığında gerçekleşir. Staj genellikle okul veya üniversite yıllarında veya gerçek bir işe başlamadan kısa bir süre önce gerçekleşir.

Almanya'da üç farklı staj türü vardır: öğrenci stajı ("Schülerpraktikum"), üniversite öğrencileri için zorunlu staj ("Pflichtpraktikum") ve gönüllü staj.

Öğrenci stajı ("Schülerpraktikum") - okul türüne bağlı olarak - genellikle sekizinci veya on birinci sınıfta tamamlanır. Bu tür bir staj genellikle müfredata dahildir, yani genellikle tüm öğrenciler için zorunludur. Öğrenci stajı, bir ila iki hafta sürer ve öğrencilerin kariyer yönelimlerine yardımcı olmayı amaçlar.

Zorunlu stajlar ("Pflichtpraktikum") genellikle üniversite sürecinde gerçekleşir. Belirli alanlarda, üniversite eğitiminize başlamadan önce staj yapmanız gerekmektedir. Zorunlu staj yapılması gereken dersler ve süreleri, genellikle eğitim alacağınız bölümün yönetmeliklerinde belirtilmiştir. Bu tür bir staj, öğrencilerin mesleki yönelimlerini belirlemeyi ve kendi alanlarında iş deneyimi sahibi olmalarına yardımcı olmayı amaçlar.

Uygulamalı deneyim kazanmak veya kendini bir şirketin iş akışına alıştırmak isteyen herkes, gönüllü olarak staj yapabilir. Gönüllü staj genellikle iki hafta ile birkaç ay arasında sürer.

Staj, farklı meslek alanları veya şirketlerle ilişkin bilgi edinmenize, ve böylece gelecekteki işinizi seçmenize veya belirli bir şirketle ilk bağlantıyı kurmanıza yardımcı olabilir. Aynı şirkette bir işe başvurmaya karar vermeniz durumunda, staj bağlantısı size yardımcı olabilir. Staj yaparak, gelecekte daha iyi bir istihdam şansınız olur, çünkü potansiyel işverenleriniz, stajınız sırasında zaten bir miktar iş deneyimi kazandığınızı da görmüş olur. Halihazırda işsizseniz, belirli staj türleri, özgeçmişinizi daha ilginç hale getirmenize, boş zamanlarınızı değerlendirdiğinizi göstermenize ve potansiyel işverenleri etkileyecek daha kapsamlı ve çeşitli iş deneyimleri kazanmanıza yardımcı olabilir.

Oturum durumu ne olursa olsun, herkes öğrenci stajı ("Schülerpraktikum") veya zorunlu staj ("Pflichtpraktikum") yapabilir. Gönüllü staj yapmak ise oturum izninize bağlıdır. Bu durumda çalışmanıza izin veren bir oturum iznine ihtiyacınız vardır.

Mülteciler için aşağıdakiler geçerlidir:

• Mülteci olarak oturum izniniz varsa, ilke olarak, herhangi bir kısıtlama olmaksızın staj yapmanıza izin verilir. Tanınmış mülteciler ve sığınmacılar, oturum izinleri geçerli olduğu sürece, stajlar da dahil olmak üzere, işgücü piyasasına tam erişim hakkına sahiplerdir.
• Eğer Müsamaha Belgesi ("Duldung") ile oturum aldıysanız, staja başlamadan önce Yabancılar Dairesine çalışma izni başvurusunda bulunmanız gerekir. Çalışma izninin verilip verilmeyeceğine karar vermek için, her dava ayrı ayrı gözden geçirilir. Ancak Yabancılar Dairesinin onayını alabilmek için, ilk olarak bir şirket veya kurumda staj bulmanız ve daha sonra bu staj ile çalışma iznine başvurmanız gerekmektedir.
• İltica süreciniz devam ediyorsa, staja başlayabilmek için ilk olarak Yabancılar Dairesinden çalışma izni almanız gerekir. İltica başvurunuzu teslim ettikten sonra üç aylık bir bloke süresi vardır, daha sonra Yabancılar Dairesine gidip çalışma izni için başvuruda bulunabilirsiniz. Ancak Yabancılar Dairesinin onayını alabilmek için, ilk olarak bir şirket veya kurumda staj bulmanız ve daha sonra bu staj ile çalışma iznine başvurmanız gerekmektedir.

Lütfen unutmayın: Eğer Müsamaha Belgesi veya oturum izniniz varsa, sözde güvenli bir ülkeden geliyorsanız (güncel liste: Sırbistan, Makedonya, Bosna Hersek, Kosova, Karadağ, Arnavutluk, Gana, Senegal) ve 31.08.2015 tarihinden sonra iltica başvurusunda bulunduysanız, çalışma izni alamazsınız. Aynı şekilde, Müsamaha Belgesi ("Duldung") olan ve staj yaparak sınır dışı edilmeyi engelleyeceğini düşünenler ya da sadece devlet yardımı almak için Almanya'ya geldiğine inanılan bireylere çalışma izni verilmez ve staj yapamazlar. 

Üç ay uzun süren gönüllü staj yaptığınız zaman, ücret, tatil ve çalışma saatleri gibi konularda, bir çalışanla aynı haklara sahip olursunuz. Diğer bir deyişle, (en azından) asgari ücretin almalı, (ayda iki gün) tatil yapabilmeli ve işyerindeki arkadaşlarınızla eşit olmanız gerekmektedir. Bu konuda daha fazla bilgi için “İş Sözleşmesi” ve “Çalışan Hakları” bölümlerimize bakabilirsiniz. Ancak zorunlu stajlar için, ücretler ve tatiller ile ilgili önceden belirlenmiş özel yasalar bulunmamakla birlikte, çalışma saatleriniz, şirket veya kurumdaki normal çalışma saatlerinden farklı olmamalıdır.

Stajınız sırasında size faydalı olacak bilgiler ve deneyimler kazanma hakkına sahipsinizdir. Bu sebeple, staj süresince size tek verilen işler bütün ekip için kahve hazırlamak veya fotokopi çekmekse, yöneticinizle konuşmak iyi olacaktır.

Staj yaptıktan sonra staj sertifikası almaya hak kazanırsınız. Bu sertifikada, staj yaptığınız şirket veya kurum, staj döneminde belirli etkinlikleri gerçekleştirdiğinizi doğrular. Şirket ayrıca staj süresi boyunca gösterdiğiniz performansı ve sosyal becerilerinizi de değerlendirir. İş aradığınız sırada, bu staj sertifikası, arzu ettiğiniz işlere girme şansınızı artıracaktır.

Öğrenci stajı ("Schülerpraktikum") veya zorunlu staj ("Pflichtpraktikum") sırasında işvereniniz size ödeme yapabilir, ancak bunu yapmakla yükümlü değildir. Zorunlu staj süresince aldığınız ücret, genellikle sosyal sigorta primlerini içermez. Bu konuda daha fazla bilgi almak için “Sosyal Sigorta” bölümümüze bakabilirsiniz.

Gönüllü staj sırasında genellikle ödeme alırsınız. Ancak, aylık ödemenizin tutarına, size staj olanağı sağlayan şirket veya kurum karar verir. Staj süreniz üç aydan daha uzun sürerse, aldığınız ödemenin asgari ücretten daha az olmaması gerekir. Ayrıca, staj yaptığınız şirket veya kurum, sağlık ve emeklilik sigortalarınıza katkıda bulunmalıdır. Staj süreniz üç aydan daha uzun sürdüğü ve ayda 450 € 'dan daha yüksek bir gelir sağladığınız takdirde, sizin de sosyal sigorta primlerinizi ödemeniz gerekir.

Dikkat: Stajınız üç aydan daha uzun sürer ve ayda 450 €'dan daha yüksek bir gelir sağlarsa, bir aile sigortası kapsamında yer almaya devam edemezsiniz ve ayrı bir sağlık sigortasına başvurmanız gerekir. Bu konuda daha fazla bilgi almak için “Sağlık Sigortası” bölümümüze bakabilirsiniz.

Üniversiteye başlamadan önce ya da üniversite eğitiminiz sırasında, zorunlu staja başlarsanız, öğrenciler ya da BAföG için belirlenen mali desteği alma hakkına sahip olursunuz. BAföG'e hak kazanmak için öngörülen gelir limitlerini aşan ücretler alırsanız, ya daha az mali destek alırsınız ya da BAföG’den hiç faydalanamazsınız.

Mezun olmadan önce gönüllü stajınızı bitirirseniz, BAföG'e hak kazanamazsınız - ancak gönüllü staj, bir yarıyıl tatili sırasında ya da üniversite dönemi sırasında yarı zamanlı bir staj olarak gerçekleşirse, BAföG’den faydalanma hakkınız olur. Ancak stajınızın size bir gelir sağlaması durumunda, BAföG’den aldığınız ödeme miktarı bu gelire göre azalacaktır. Üniversite dönemleri sırasında gönüllü tam zamanlı staja başlarsanız, ya da gönüllü staj yapmak bir dönem izin alırsanız, BAföG alma hakkınızı kaybedersiniz.

Evet. Ancak, İş Bulma Kurumu (veya Jobcentre) stajınızı onaylamalıdır; bu da genellikle, stajın sosyal sigorta primlerine katkı sağlayacak, kazançlı bir işe girmeniz durumunda gerçekleşir. Ücretsiz staj yapıyorsanız, işsizlik maaşı almaya devam edebilirsiniz. Staj maaşınız 100 € (Bürgergeld) veya 165 € (işsizlik parası I) miktarını geçerse, işsizlik maaşınız da buna göre azaltılacaktır.

Federal İş Bulma Kurumunun web sitesinde veya www.praktikum.info, www.meinpraktikum.de,  www.praktika.de, www.karriere.unicum.de, www.taledo.com ya da www.prabo.de gibi özel web sitelerinde size uygun bir staj pozisyonu arayabilirsiniz.Ayrıca, şirket ve kurumlarla doğrudan iletişim kurabilir ve olası bir staj için başvuruda bulunabilirsiniz.

İlke olarak, staj başvurusunda bulunmak için herhangi bir iş deneyimine sahip olmanıza gerek yoktur - ihtiyacınız olan sadece biraz heves ve motivasyon. Başvuru süreci hakkında daha fazla bilgi için web sitemizdeki İş Arama ve İş Başvurusu adlı bölümü inceleyebilirsiniz.

Uygun bir staj pozisyonu bulduğunuz takdirde, ilgili şirket veya kurumla bir staj sözleşmesi imzalamanız önerilir. Ancak, yasalarca bir staj sözleşmesi yapma gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.

Lütfen unutmayın: Çoğu şirket ve kurumda çalışabilmek için Almanca konuşmanız gerekmektedir. Bazen İngilizce konuşmak da yeterli olabilir, ancak çoğu staj için iyi bir Almancaya sahip olmak önemlidir. Almanca öğrenmenin ya da dil becerilerinizi geliştirmenin birçok yolu vardır. Daha fazla bilgi için lütfen web sitemizdeki “Eğitim” başlıklı kategori sayfasına bakınız.