سیستم مدارس در آلمان

در آلمان، همه کودکان باید معمولا از سن ۶ یا ۷ سالگی شامل مدرسه شوند و حد اقل تا کلاس نهم را بصورت اجباری آموزش ببینند و تحصیل کنند.
این قاعده کلی برای کودکان و نوجوانان پناهنده نیز بصورت یکسان اعمال می شود. هر کودکی که شش سال یا بیشتر از آن سن داشته باشد، معمولا پس از ورود به آلمان، باید بزودترین فرصت ممکن شامل مدرسه شود. مقررات آموزشی در هر یک از ایالت‌ها متفاوت است. برای اطلاعات دقیق و جزئیات بیشتر، به بخش معلوماتی سیستم آموزشی مدارس در ایالت خودتان مراجعه کنید.

مهم: والدینی که که فرزندان خود را به مدرسه نمی فرستند، مجبور خواهند شد که جریمه های سنگی را پرداخت کنند.

در اولین سالهای مدرسه تمام کودکان باید در یک مدرسه ابتدایی (Grundschule) شرکت کنند. مدرسه ابتدایی متشکل از ۴ تا ۶سال تحصیل است، که البته بستگی به ایالتی دارد که شما در آن زندگی میکنید. پس از مدرسه ابتدایی، دانش آموزان به مدرسه‌های متوسطه میروند که این هم بستگی دارد قواعد ایالت شما چگونه است و یا هم نظز به استعداد و نمرات شان میتوانند مستقما به دبیرستان (لیسه) یا همان گمنازیوم شامل شوند. اینکه کودک یا نو جوان به چه نوع مدرسه متوسطه‌ای شامل میشود، تاثير قابل توجهی در زندگی آینده اش دارد. چون نوعیت این مدرسه‌ها نظر به استعداد و نمرات کودک مشخص میشود.
نمرات خوب، گزینه های بهتر و فرصت‌هایی بیشتری برای فرزند تان میدهد که بعدا در تحصیلات عالی بهتر و حرفه‌های اصلی دسترسی پیدا کند. بالاترین مدرک اتمام مدرسه همان دیپلم است که بنام (Abitur) یاد میشود. تنها با چنین مدرکی فرزند شما میتواند وارد دانشگاه شود. در برخی از ایالت‌های فدرال، نمرات دانش آموزان و ارزیابی‌های معلمان تعین میکند که فرزند شما باید به چه نوع مدرسه متوسطه یا دبیرستانی برود. اما در بعضی از ایالت‌های فدرال، معلمان تنها می توانند پیشنهاد خود را ارائه دهند، و در نهایت والدین در این باره تصمیم می گیرند. این بدان معنی است که شما نباید حتما به ارزیابی ها و توصیه های معلم قناعت کنید، باید سعی کنید برای آینده کودک‌تان بیشتر تلاش کنید. اما فراموش نکنید که در بسا موارد دشوار است که دبیرستانی پیدا کنید که فرزند شما را با وجود نمرات بد قبول کند.

برای اینکه جزئیات دقیق موضوع انتخاب مدرسه متوسطه یا دبیرستان در ایالت خود را بدانید، در اخر این صفحه به بخش معلوماتی مدرسه‌ها در هر ایالت مراجعه کنید.

اگر فرزند شما در کشور دیگری به مدرسه رفته باشد، قاعدتا مدیریت مدرسه در طی جلسه‌ای با مشورت با شما، خود دانش‌آموز و اداره‌ی آموزش‌ و ‌پرورش منطقه تصمیم می‌گیرند که او باید وارد چه کلاسی شود. برای اطلاعات بیشتر، با مدرسه‌ی مربوطه تماس بگیرید. 

اگر فرزند شما در کشور دیگری از مدرسه فارغ‌التحصیل شده باشد، تحت شرایط خاص می‌توان مدرک فارغ‌التحصیلی او را با مدرک مدرسه‌ی آلمانی معادل‌سازی کرد. قوانین و روند انجام این کار در هر ایالت متفاوت است. برای کسب اطلاعات بیشتر به مراکز ارزیابی و تأیید مدارک تحصیلی (Zeugnisanerkennungsstellen) در ایالت خود مراجعه کنید. مرکز مربوطه در شهر محل زندگی خود را می‌توانید در بانک داده‌ی    Anabin پیدا کنید. 

سیستم رتبه بندی و نمره در آلمان از ۱ تا ۶ است. ۱ بهترین درجه و ۶ بدترین است. دو بار در سال، دانش آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نمرات مشخص برای هر مضمون درسی دریافت می کنند. نمرات ارزیابی در میانه سال را معمولا در اواخر جنوری صادر می شود و وسیله‌ای برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان توسط والدین است. ارزیابی اخر سال قبل از تعطیلات تابستانی صادر میشود و، تعیین می‌کند که آیا فرزند شما موفق شده است به کلاس بالاتر اشتراک کند یا نیاز به تکرار سال قبل دارد. در اکثر مدارس ابتدایی، در دوسال اول مدرسه  نمرات خاصی در گزارش ارزیابی درج نمیشود، اما فقط یک ارزیابی مختصر عملکرد فرزند شما توسط معلم انجام میشود و نظریات نوشته میشود.

مهم: باید متوجه باشیم که اگر کودکان نمرات پائین دریافت میکنند فاجعه نیست. معلمان خوشحال می شوند که به شما و فرزندتان برای بهتر شدن نمرات توصیه و کمک کنند. در این مورد می توانید اطلاعات بیشتری را در بخش «فرزند من در مدرسه مشکل دارد، چه کنم؟» بیشتر بخوانید. اما می توانید ادارات و مراکز مشاوره در خارج از مدرسه نیز مشاوره بگیرید. در  وب سایت Beim JMD  می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. همچنین با استفاده از خط تماس Elterntelefon می‌توانید مشاوره‌ی محرمانه و رایگان بگیرید. مشکلات و نگرانی‌های خود در مورد فرزندتان را با مشاورین این مجموعه در میان بگذارید، آنها صحبت‌های شما را خواهند شنید و به شما برای یافتن راه‌حل کمک خواهند کرد. برای گرفتن مشاوره از این مجموعه می‌توانید در روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه با شماره‌تلفن  0800 111 0550 تماس بگیرید. آنها به زبان آلمانی و انگلیسی صحبت می‌کنند. 

کودکان و نوجوانانی که به زبان آلمانی آشنایی کمتری دارند و یا کاملا جدید به آلمان آمده اند، ابتدا باید در کلاس های ویژه شرکت کنند که در آنها فقط زبان یاد می گیرند و با فرهنگ آلمانی آشنا می شوند. این کلاس ها معمولا بنام (Übergangsklassen)،
(Ü-Klassen) ،(Vorbereitungsklassen) و یا (Willkommensklassen) یاد می شوند. در این کلاس های کودکان برای ورود به مدارس عادی آماده می شوند. سپس، دانش آموزان به تدریج با توجه به سن، عملکرد و مهارت های زبان مورد ارزیابی قرار می گیرند و مطابق به آن وارد مدرسه‌های عادی میشوند.

در بسیاری از ایالت‌های فدرال آلمان، در مدارس کلاس‌هایی برای آموزش زبان مادری (ESU) برگزار می‌شود که در آن کودکان در کنار آلمانی، زبان‌ اول خود را نیز می‌آموزند. در این کلاس‌ها، دانش‌آموزان زبان مادری خود را به صورت گفتاری و نوشتاری تمرین می‌کنند. این کلاس‌ها رایگان بوده و اختیاری هستند.

مدرسه در صورتی این کلاس را برای زبان خاصی برگزار می‌کند که به تعداد کافی دانش‌آموز داوطلب برای آن زبان وجود داشته باشد. بهتر است از خود مدرسه بپرسید که آیا زبان مورد‌نظر شما را پوشش می‌دهند یا خیر. اگر چنین کلاسی وجود ندارد، والدین می‌توانند از همدیگر پرس‌و‌جو کرده، فهرستی از تعداد دانش‌آموزان علاقه‌مند به یادگیری آن زبان تهیه کرده و از مدرسه بخواهند کلاس را برگزار کند. در این صورت مدرسه باید از اداره‌ی آموزش و پرورش منطقه درخواست برگزاری کلاس نماید. 

تحت شرایط خاص، می‌توان برای این کلاس درس زبان مادری نمره در نظر گرفته و آن را در کارنامه گنجانید. شرایط در هر ایالت متفاوت است. اطلاعات بیشتر را از مدرسه بگیرید. 

خوب است بدانید که: تحت شرایط خاص، دانش‌آموزان چندزبانه می‌توانند زبان مادری خود را با یک زبان خارجی اجباری یا اختیاری معادل‌سازی کنند. یکی از پیش‌شرط‌ها این است که دانش‌آموز در طول دورهٔ متوسطهٔ اول (Sekundarstufe I)  وارد یک مدرسه آلمانی شده باشد. این معادل‌سازی می‌تواند از طریق یک آزمون تعیین سطح زبان یا با ارائه کارنامه‌های تحصیلی از کشور مبدأ انجام شود. در این زمینه نیز بسته به ایالت، مقررات متفاوتی وجود دارد. لطفاً برای اطلاع از جزئیات دقیق با مدرسه مربوطه تماس بگیرید.

بله، مدارس خصوصی نیز درکنار مدارس دولتی در آلمان وجود دارند. این مدارس معمولا توسط شرکت‌های خصوصی، کلیسا ها و یا انجمن‌های مختلف سازماندهی می‌شوند. این مدارس اغلب دارای یک مفهوم متمایز یا روش خاص تدریس هستند وبیشتر شان در بدل پرداخت پول که هزینه‌ای هنگفتی هم دارند، ارائه خدمات میکنند. اگر میخواهید کودک شما به مدرسه خصوصی برود، ابتدا باید با آنها تماس بگیرید و شرایط و الزامات شامل شدن در ان مدرسه را بپرسید. لیست جامعی از تمام مدارس شهر خود را درقسمت معلومات عمومی در باره مدارس در ایالت  خود بیابید.

در بسیاری از مدارس  در آلمان، کودکان دارای نیازهای ویژه یا معلولیت می توانند با کودکان عادی مشغول آموزش باشند. اما مدارس تخصصی  زیادی هم نیز فقط برای کودکانی که دارای نیازهای آموزشی خاصی هستند وجود دارد. اگر کودک شما دوره اولیه مهد کودک را در آلمان سپری کرده باشدِ، همان مهد کودک (کودکستان) و یا اگر تازه آمد‌ه اید، کارگران اجتماعی در محل اقامت شما می توانند به شما راهنمایی کنند که کودک را چگونه و در چه مرکز آموزشی ثبت نام کنید. اگر فرزند شما در مهد کودک است ، کارکنان آنجا می توانند به شما در مورد تربیت و پرورش مشاوره دهند. همچنین در وب سایت Beim JMD می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. کارمندان آنجا به زبان های مختلف صحبت می کنند. همچنین می توانید اط طریق خط والدین روزانه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ زبان های آلمانی و انگلیسی مشاوره دریافت کنید.  

وقتی یک دانش آموز در مدت طولانی توسط همکلاسی هایش یا گروه دیگری از دانش آموزان مورد توهین، اذیت، تمسخر، تهدید یا آزار و اذیت قرار گیرد، به این رفتار قلدری (Mobbing) در مدرسه گفته می شود. بسیاری از کودکان از این موضوع در مدرسه تجربه تلخ دارند. هرکسی می تواند در ندرسه قربانی رفتار قلدری شود و قربانی در آن نقشی ندارد، بلکه مشکل از عاملان از رفتار ها است که می خواهند با زورگویی واکنش های تند، نا امیدی های خود را جبران کنند.

اغلب براحتی نمی توان فهمید که کودک شما قربانی قلدری است یا خیر. اگر فرزند شما به طور ناگهانی رفتاری متفاوت از خود نشان می دهد، مدرسه رفتن را دوست ندارد، اغلب بیمار است، نمرات ضعیفی دارد، دیگر نمی خواهد به کلاس های ورزشی مدرسه اشتراک کند، دارای مشکلات خواب و غیره است، می تواند نشانه‌ی از مشکلات موبینگ در مدرسه باشد. در این صورت با مهربانی با فرزند خود صحبت کنید و علت را بپرسید. به طور کلی، مهم است که شما مرتباً از فرزند خود در مورد مدرسه و دوستانش سوال کنید. وقتی در مورد مدرسه یا دوستانش صحبت می کند با دقت گوش دهید. همچنین سعی کنید به طور منظم با معلمان، مربیان، والدین دوستان فرزند خود در تماس باشید و از آنها در مورد رفتار فرزند خود سوال کنید.

اگر فرزند شما مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشد، بلافاصله با معلمان، مددکاران اجتماعی و مربیان مدرسه صحبت کنید. آنها باید به شما کمک کنند تا در مورد چگونگی حل مشکل فکر کنید. در صورت بروز خشونت فیزیکی یا اخاذی، می توانید با پلیس تماس بگیرید. همچنین در وب سایت Beim JMD می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. کارمندان آنجا به زبان های مختلف صحبت می کنند. همچنین می توانید اط طریق خط والدین روزانه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ زبان های آلمانی و انگلیسی مشاوره دریافت کنید.  

اغلب تصاویر یا فیلم های خجالت آور و یا ویرایش شده کودکان و جوانان بدون رضایت آنها در شبکه های اجتماعی (TikTok, Instagram, Snapchat, etc) بارگذاری می شوند. بعضی اوقات مجرمان پروفایل کودکان را هک کرده و به نام او پست می گذارند. وقتی شخصی در اینترنت مورد تهمت، تهدید یا آزار و اذیت قرار می گیرد، قلدری سایبری (Cyber-Mobbing) نامیده می شود. قلدری در فضای مجازی جرم کیفری است. اگر کودک شما قربانی قلدری در فضای مجازی شده است ، مطالب را بارگیری و ذخیره کنید، به این ترتیب شما مدرک دارید. آن را به مدرسه و در صورت لزوم به والدین عامل جنایت نشان دهید و در مورد چگونگی حل مسئله با هم فكر كنید. همچنین اپراتور سایت را مطلع کنید تا پست ها را پاک کنند. مهم است که با کودک خود در مورد فعالیت های آنلاین او صحبت کنید و اینکه چگونه می تواند از حریم خصوصی خود کند. در وب سایت klicksafe.de اطلاعات زیادی درباره آزار و اذیت اینترنتی به زبان آلمانی خواهید یافت.

طبیعی است که کودکان در ابتدا یا در در بعضی موارد با یک یا چند موضوع مشکل داشته باشند. تدریس خصوصی یا کمک درسی (Nachhilfe) اغلب می تواند کمک کند. یک معلم و یا راهنما میتواند پس از مدرسه به خانه شما بیاید و در مورد موضوعاتی که فرزند شما در آنها مشکل دارد، به او کمک می کند. مدارس کمک درسی هم در بیشتر شهر ها وجود دارد که چندین کودک با هم انجا درست میخوانند و هزینه اش نسبت به معلم خصوصی درخانه کمتر است. همچنین می توانید از دانش آموزان بزرگتر یا معلمان بازنشسته یا همسایگان کمک بگیرید که اغلب هزینه زیادی ندارند.

فرزند شما همچنین می تواند برای یادگیری و آموزش بصورت آنلاین کمک دریافت کند. در وب‌سایت stayschool.de، کودکان از کلاس پنجم می توانند بصورت آنلاین و رایگان کمک آموزش دریافت کنند. داوطلبان از طریق چت ویدیویی به فرزند شما آموزش میدهند. این آموزش‌ها به زبان های مختلف موجود است.

والدین در مدارس راه‌های متنوعی برای مشارکت دارند – برای مثال در جلسات والدین یا در گفتگوهای فردی با معلمان.

در جلسه والدین می‌توانید با دیگر والدین و معلمان آشنا شوید و اطلاعات بیشتری درباره مدرسه و وضعیت کلاس به دست آورید. پرسش‌های باز – مانند سوال در مورد محتوای درسی یا اردوهای کلاسی – در این جلسه مطرح و پاسخ داده می‌شوند. همچنین نمایندگان والدین انتخاب می‌شوند که منافع کودکان و والدین را در مدرسه نمایندگی می‌کنند.

در گفتگوی فردی با معلم می‌توانید درباره فرزند خود صحبت کنید. در این جلسه اطلاعاتی درباره عملکرد تحصیلی فرزندتان، وضعیت او در کلاس و رفتار او با دیگر دانش‌آموزان به دست می‌آورید. اگر فرزندتان مشکلی دارد، این گفتگو فرصت مناسبی است تا مسئله را مطرح کرده و همراه با معلم‌ها به دنبال راه‌حل بگردید. این گفتگوها محرمانه هستند.

برنامه‌ها و روش‌های مشارکت ممکن است بسته به مدرسه متفاوت باشند. لطفاً برای اطلاع دقیق از مدرسه خود سوال کنید که چه امکاناتی برای مشارکت والدین وجود دارد.

اگر به کسی برای ترجمه نیاز دارید، می‌توانید از معلمان بپرسید که آیا مدرسه مترجمی برای شما فراهم می‌کند یا اینکه خودتان می‌توانید فردی همراه بیاورید