د ماهرو کارکوونکو لپاره مالومات

.د اروپايي ټولنې شين يا آسماني کارت د امريکا د متحده‌ ايالتونو زرغون کارت ته ورته دی. د دې کارت ترلاسه کوونکي د کارت د ترلاسه کولو له نېټې څخه په جرمني کې د لږ تر لږه څلورو کالونو ژوند کولو اجازه لري

جرمني ماهرو کارګرو ته اړتيا لري. که جرمني ته راتګ او کار کولای غواړئ، بايد د استوګنې اړونده اجازه ترلاسه کړئ. دې اجازې ته د مسلکي دندې لپاره د استوګنې اجازه وايي او د استوګنې قانون د ۱۸ ب مادې د لومړي بند له مخې ورکول کيږي. 

د فرصت کارت د استوګنې يو ډول اجازه ده چې ماهرو يا متخصصو کارکوونکو ته ورکول کيږي. 

په جرمني کې ډېر شرکتونه د ماهرو کارکوونکو په لټه کې دي. که څوک د يوې دندې لپاره اړين سندونه او وړتيا ولري، ښايي په جرمني کې کار ومومي او ژوند وکړي. البته له بهر څخه په جرمني کې د کار لټون اسان نه دی.

په جرمني کې د حرفوي زده‌کړو يا اوسبيلډونګ په ترسره کولو سره د کار ډېر او غوره چانسونه په لاس درځي. که په خپل هېواد کې ژوند کوئ او غواړئ په جرمني کې حرفوي زده‌کړې ترسر کړئ، بايد د دې موخې لپاره د جرمني د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ. 

په جرمني کې ډېر پوهنتونونه او د لوړو زده‌کړو ګڼ بنسټونه شته. دلته له ټولې نړۍ څخه ګڼ محصلان په زده‌کړو بوخت دي. که په خپل هېواد کې ژوند کوئ او غواړئ په جرمني کې زده‌کړه وکړئ، بايد د دې موخې لپاره د جرمني د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ.

په جرمني کې د حرفوي زده‌کړو بشپړول ستاسې لپاره د کار غوره چانسونه رامنځته کوي. البته له بهر څخه ډېر وخت په جرمني‌کې د اوسبيلډونګ موندل اسان نه دي. د دې کار لپاره د استوګنې قانون د ۱۷مې مادې له مخې د استوګنې اجازه اخستل اړين دي.

د شخصي کاروبار پيلول او يا يو شرکت درلودل د ډېرو کسانو هيله ده. که غواړئ په جرمني کې دا کار پيل کړئ خو لا هم له جرمني او اروپايي ټولنې بهر ژوند کوئ، بايد د جرمني د کاروبار ويزه او يا هم د شخصي کاروبار لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ. دلته په دې اړه ټول مالومات درکوو.

په جرمني کې  ډېر په زړه پورې څېړنيز بنسټونه شته. که غواړئ په جرمني کې څېړنه وکړئ خو لا هم له جرمني او اروپايي ټولنې د باندې اوسئ، بايد جرمني ته د راتګ لپاره ويزه او بيا د استوګنې قانون د ۱۸ د مادې له مخې د څېړنې لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ.

د مسلکي کارکوونکو د مهاجرت د نوي قانون په تعدیلاتو کې د موخې او د تګلوري بدلون (Zweckwechsel und Spurwechsel) په نوم فرصتونه شته. 

د درېيمو هېوادونو (Drittstaaten) هغه اوسېدونکي چې غواړي په جرمني کې له درې مياشتو زيات پاته شي او يا دلته کار وکړي، بايد اوږدمهاله ويزه ترلاسه کړي. د اروپايي ټولنې د غړو هېوادونو، لښتن‌شتاين، ناروې، ایسلنډ او سويس له اتباعو پرته د نورو ټولو هېوادونو وګړي، په جرمني کې د زيات وخت پاته کېدو لپاره اړ دي څو دا ډول ويزه ترلاسه کړي. دې اوږدمهاله ويزې ته (Nationales Visum Typ D) وايي.

له اروپايي ټولنې پرته د نورو ډېری هېوادونو وګړي د جرمني د اوږدمهاله ويزې يا ملي ويزې غوښتنه کوي، بايد په جرمني‌ کې د پاته کېدو پر مهال د خپل ژوند د لګښتونو پوره کولو د وړتيا لپاره د کافي پیسو يا شتمنۍ ثبوت وړاندې کړي. که څوک خپله کافي پیسې ونه لري،  په جرمني کې يو بل څوک کولای شي تر ځانګړو شرطونو لاندې د ده لپاره د ژوند د لګښتونو ورکولو ژمنليک وړاندې کړي. 

زه په جرمني کې د څه ډول استوګنې حق لرم؟ کولای شم په جرمني کې د ژوند کولو دايمي اجازه ترلاسه کړم؟ په جرمني کې د دايمي استوګنې د اجازې، د دې د اجازې د مودې د تمديد او په جرمني کې د ژوند کولو په اړه ډېر مالومات په هنډبوک جرمني کې موندلای شئ.

په ځينې مسلکونو کې د کار لپاره د اسنادو رسمي کول ضروري دي څو د هغو پر بنسټ د کار اجازه تر لاسه کړئ. د بېلګې په توګه د ډاکټر په توګه کار کول د اسنادو له رسمي کولو او تاييد پرته منع دي. دلته په دې اړه ټول مالومات ولولئ.

د دې لپاره چې په بهر کې د حرفوي يا لوړو زده‌کړو بشپړوونکي وکړای شي په جرمني کې  په خپل مسلک کې کار وکړي، بايد په جرمني کې د خپل فراغت سندونه رسمي‌کړي. دا کار د رسمي کولو د ادارو يا (Anerkennungsstellen) له لارې کيږي. 

آيا د سندونو تصديق ته اړتيا لرئ؟ موږ په هنډبوک جرمني کې تاسې ته د تاييد شوو کاپيانو، رسمي ټاپې او د جرمني په ادارو کې د سندونو د تاييد په اړه زيات مالومات درکوو. تاييد شوې کاپي څه ته وايي؛ زه ولې اړتيا ورته لرم او چېرته يې ترلاسه کولای شم؟ دلته په دې اړه بشپړ مالومات او ګټور لېنکونه ترلاسه کولای شئ.

په جرمني کې د یوه کارکوونکي په توګه له خپلو حقونو خبر شئ. 

د يوې دندې موندل ښايي تاسې ستړي کړي خو هغه شېبه په زړه پورې وي چې د خپلې خوښې دندې لپاره د هو ځواب ترلاسه کړئ. مخکې له دې چې کار پیل کړئ؛ بايد د کار تړون په غور ولولئ او ځان پرې وپوهوئ.

کابو ټول کسان د کاري تړون يا قرارداد له فسخه کېدلو وېره لري خو هر تړون ښايي په قانوني ډول نه وي لغوه شوی. له همدې کبله اړينه ده چې په خپلو حقونو  او له د تړون له ختمېدلو وروسته د اړينو ګامونو په اړه ځان پوه کړئ. دلته هغو کسانو ته هم مالومات ورکوو چې غواړي خپل تړون په خپله خوښه ختم کړي.

د کارکوونکو يا مامورينو شوراګانې او د کارګرو ټولنې (د دې لپاره جوړيږي چې د کارکوونکو حقونه خوندي کړي. د کارکوونکو شوراګانې په سترو شرکتونو کې جوړيږي خو د کارګرو ټولنې بيا د يوه ځانګړي صنعت يا کسب د کارګرو د حقونو خوندي کولو لپاره جوړيږي. دلته به ولولئ چې دا ډول ټولنې يا شوراګانې څه ډول جوړيږي او څه ډول يې غړيتوب اخستلای شو.

په جرمني کې واده شوو خلکو او کورنيو ته ځانګړی ارزښت ورکول کيږي خو له دې سره سره جرمني ته د کورنۍ د غړو راوستل ستونزمن دي. دا چې تاسې د خپلې کورنۍ غړي جرمني ته راوستلای شئ او کنه، ستاسې د استوګنې له اجازې سره اړه لري. د دې تر څنګ بايد ځينې نور شرطونه هم پوره شي.

په جرمني کې وړکتونونو يا کيتا ته د ماشومانو لېږل جبري نه دي. البته ماشومان کولای شي کيتا يا وړکتون ته له تګ سره هلته ملګري ومومي، لوبې وکړي او زده‌کړه وکړي. همدا شان دوی هلته جرمني ژبه او نور اساسي مهارتونه زده‌ کولای شي. 

د جرمني په ټولو فدرالي ايالتونو کې د ښوونځيو سيستم يو له بل سره توپير لري. له دې سره سره د جبري زدکړو سيستم په هر چا پلی کيږي او د درجو سيستم يو شان دی. د هر ايالت د ښوونځي د فراغت سندونه په ټول جرمني کې منل کيږي.

د ماشومانو لپاره تل پمپر، د لوبو وسيلې، د ښوونځي درسي توکي، د سپورت پیسې او وروسته بيا د اوسبيلډونګ يا لوړو زده‌کړو پر مهال لګښتونه د مور او پلار پر غاړه وي. د ماشومانو لويول دې ته ورته ډېر لګښتونه لري.