د ماهرو کارکوونکو لپاره مالومات

د درېيمو هېوادونو (Drittstaaten) هغه اوسېدونکي چې غواړي په جرمني کې له درې مياشتو زيات پاته شي او يا دلته کار وکړي، بايد اوږدمهاله ويزه ترلاسه کړي. د اروپايي ټولنې د غړو هېوادونو، لښتن‌شتاين، ناروې، ایسلنډ او سويس له اتباعو پرته د نورو ټولو هېوادونو وګړي، په جرمني کې د زيات وخت پاته کېدو لپاره اړ دي څو دا ډول ويزه ترلاسه کړي. دې اوږدمهاله ويزې ته (Nationales Visum Typ D) وايي.

.د اروپايي ټولنې شين يا آسماني کارت د امريکا د متحده‌ ايالتونو زرغون کارت ته ورته دی. د دې کارت ترلاسه کوونکي د کارت د ترلاسه کولو له نېټې څخه په جرمني کې د لږ تر لږه څلورو کالونو ژوند کولو اجازه لري

جرمني ماهرو کارګرو ته اړتيا لري. که جرمني ته راتګ او کار کولای غواړئ، بايد د استوګنې اړونده اجازه ترلاسه کړئ. دې اجازې ته د مسلکي دندې لپاره د استوګنې اجازه وايي او د استوګنې قانون د ۱۸ ب مادې د لومړي بند له مخې ورکول کيږي. 

په جرمني کې ډېر پوهنتونونه او د لوړو زده‌کړو ګڼ بنسټونه شته. دلته له ټولې نړۍ څخه ګڼ محصلان په زده‌کړو بوخت دي. که په خپل هېواد کې ژوند کوئ او غواړئ په جرمني کې زده‌کړه وکړئ، بايد د دې موخې لپاره د جرمني د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ.

په جرمني کې د حرفوي زده‌کړو يا اوسبيلډونګ په ترسره کولو سره د کار ډېر او غوره چانسونه په لاس درځي. که په خپل هېواد کې ژوند کوئ او غواړئ په جرمني کې حرفوي زده‌کړې ترسر کړئ، بايد د دې موخې لپاره د جرمني د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ. 

په جرمني کې  ډېر په زړه پورې څېړنيز بنسټونه شته. که غواړئ په جرمني کې څېړنه وکړئ خو لا هم له جرمني او اروپايي ټولنې د باندې اوسئ، بايد جرمني ته د راتګ لپاره ويزه او بيا د استوګنې قانون د ۱۸ د مادې له مخې د څېړنې لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ.

د دې لپاره چې په بهر کې د حرفوي يا لوړو زده‌کړو بشپړوونکي وکړای شي په جرمني کې  په خپل مسلک کې کار وکړي، بايد په جرمني کې د خپل فراغت سندونه رسمي‌کړي. دا کار د رسمي کولو د ادارو يا (Anerkennungsstellen) له لارې کيږي. 

د شخصي کاروبار پيلول او يا يو شرکت درلودل د ډېرو کسانو هيله ده. که غواړئ په جرمني کې دا کار پيل کړئ خو لا هم له جرمني او اروپايي ټولنې بهر ژوند کوئ، بايد د جرمني د کاروبار ويزه او يا هم د شخصي کاروبار لپاره د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ. دلته په دې اړه ټول مالومات درکوو.

له اروپايي ټولنې پرته د نورو ډېری هېوادونو وګړي د جرمني د اوږدمهاله ويزې يا ملي ويزې غوښتنه کوي، بايد په جرمني‌ کې د پاته کېدو پر مهال د خپل ژوند د لګښتونو پوره کولو د وړتيا لپاره د کافي پیسو يا شتمنۍ ثبوت وړاندې کړي. که څوک خپله کافي پیسې ونه لري،  په جرمني کې يو بل څوک کولای شي تر ځانګړو شرطونو لاندې د ده لپاره د ژوند د لګښتونو ورکولو ژمنليک وړاندې کړي. 

په جرمني کې ډېر شرکتونه د ماهرو کارکوونکو په لټه کې دي. که څوک د يوې دندې لپاره اړين سندونه او وړتيا ولري، ښايي په جرمني کې کار ومومي او ژوند وکړي. البته له بهر څخه په جرمني کې د کار لټون اسان نه دی.

په جرمني کې د حرفوي زده‌کړو بشپړول ستاسې لپاره د کار غوره چانسونه رامنځته کوي. البته له بهر څخه ډېر وخت په جرمني‌کې د اوسبيلډونګ موندل اسان نه دي. د دې کار لپاره د استوګنې قانون د ۱۷مې مادې له مخې د استوګنې اجازه اخستل اړين دي.

زه په جرمني کې د څه ډول استوګنې حق لرم؟ کولای شم په جرمني کې د ژوند کولو دايمي اجازه ترلاسه کړم؟ په جرمني کې د دايمي استوګنې د اجازې، د دې د اجازې د مودې د تمديد او په جرمني کې د ژوند کولو په اړه ډېر مالومات په هنډبوک جرمني کې موندلای شئ.

آيا د سندونو تصديق ته اړتيا لرئ؟ موږ په هنډبوک جرمني کې تاسې ته د تاييد شوو کاپيانو، رسمي ټاپې او د جرمني په ادارو کې د سندونو د تاييد په اړه زيات مالومات درکوو. تاييد شوې کاپي څه ته وايي؛ زه ولې اړتيا ورته لرم او چېرته يې ترلاسه کولای شم؟ دلته په دې اړه بشپړ مالومات او ګټور لېنکونه ترلاسه کولای شئ.

په جرمني کې واده شوو خلکو او کورنيو ته ځانګړی ارزښت ورکول کيږي خو له دې سره سره جرمني ته د کورنۍ د غړو راوستل ستونزمن دي. دا چې تاسې د خپلې کورنۍ غړي جرمني ته راوستلای شئ او کنه، ستاسې د استوګنې له اجازې سره اړه لري. د دې تر څنګ بايد ځينې نور شرطونه هم پوره شي.

په جرمني کې وړکتونونو يا کيتا ته د ماشومانو لېږل جبري نه دي. البته ماشومان کولای شي کيتا يا وړکتون ته له تګ سره هلته ملګري ومومي، لوبې وکړي او زده‌کړه وکړي. همدا شان دوی هلته جرمني ژبه او نور اساسي مهارتونه زده‌ کولای شي. 

د جرمني په ټولو فدرالي ايالتونو کې د ښوونځيو سيستم يو له بل سره توپير لري. له دې سره سره د جبري زدکړو سيستم په هر چا پلی کيږي او د درجو سيستم يو شان دی. د هر ايالت د ښوونځي د فراغت سندونه په ټول جرمني کې منل کيږي.

د ماشومانو لپاره تل پمپر، د لوبو وسيلې، د ښوونځي درسي توکي، د سپورت پیسې او وروسته بيا د اوسبيلډونګ يا لوړو زده‌کړو پر مهال لګښتونه د مور او پلار پر غاړه وي. د ماشومانو لويول دې ته ورته ډېر لګښتونه لري.

په وړو ښارونو او کليو کې حالت ښه دی خو د جرمني په لويو ښارونو کې د وړ کور پيدا کول يو څه ستونزمن دي او د معاملو د رهنما دفترونو د فيس تر څنګ کرايې لوړې دي. د کورونو د موندلو لپاره معمول لاره په انټرنېټ کې پلټنه ده. 

په اصل کې هر هغه څوک چې جرمني ته راځي او غواړي له دريو مياشتو زيات پاته شي؛ بايد په دوو اونيو کې د ننه له اړونده ادارو سره د اوسېدو د ځای پته او خپلې ځانګړنې ثبت کړي. همدا شان هغه کسان چې په جرمني کې له يوه ځايه بل ته کډه کوي، بايد د خپل اوسېدو د ځای پته ثبت کړي.

لکه څنګه چې ډېری مالي چارې په جرمني کې د بانکونو په وسيله سر ته رسېږي، له همدې کبله موږ د خپلو معاشاتو او مالي مرستو د تر لاسه کولو يا هم کرايې، بېلونو او ورته نورو اداينو د ترسره کولو لپاره بانکي حساب ته اړتيا لرو.

کله چې په جرمني کې د استوګنې اجازه ترلاسه کړئ؛ بايد د روغتيايي بيمې په يوه چوکاټ کې هم ځان شامل کړئ. د جرمنيانو په ګډون هر هغه څوک چې په جرمني کې اوسيږي؛ اړ دي چې روغتيايي بيمه ولري.

د جرمني ژبې د زده‌کړې يا ځواکمنولو ل‍پاره ګڼ فرصتونه شته. که انټګراڅيون کورس يا د دندې لپاره د جرمني ژبې کورس مو هم نه وي ترسره کړی؛ کولای شئ جرمني ژبه زده يا پياوړې کړئ. دلته د جرمني ژبې د وړيا يا ارزانه کورسونو او فرصتونو په اړه مالومات درکوو.

که د انټګراڅيون يا د جرمني ژبې بل کورس مو بشپړ کړی وي او غواړئ نوره جرمني ژبه هم زده کړئ؛ کولای شئ د دندې لپاره د جرمني ژبې په کورس کې ګډون وکړئ. 

که جرمني ته تازه راغلي ياست؛ ښايي په دې به پوهېږئ چې د جرمني ژبې نه زدکړه يوه ستره ستونزه ده. د دې لپاره چې د بېلګې په ډول د بهرنيانو چاردو په اداره يا د ټولنيزو خدمتونو د ادارې له کارکوونکو سره خبرې وکړئ؛ بايد په جرمني ژبه وپوهېږئ. 

په جرمني کې د یوه کارکوونکي په توګه له خپلو حقونو خبر شئ.